විමල් කුමාර ද කොස්තා යනු සින­මාවේ මුල් ගුරු­ව­ර­යෙකි. එසේ වන්නට හේතුව නම් 60 දශ­කයේ සහ 70 දශ­කයේ නාට්‍ය ප්‍රේක්ෂ­ක­යාට රංග­නය පිළි­බඳ නැවුම් අත්දැ­කී­මක්ද පාඩ­මක්ද කියා දෙමින් රංගන ශිල්පි­ය­කුගේ භාව ප්‍රකා­ශ­නය වාචික අභි­න­යෙන් තොරව, සාත්වික සහ ආංගික අභි­න­යෙන් පම­ණක් සියුම්ව විඳි­න්නට හුරු පුරුදු කළ පළමු ගුරු­ව­රයා විමල් කුමාර ද කොස්තා නිසාය.

විමල් ඒ හාස්කම කළේ ස්වඋත්සා­හ­යෙන් ප්‍රගුණ කර­ග­නි­මින්, හාපුරා කියා එදා සිංහල වේදි­කා­වට හඳු­න්වා­දුන් අභි­රූ­පණ රංග­න­යෙනි. හාවකු මෙන්, තනි­ක­රම සුදු අත් දිග ටී ෂර්ට් එක­කින් සහ ජින්ස් එක­කින් සැරසී මුහුණ පුරා සුදු තවරා ලිප්ස්ටික්ස් ගා දෙතොල් පාට කර වේදි­කාවේ ආලෝක කව­යක් යට සිට ඔහු විවිධ සිදු­වීම් සාත්වික සහ ආංගික අභි­න­යෙන් ප්‍රේක්ෂ­කයා හමුවේ මැව්වේය.

ඒ අභි­න­යෙන් ඔහු බයි­සි­කල් පැද්දේය. සරුං­ගල් උඩ ඇරි­යේය. බස් නැව­තු­ම්පො­ළක සිට බස­යක් එන­තුරු නොඉ­ව­සි­ල්ලෙන් බලා සිට අන­තු­රුව එන බස­ය­කට අත දමා ඊට ගොඩ වී සෙනඟ අතර සිර වී මගියා විඳින අප­මණ ගැහැට මවා පෑවේය. එහෙත් වේදි­කාවේ බයි­සි­ක­ල­යක් නොවීය. සරුං­ග­ල­යක් ද නොවීය. බස් නැව­තු­ම්පො­ළක් ද බස් රථ­යක් ද බස් රථයේ මගීන් ද නොවීය. ඒ සියල්ල විමල් මැව්වේ ස්වකීය ආංගික හා සාත්වික අභි­න­යෙන් පමණි. එදා අපට ආග­න්තුක වූ විමල්ගේ ඒ අලුත් රංග­නය ඇතු­ළත තිබූ සදය උප­හා­සය විඳි­න්නට හා තේරුම් ගන්නට හැකි ප්‍රේක්ෂ­කා­ගා­ර­යක් තිබු­ණේය.

"එයා දැන් ලොකු ළමයෙක්" 
විමල් මේ අභි­රූ­පණ රංග­නය ගෙන ආවේ කොහෙන්ද? එවැ­න්න­කට පුර්වා­දර්ශ එතෙක් මේ රටේ නොති­බු­ණේය. පසු­ක­ලෙක ආචාර්ය සාල­මන් ෆොන්සේකා, බන්දුල විතා­නගේ, ජයන්ත රණ­වක වැනි නාට්‍ය­ක­රු­වන් ජර්ම­නිය, එංග­ල­න්තය වැනි රට­ව­ලින් අභි­රූ­පණ රංග­නය හදාරා තිබුණ ද විමල්ට එදා එබඳු හැදෑ­රි­ම­කට විදේ­ශ­ය­කට යන්ට ඉඩ­ක­ඩක් හෝ පසු­බි­මක් තිබුණේ නැත.

