(තරිඳු ජයවර්ධන)


සිංහරාජ වනාන්තරයේ සිටින අවසන් අලි පැටවුන් දෙදෙනා අල්ලාගෙන  වෙනත් ස්ථානයකට මුදා හරින්නට යතියි කියන කතාවත් සමඟ පරිසරවේදීහු මෙන්ම අලි ඇතුන් ගැන ඇල්මක් දක්වන බොහෝ දෙනෙක් සලිත වී ගියහ. 

 
සිංහරාජය යනු ලෝක උරුමයක් පමණක් නොව ලංකාවේ ඇති විශාලම ප්‍රාථමික වනාන්තරය ලෙස ප්‍රචලිතය. එවැනි වනාන්තරයක අලි නැතිනම් කොහේ ඉන්නද? කෙනෙකුට එසේ සිතිය හැකිය.  එසේ නමුත් අලි දෙන්නා ගෙනයනවාට පක්ෂ පිරිසක් ද සිටියහ. අද පැවැති විරෝධතාවයක් කඩාකප්පල් කිරීමට ගෙන ගිය සංවිධානාත්මක උත්සාහයත් සමඟ ඒ බව තවදුරටත් තහවුරු විය.


ලංකාවේ අලි මිනිස් ගැටුමට දැන් උච්ච තත්ත්වකයට පත්ව ඇති බව නොරහසකි. වසරකට අලින් සහ මිනිසුන් විශාල ගණනක් අකාලයේ මියැදෙන්නේ එහි ප්‍රථිපලයක් ලෙසය. අලි මිනිස් ගැටුම උස්සන්නම ප්‍රදේශයක් වූ සූරියවැවවේ ජනතාව මේ ප්‍රශ්න ගැන දරණ අදහස මීට පෙර ලංකාදීප එසැණ විශේෂාංගයකින් ඉදිරිපත් කළේය. සංවර්ධනයත් සමඟ කැලෑ එළි කිරීම නිසා වල් අලින් ගම් වදින බව ගම්මු කීහ. සත්‍ය කතාවද එය වුවත් වැඩි දෙනෙක් එය පිළිගැනීමට කැමති නැත.


සිංහරාජයේ අලි ප්‍රශ්නය කුමක්ද?
සිංහරාජ වනාන්තරය යනු ප්‍රාථමික වනාන්තරයක් බව මීට පෙර සඳහන් කළෙමු. සිංහරාජයේ අලි ඇතුන් සිටි බවට අවට ගම්මානවල ගම්වාසීහු කියති. පරිසරවේදීන් සිටින්නේ ද ඒ අදහසේය. කෙසේ වෙතත් දැනට සිංහරාජ වනාන්තරයේ ඇත්තේ අලින් දෙදෙනකු පමණක් බව කියති. සිංහරාජය අවට ගම්මානවලින් පසුගිය කාලයේ අලි ප්‍රහාරයන්ට ලක්වීමේ සිදුවීම් කිහිපයක් වාර්තා විය.  සිංහරාජයේ සිටින අලි දෙන්නා අල්ලා වෙනත් ස්ථානයකට ගෙන ගොස් දැමීමේ වැඩපිළිවෙළ ආරම්භ වූයේ ඒ අනුවය.


වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුව අදාළ කටයුතු ආරම්භ කිරීමත් සමඟ අලින් දෙදෙනා ගෙන යෑමට එරෙහිව විරෝධතා ආරම්භ විය. ඒ ගැන අදහස් දක්වමින් පරිසරවේදියකු වන ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර කාරියවසම් මහතා මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය.

‘සිංහරාජය ලෝක උරුමයක්. අවට මිනිස්සු සහ පරිසර සංගම්   කැමතියි මේ කැළේ ආරක්ෂා කරන්න. වනජීවිය සහ වන සංරක්ෂණ එක 2004 ඉඳන් ඉඩම් පවරා ගන්නේ නැතුව කල් මරනවා. මේ අලි දෙන්නා වියලි කලාපයකට ගිහින් දැම්මොත් මැරෙන්න පුළුවන්.  1947 ඉඳන් අලි 20ක් විතර සිංහරාජයේ ඉඳලා තියනවා කියලයි දැනගන්න තියෙන්නේ. 2006 අපි දකිද්දි අලි තුන් දෙනෙක් හිටියා. ඉන් එක්කෙනකුත් දැන් මැරිලා. ඉතුරු වෙලා ඉන්නේ මේ දෙන්නා විතරයි. එලිපාස්ට් මැක්සිමස් මැක්සිමස් කියලයි විද්‍යාත්මකව මෙයාලා හඳුන්වන්නේ.

කලාවනා රක්වාන ඇතුළු ප්‍රදේශවල තමයි අලි ප්‍රශ්නය හැදෙන්නේ. මේකට විරුද්ධව මූලිකත්වය ගන්නේ ගස් කපන සහ සිංහරාජය ඇතුළේ ජවාරම් කරන මිනිස්සුයි.

