කීර්තිමත් ස්කැන්ඩිනේවියානු  ඇමරිකානු ලේඛකයෝ දෙදෙනෙක්ද මේ අතර වෙති.  හ්ජල්මාර් හ්ජෝර්ත් බෝයෙසෙන් (Hjalmar Hjorth Boyesen) විසින් 'ගනර්', (Gunner - 1874) කෘතියෙහිලා තම දේශය වන නෝර්වේ රට වර්ණිතය. තවත් නෝර්වීජීයානුවෙකු වන ඕ.ඊ. රෝල්වාග් (O.E.Rolvaag) විසින් 19 වන ශතවර්ෂය තුළ ඩැකෝටා තණ බිම් මත ගතවුණු ස්කැන්ඩිනේවියානු ඇමෙරිකානු පුරෝගාමීන්ගේ ජීවිතය වස්තු කොට ගත් මහා කාව්‍ය ස්වරූපයේ නවකතාවක් වන මහ පොළොවේ යෝධයෝ (Giants  In the Earth) කෘතිය රචිතය.

ස්කැන්ඩිනේවියානුවන් සහ නූතන නාට්‍යය

   අද්භූතවාදී (Romantic) යුගයට අයත් නාට්‍යය සාමාන්‍ය මට්ටමේ ආවේග බහුල නාට්‍යයන්ගේ තත්ත්වයට පිරිහුණි. වැඩි හරියක් යුරෝපීය රටවල 19 වන සියවස පුරා වේදිකාවන්හි රජ කළේ එකී ආවේග බහුල නාට්‍යයන්ය. සෑහෙන මානසික මට්ටමක් ඇති ලේඛකයෝ කීප දෙනෙක් රළු කතා වස්තු සහ නිතර නිතර භාවිතයට ගැනීමෙන් පරණ වුණු අලංකාර විධි  සැපයීමට පෙලඹී ගියහ. සෑම තන්හිම සිටි මැද පන්ති නාට්‍ය ලෝලයන් පිනවිය හැකි වූයේ එමගින් පමණක් වීම ඊට හේතුවයි. ඇතැම් කවියෝ එක් පැත්තකින් හිඳ ඉතිහාස හා කවි නාටක ඇසුරෙන් පරීක්ෂණ කළහ. එහෙත් ඒවා ජනප්‍රිය නොවීය. අනෙක් පැත්තෙන් වූයේ නාට්‍ය කළමනාකරුවන්ගේ තුට්ටු දෙකේ අවශ්‍යතාවන් සපුරා ලීම සඳහා නැවත නැවතත් ඉදිරිපත් කිරීමට නිතර සූදානම් වෙළඳ භාණ්ඩ බවට පත්ව තිබුණ හම ගිය නාට්‍යයන්ය.
ඇඩම් ඔයෙහ්ලෙන්ස්ච්ලාගර් (Adam Oehlenschlager - 1779 - 1850) ඩෙන්මාර්ක්  නාට්‍යකරුවෙකි. ඔහු අද්භූතවාදියෙකි. ඒකාබද්ධ රාජ්‍යයක් වූ ඩෙන්මාර්කය  හා නෝර්වේ තුළින් නව නාට්‍ය කලාවක් බිහි වනු ඇතැයි සිතීමට තරම් දෙයක් මොහුගේ නාට්‍ය තුළ දක්නට නොලැබුණි.  ඔයෙහ්ලෙන්ස්ව්ලාගර්  තම කවි කතා , දිගු මහ කවි ,  ගැදි  කතා සහ නාට්‍ය සඳහා විෂය කරුණු සොයා ගියේ පැරණි ස්කැන්ඩිනේවියානු පුරා කතා වෙතය.

ඔහුගේ ශෝකාන්ත නාට්‍යයන් ගෙන ඇත්තේ  ජොහැන්නස් එවාල්ඩ් (Johannes Ewald - 1743 - 1781) නමැති ප්‍රාග් අද්භූතවාදී  යුගයට අයත් භාව ගීතයට නැඹුරු කවියා ඇරැඹූ මගය. එහෙත් ඔයෙහ්ලෙන්ස්ව්ලාගර් නාට්‍යකරු , වොන්  ෆෙඩ්රික් ෂිලර් (Von Friedrich Schiller - 1759 - 1805) නමැති ජර්මන් නාට්‍යකරුවාගේ  අනුගාමිකයෙකි. එසේම අද්භූතවාදී පරපුරට අයත් ඩෙන්මාර්ක්  සාහිත්‍යය , වස්තු විෂය විසින් ජාතික වුවද ජර්මන් බලපෑමට හසුව පැවතුණි. ලුඩ්විග්  හෝල්බර්ග් (Ludwig  Holberg - 1684 - 1754) ගේ කාලයේ එකී සාහිත්‍යය ප්‍රංශ බලපෑමට නතුව පැවැතියාක් මෙනි.   

