අප රටේ ඇති සුන්දර දිය ඇලිවලින් වෙනස්ම හැඩයක් ගන්න, නෙත් සිත් සනහනා, පහන්තුඩාව බලන්න යමු ද?  ස්වාභාවික පරිසරයක පහනක හැඩයට ස්වාභාවිකවම නිර්මාණය වුණු දිය ඇල්ලක්. පහනක් වැනි ව්‍යුහයකින් වතුර වැටෙන සෙයක් නිරූපණය කෙරෙන නිසා මෙය    පහන්තුඩාව දිය ඇල්ල ලෙස හඳුන්වනවා.  ඒ අනුව මෙම දිය ඇල්ලට පහන්තුඩාව යන නම ලැබෙන්නේ එහි ස්වාභාවික පිහිටීම නිසා බැව් පැහැදිළියි. දිය ඇල්ලේ වතුර වැටෙන ජල තටාකය පහනක හැඩයකින් යුක්ත වනවා සේම, ජල තටාකයට දිය ඇල්ලෙන් වතුර වැටෙන්නේ පහනක තිරයක විලාසයෙන් වීම හේතුවෙන් මෙහි චමත්කාරය දෙගුණ තෙගුණ කෙරෙනවා.

පහන්තුඩාව දිය ඇල්ල පිහිටලා තියෙන්නේ, රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයේ බෙලිහුල්ඔය නගරයේ. බෙලිහුල්ඔය නගරයේ  සිට A4 මාර්ගයේ බලංගොඩට කිලෝමීටර් 19ක් පමණ දුරින්.  බෙලිහුල්ඔයෙන් සමනල වැව ජලාශයට එක්වන දිය ඇලි මාලාවේ අවසාන දිය ඇල්ල මෙයයි.    මෙම දිය ඇල්ල පතුල පහනක හැඩයක් ගන්නා නමුත් කුඩා ගැඹුරු තටාකයක් නිර්මාණය කරයි. එය සැලකිය යුතු ගැඹුරකින් යුක්ත වේ. 

ඇල්ලට ළඟා වීමට නම්, සුප්‍රසිද්ධ බෙලිහුල්ඔය තානායමෙන් ආරම්භ වී, කුඩා ජල විදුලි බලාගාරයට යන මාර්ගයේ ඉහළ ගලගම මාර්ගයේ කිලෝමීටර් 1.5 ක් පමණ යා යුතුය. දියඇල්ල පසුකර ගොස් උඩුගං බලා යන බෑවුම් සහිත නිම්නයට යා යුතු බැවින්, දිය ඇල්ල නැරඹීම තරමක් අභියෝගාත්මක ය.

පහන්තුඩාව දියඇල්ල නෙත් සිත් වසඟ කරන විස්මිත භූ දර්ශනයකින් නිර්මිත වේ. ගලා බසින ජලය මනරම් දර්ශනයක් සාදන අතර, පතුල කුඩා නමුත් - ගැඹුරු විලක් ලෙස දර්ශනය වේ. 

මෙම විස්මිත තටාකයේ ගැඹුර මැණිය නොහැකි බව - දිය ඇල්ල සම්බන්ධයෙන් පවතින අබිරහස් ජනප්‍රවාදවලින් කියැවේ. ගම්වාසීන් පවසන්නේ නූල්පන්දු තුනක ගලක් ගැට ගහලා දැමුවත්, අඩිය හොයා ගැනීම අපහසු බවයි. 

පහන්තුඩාව දිය ඇල්ලට යන මාර්ගය - බෙලිහුල්ඔයට ළඟා වූ පසු, කිලෝමීටර් 1.5 ක කෙටි ගමනකින් පහන්තුඩාව ඇල්ල වෙත ළඟාවිය හැකිය. 