විමල්ගේ මේ අපූර්ව රංග­නයේ පසු­බිම පිළි­බඳ සොයා බැලීමේ දී සින­මා­වේදී ධර්ම­සේන පති­රාජ පැවැ­සුවේ ඇතැම් විට ඔහු චාලි චැප්ලින් වැනි නළු­ව­කුගේ හෝ වෙනත් බට­හිර චිත්‍ර­ප­ට­යක ආ චරිත අනු­ක­ර­ණ­යෙන් එකී රංග­නය ස්ව උත්සා­හ­යෙන් නිප­දවා ගත්තා මිස ඔහුට ගුරු­ව­ර­යකු නොසිටි බවයි. පසු කලෙක විමල්ගේ මේ හැකි­යා­ව දුටු ඔහුගේ සමී­ප­ත­ම­යන් ප්‍රංශයේ අභි­රූ­පණ ශිල්පි­යකු වූ මාෂලෝ මාෂෝ ලංකා­වට ආ විටෙක විමල් ඔහුට මුණ ගැස්සූ බවත් අන­තු­රුව විමල් ඔහුගේ රංග විලා­සිතා ස්වකීය රංග­නය සඳහා ආභා­ස­යට ගත් බවත් පති­රාජ පැව­සීය. ඉන් අන­තු­රුව ආචාර්ය ගාමිණී හත්තො­ටු­වේ­ගම සහ බන්දුල විතා­නගේ විමල්ගේ අභි­රූ­පණ රංග­නය දියුණු කර­ගැ­නීම සඳහා අවශ්‍ය පසු­බිම සකසා දුන් බව ද පති­රාජ පැවැ­සීය.

ඇත්ත වශ­යෙන්ම විමල් කුමාර ද කොස්තා රංගන ශිල්පි­යකු ලෙස හාපුරා කියා ස්වකීය කුස­ලතා ප්‍රකට කරන්නේ වේදි­කා­වෙනි. ඒ 60 දශ­කයේ අග භාගයේ දී පමණ. ඒ. ජේ. සෙල්ව­දොරේ අධ්‍ය­ක්ෂ­ණය කළ ‘ගොඩෝ එනකං’ නාට්‍ය­යෙනි. ප්‍රකට අභූත රූපී නාට්‍ය­ක­රු­වකු වූ සැමු­වෙල් බ්‍රෙකට්ගේ ‘Wating for Godot’ නාට්‍යයේ සිංහල පරි­ව­ර්ත­න­යක් වූ ‘ගොඩෝ එනකං’ අපේ රටේ වේදිකා ගත වූ මුල්ම අභූත රූපී නාට්‍යය ලෙස සැලකේ.

‘ගොඩෝ එනකං’ නාට්‍යයේ දැක්වෙන්නේ ගොඩෝ නමැ­ත්තකු එන තෙක් බලා සිටින දෙදෙ­නෙකු ගැනය. කවදා හෝ ගොඩෝ එතැයි ඔවුහු අපේ­ක්ෂා­වෙන් සිටිති. ඔහු පැමිණි විට තමන්ට විමුක්ති ලැබෙ­තැයි ඔවුහු විශ්වාස කරති. මුළු නාට්‍යය පුරාම ඔවුන් හැසි­රෙන්නේ ගොඩෝගේ පැමි­ණීම පිළි­බඳ අපේක්ෂා දල්වා­ගෙ­නය. එහෙත් ගොඩෝ එන්නේ නැත. ගොඩෝ යනු කව­රෙක් දැයි පැහැ­දිලි නැත. ‘ගොඩෝ’ යනු ‘ගෝඩ්’ යන අර්ථ­යෙන් සැමු­වෙල් බෙකට් අද­හස් කළේ දෙවි­යන් වහන්සේ පිළි­බඳ සංකේ­ත­යක් විය හැකි යැයි විචා­ර­ක­යන්ගේ මතය විය.

හද­ව­තට නොව කෙළින් බුද්ධි­යට අම­තන අතිශය සංකීර්ණ මනෝ­භා­ව­ ප්‍රකට කරන ඒ දෙදෙ­නාගේ භූමි­කා­ව­න්ගෙන් එක් භූමි­කා­වක් හිමි වූයේ විම­ල්ටය. අනෙක හිමි වූයේ සර­ච්චන්ද්‍ර සම­ර­ක්කො­ඩි­ටය. එම සංකීර්ණ රංග­නයේ දී ද විමල් තම අභි­රූ­ප­ණ­යන් විටින් විට යොදා ගත්තේය. ඉන් අන­තු­රුව ඉයු­ජින් අය­නෙ­ස්කෝගේ Chairs ඇසු­රින් ධර්ම­සේන පති­රාජ නිෂ්පා­ද­නය කළ ‘පුටු’ නාට්‍යයේ ප්‍රධාන චරි­ත­යට ද විමල් එක් විය.