මොලියර්ගේ අලුත් ප්‍රහසනාත්මක නාට්‍ය (උපහාසාත්මක) ඉක්මනින් පළමුව පැතිර ගියේ ඩෙන්මාර්කයටය. ඒ වන විට  නූතන සාහිත්‍යය වශයෙන් ගිණිය හැකි යමක් ඒ රටේ වී නම් ඒ ඉතා සුළු වශයෙනි. නාට්‍ය උදෙසා ඒ රට විශාල වශයෙන් විශ්වාසය තබා තිබුණේ පිට රට කොම්පැනි කෙරේය. ලුඩ්ඩිග් හෝල්බර්ග් පළමු වරට ප්‍රසිද්ධිය ලැබුවේ උපහාසාත්මක කාව්‍යයක් මගිනි. ප්‍රහසනාත්මක නාට්‍ය දෙසට හැරුණ ඔහු නොයෙක් මූලාශ්‍රය වලින් ආභාසය ලැබීය. එහෙත් නාට්‍යකරුවෙකු වශයෙන් ඔහු තමා හැඩ ගසා ගත්තේ මොලියර්ට ඉතාම සමීප වන අයුරිනි. එංගලන්තයේ ජීවත් වුණු  ඔහු ප්‍රංශයටද ගියේය. ඩෙන්මාර්කයේ සංස්කෘතික පසුබෑමේ තරම දුටු ඔහු එය සුව කිරීමට සිතුවේ උපහාසය මගිනි. ප්‍රධාන පෙළේ නාට්‍යකරුවෙකු වශයෙන් සාර්ථකත්වයක් නොලැබුවද තම සාහිත්‍යයේ ආරම්භකයා වශයෙන් ඔහු නියත ලෙසම සැලකිල්ලට පාත්‍රව ඇත්තෙකි.
පද්‍ය මාධ්‍යය ගද්‍ය මාධ්‍යයට වෙනස් කරමින් එහෙත් යල් පැන ගිය විරිත් ස්වරූපය වෙනුවට සංකේතාත්මක ස්වරූපයෙන් පද්‍යය යළි හඳුන්වා දෙමින් නාට්‍යයේ පෙරළියක් ඇති කරලීමට මුල්වූ නව අංග පැමිණියේ මූලාශ්‍රය දෙකක් කෙරෙන්ය.

සමකාලීන ජීවන ප්‍රශ්න හා සමකාලීන චරිත විවරණය නැවතත් වේදිකාවට නැගූ ඩෙනිස් ඩිඩෙරෝ (Denis Deiderot -1713 - 1784) ගේ ස්වාභාවික වාදයට අයත් සිද්ධාන්තයන් එක් මූලාශ්‍රයකි. යළි උපත ලැබූ සුරාංගනා කතාව අනික් මූලාශ්‍රය විය  චාල්ස් පෙරෝල්ට් (Charles Perrault) 17 වන සියවසේදී 'පාත්ත අම්මා' (Mother  Goose ) පිළිබඳ ප්‍රසිද්ධ කතන්දර එකතුකොට ව්‍යක්ත ප්‍රංශ බසට නැගීය. ජේකොබ් (1778 - 1865) සහ විල්හෙල්ම්  ග්‍රිම් (1787 - 1859) සොහොයුරෝ පාරම්පරික ජර්මන් ජනකතා අද්භූතවාදී  පරපුරට යළි කියා දුන්හ. එම පරපුර ඒවා අනුකරණය කළේය. එයින් නිපන් ව්‍යාජ කතා 'ළමයින්ගේ හා ගෙදර දොර කතා' නමින් හැඳින්වේ. ලුඩ්විග් ටියෙක් (Ludwig Tieck) , ඊ.ටී.ඒ. හොෆ්මාන් (E.T.A.Hoffmann) , විල්හෙල්ම් හොෆ් (Wilhelm Hauff) සහ  වෙනත් බොහෝ ලේඛකයන් විසින් එම කතා ගොට්ෆ්‍රීඩ් කෙලර් (Gotfried Keller) දක්වාම ජර්මන් බසින් නැවත ලියන ලදී.

මෙම අභිනව ප්‍රබන්ධ රීතිය මහත් සේ බලපෑ අය අතරින් වැඩිම බලපෑමක් ලද්දේ ඩෙනිෂ් ජාතික හෑන්ස් ක්‍රිස්ටියන්  ඇන්ඩර්සන්  (1805 - 1875) ය. හැම වර්ගයකටම අයත් සාහිත්‍යය විෂයෙහි අත්හදා බැලීම් කළ ඇන්ඩර්සන් සාර්ථකත්වය  ලැබුවේ තම සුන්දර ආත්ම චරිත කතාවන්හිදී හා සුරාංගනා කතාවන්හිදීය. ඇන්ඩර්සන්ගේ සුරාංගනා කතා සුළු වශයෙන් පමණක් සාම්ප්‍රදායික ගණයට හෝ ළමා කතා ගණයට හෝ වැටේ. ඇන්ඩර්සන්ගේ ඉතා උසස් කතා බිහි වී ඇත්තේ ඔහු ඉතාලියේ ගත කළ දිගු කාලයටත් විසි ගණන්වල අග හරියේ රෝමයේ තාවකාලිකව ගත කළ කාලයටත් අනතුරුවය.

අභිනව යුගයේ මූලික අදහස්වලින් බොහෝමයක් රෝමයෙන් පැමිණි බව පෙනේ. 19 වන සියවසේ ශ්‍රේෂ්ඨතම නොර්වීජියානු නාට්‍යකරු වන හෙන්රික්  ඉබ්සන් (1828 - 1906) ද රෝමයට ගියේය. නෝර්වේහි බියෝර්න්ස්ටේනේ බියෝර්න්සෙන් (1832 - 1910) ඉබ්සන්ගේ බලපෑමට හසුවූවෙකි.ත9 19 වන සියවසෙහි ශ්‍රේෂ්ඨතම දෙවන  ස්කැන්ඩිනේවියානු නාට්‍යකරු වන ඔගස්ට් ස්ට්‍රින්ඩ්බර්ග් (1849 - 1912) ද ආරම්භයේදී ස්වාභාවික වාදයේ බලපෑම් ලද්දෙකි.