ඉහළ ගලගම මාර්ගයේ ගමන් කරන ඔබ සුප්‍රසිද්ධ බෙලිහුල්ඔය තානායම අසලින් ගමන් කර කුඩා ජලවිදුලි බලාගාරයක් වෙත ළඟා වන තෙක් ගමන් කරනු ඇත. එතැන් සිට කෙටි ගමනක් බලා සිටින අතර, දිය ඇල්ලේ සිත්ඇදගන්නාසුලු දසුන දැකීමට ඇළක් තරණය කර බෑවුම් සහිත නිම්නය පසුකර යා යුතුය. පහන්තුඩාව දිය ඇල්ල කොළඹ සිට කිලෝමීටර් 144.5 ක් පමණ දුරින් පිහිටා ඇති අතර, කොළඹ - මඩකලපුව අධිවේගී මාර්ගය හරහා ළඟා විය හැකිය.

සංචාරය කිරීමට හොඳම කාලය

පහන්තුඩාව දිය ඇල්ල වසර පුරා ආකර්ෂණීය ස්ථානයක් වන අතර, වැසි සහිත දින හැර වෙනත් දිනවල ඔබේ සංචාරය සැලසුම් කිරීම සුදුසුය. වර්ෂා කාලවලදී, දිය ඇල්ලේ පාදම දක්වා දිවෙන අඩිපාර ලිස්සන  අතර, ඇල්ල නැරඹීමට යාම අභියෝගාත්මක වේ. 

විඳගන්න අපූරු තැන් බොහෝමයි

පහන්තුඩාව දිය ඇල්ල අවට ප්‍රදේශය ජෛව විවිධත්වයෙන් පොහොසත් වන අතර, එම පරිසර පද්ධතියටම ආවේණික විවිධ ශාක හා සතුන් ජීවත් වේ.

සෑම කෝණයකින්ම සශ්‍රීක හරිත පරිසරයේ සිට කඩා හැලෙන දිය ඇල්ල විශේෂයෙන් ඡායාරූපකරණයේ යෙදෙන්නන් අතර  ඉතාම ජනප්‍රිය ස්ථානයක් වන්නේ, එහි ඇති සොබාව සෞන්දර්යයේ විස්මිත ආකර්ෂණය නිසාවෙනි. එමෙන්ම මෙම දියඇල්ලේ  දියනෑම ත්‍රාසජනක අත්දැකීමක් වූව ද, ඉතා  අනතුරුදායක විය හැකි ක්‍රියාකාරකමකි.

අධික වර්ෂාව පවතින විට එම ප්‍රදේශයේ ජල මට්ටම ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ යා හැකි අතර, එය පිහිනුම් ක්‍රීඩකයන්ට ද අවදානමක් හෙයින්, සුපරීක්ෂාකාරීව කටයුතු කළ යුතු ය.

පහන්තුඩාව ඇල්ලේ ස්වභාවික සුන්දරත්වය රැකගැනීම දෙස් විදෙස් සංචාරකයන්ගේ වගකීමකි. නරඹන්නන් වශයෙන් පරිසරයට ගරුකිරීම සහ ස්වභාවධර්මයේ මෙම අපූර්ව නිර්මාණය සුරක්ෂා කරගැනීමට හේතු වෙන ලෙස ක්‍රියා කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. 

ඒ වගේම සමනල වැව සංචාරක කලාපයේ සොඳුරු දසුන් විඳගන්නත් අවස්ථාව තිබෙනවා. සංචාරකයින් බොහෝ පිරිසක් පැමිණෙන ප්‍රදේශයක් වීම හේතුවෙන් -  නවාතැන් ගන්නත්, ගිමන් නිවාගන්නත් අපූරු රමණීය තැන්  බොහෝමයක්ම ඒ අවට තිබෙනවා. 

මේ ලස්සන පරිසරයේ සුව විඳින්න එහි ගියාට, ඒ උරුමයට ආදරය කරන්න, ඒක රැකගන්න ඕනෑ කියන හැඟීම හුඟක් අය ළඟ නැහැ.  නමුත් මේ දර්ශනීය සහ පාරිසරික වැදගත් පරිසර පද්ධතිය ආරක්ෂා කර ගැනීමට ඔබ අප සැමගේම වගකීමක් බව සිහිතබාගත යුතු වෙනවා.

නයනා උදයංගනී