 2004 වසරෙදි වැවිලි සමාගමට අයිති ඉඩම් සිංහරාජයට පවරා ගන්න ගැසට් නිවේදනය නිකුත් කළා. ඒ අනුව ඉඩම් පවරා ගැනීම සිද්ධ වෙලා තියෙන්නේ බාගෙට. සිංහරාජය සහ ගම් අතර තියෙන කලාප වල වන ජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව උත්සාහයක් ගත්තොත් අලි වැටක් ගහන ගමන්ම කැන්ඩියන් ෆොරස්ට් ගාර්ඩ් සිස්ටම් වගේ සාර්ථක ක්‍රමයක් අත්හදා බැලුවොත් (කැලේ කපලා නෙමෙයි. මායිමෙන් එළියේ.) සාර්ථක වෙයි.

 මිනිස්සුත් එකතු කරගෙන මේ වගේ ක්‍රමයක් අත්හදා බැලිය හැකියි. කැළෙන් පිටත කිලෝමීටර කාලක වගේ ප්‍රදේශයක විවිධ ශාඛ සිටුවන වැඩක්.  අලින්ට එතකොට කෑම තියෙන නිසා ගං වදින එක නවතියි. මුල්ම වැඩේ විදියට අලින් අයින් කරන එක වෙනුවෙට මේවගේ දෙයක් අත්හදා බලන්න පුළුවන්. ගම් පැත්තට වෙන්න කිලෝමීටර කාලක මේවගේ වන ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාත්මක කරන්න කියන ඉල්ලීම අපි කරනවා.  මිනිස්සුන්ව ආරක්ෂා කරන්න අලි වෙඩි දෙනවානේ. ජාවාරම්කාරයන් අලි වෙඩි ගැහුවාම මිනිස්සු එළියට එන්නේ නෑ. ඊට පස්සේ ජාවාරම්කාරයන් කැළේ ගස් කපනවා, කසිප්පු පෙරනවා සහ විවිධ දෑ කරනවා. මේවා නවත්වලා සිංහරාජයට ආරක්ෂා කළ යුතුයි.‘ යැයි ආචාර්ය රවීන්ද්‍ර කාරියවසම් මහතා පැවසීය.
 
පරිසරවේදී වෑකඳවල රාහුල හිමි සහ ශානිකා පතිරණ, ටී කේ ඩී ඒ ප්‍රසාද් ඇතුළු පරිසරවේදීහු අද එම ප්‍රදේශයට ගොස් විරෝධතාවක් ද පැවැත්වූහ. ඊට ගමේ වැඩි දෙනකුගේ සහයෝගට ලැබුණත් විවිධ පිරිස් එය කඩා කප්පල් කිරීමට උත්සාහ කළ බව වෑකඳවල රාහුල හිමියෝ කීහ.
 

‘අපි එම ප්‍රදේශයට ගියා. මිනිස්සු මේකට උනන්දුවෙන් හිටියේ. නමුත් පිරිසක් ගමේ මිනිස්සුන්ට තර්ජනය කරලා තිබුණා. අපි හිටපු ගෙදරට දුරකතන ඇමතුම් දීලා තර්ජනය කළා. සමහර එතනට ඇවිත් අපි සමඟ තර්ක කරන්න ගත්තා. අපි ඔවුන්ට ඇත්ත පැහැදිලි කළා. එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ප්‍රාදේශීය දේශපාලකයකු ඇතුළු පිරිසක් තමයි මේ දේවල් කළේය.  අලින් දෙදෙනා ඉවත් කිරීම වෙනුවට ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග රැසක් තිබෙනවා. අපි ඒ ගැන පසුව ජනාධිපතිට ලිඛිතව දැනුම් දෙන්න බලාපෙරොත්තු වෙනවා.‘‘ ඒ හිමියෝ පැවසූහ.


වනජීවී ඇමැති ෆීල්ඩ් මාර්ෂල් සරත් ෆොන්සේකා මහතා අද පැවසුවේ ජනපතිගේ නියෝගය අනුව අලි දෙදෙනා ගෙන යෑම  නතර කළ බවයි. අලි දෙදෙනාගේ හෝ මිනිසුන්ගේ ජීවිත ගැන තමන්ට වග කියන්නට බැරි බව ඇමැතිවරයා කීවේය.


අලින් සහ මිනිසුන් යන කොට්ස දෙකේම ජීවතවල ඇති වටිනාකම වගකිවයුත්තන් හඳුනා ගත යුතුය. පැළැස්තර විසඳුම් වලින් සිදුවී ඇත්තේ අලි මිනිස් ගැටුම වර්ධනය වීම පමණි. පරිසරවේදීන් පෙන්වා දෙන ආකාරයට අලි මිනිස් ගැටුම නතර කිරීමට නම් කළ යුත්තේ වනාන්තර එළි පෙහෙළි කිරීම නතර කිරීම පමණි.  එසේ කරන තෙකේ අලි මිනිස් ගැටුමට ස්ථිර විසඳුමක් නොලැබෙනු ඇත.