එම නාට්‍යයේ දැක්වෙන්නේ මහලු යුව­ළක් තම උපන් දින සාද­යට ආරා­ධනා කළ පිරි­සක් බලා­පො­රො­ත්තු­වෙන් සිටින අව­ස්ථා­වකි. මහලු යුවළ සාද­යට පැමි­ණෙන අමු­ත්තන් දොර ළඟට ගොස් පිළි­ග­නිති. ගෙද­රට ඇතුළු වන අමු­ත්තන්ට වාඩි වෙන්නට පුටු ගෙන­විත් තබති. ඔවුන් සමඟ කෙටි පිළි­ස­ඳ­රක යෙදෙති. එහෙත් ඒ සියල්ල මහලු යුව­ළගේ මනෝ භ්‍රාන්තින් පමණි. කිසි­වකු එන්නේ නැත. අව­සා­නයේ දී සාද­යට පැමි­ණෙන එකම අමු­ත්තාට ද කතා කර­න්නට නොහැ­කිය. ඔහු කථන ආබා­ධි­ත­යෙකි. (දයා තෙන්න­කෝන්) අමු­ත්තන් පිළි­ගැ­නීම ඔවුන් සමඟ සතුටු සාමී­චියේ යෙදීම ඔවුන්ට අතට අත­දීම ආදී සියල්ල සිදු කෙරුණේ අභි­රූ­ප­ණ­යෙනි. ඒ අභි­රූ­ප­ණ­යෙන් අපූරු රංග­නය ඉදි­රි­පත් කළේ විමල් කුමාර ද කොස්තා සහ මාලනී වීර­මු­ණිය.

සින­මාවේ දී විමල්ට චරි­තාංග නළු­වකු ලෙස මතු­ව­න්නට ඉඩ කඩ පෑදෙන්නේ ධර්ම­සේන පති­රා­ජගේ ‘අහස් ගව්ව’, ‘බඹරු ඇවිත්’, ‘එයා දැන් ලොකු ළම­යෙක්’ ඇතුළු අත­ළො­ස්සක් චිත්‍ර­පට තුළින් පමණි. සිනමා රංග­නයේ දී ද විමල් ස්වකීය අභි­රූ­ප­ණය එක් කර ගත් අවස්ථා දැකිය හැකිය. ‘අහස් ගව්ව’ චිත්‍ර­ප­ටයේ තරු­ණ­යන්ගේ විනෝද සවා­රියේ එක් අව­ස්ථා­වක දී විමල්ගේ එබඳු අභි­රූ­ප­ණ­යක් දකි­න්නට ලැබේ. කැලේ සිට එන මහා රාක්ෂ­යකු කුස ගින්නට කුමා­රි­කා­වක් ඩැහැ­ගෙන යළි කැලයට ගිය අයුරු විමල් මන­හර ලෙස ස්වකීය අභි­රූ­ප­ණ­යට නැඟු­වේය. ‘අහස් ගව්වේ’ ගුණේ නමැති විරැ­කි­යා­වෙන් අස­හ­න­යට පත් රස්ති­යා­දු­කාර අත­රමං වූ තරු­ණ­යන් දෙදෙනා වූ ගුණේ (විමල් කුමා­රද කොස්තා) සහ විජේ ලෙස (අම­ර­සිරි කලං­සූ­රිය) ඉදි­රි­පත් කළ නිද­හස් රංග­නය තුළ හැත්තෑව දශ­කයේ තාරු­ණ්‍යයේ නන්න­ත්තාර බව මෙන්ම අහිං­සක අධ්‍යාත්ම මනාව පිළි­බිඹු විය. විරැ­කි­යාව නිසා ඇති වූ නන්න­ත්තාර බව හා අහිං­සක බව නිසාම ඔවුහු සමාජ ශාලා ඇසු­රින් හොර ජාවා­ර­ම්ක­රු­වන්ගේ ගොදු­රක් බවට පත් වූහ. අව­සා­නයේ ඒ නන­න්තාර බවට ජීවි­ත­යෙන් වන්දි ගෙව­න්නට ගුණේට සිදු වූ අතර විජේ රිමාන්ඩ් බාර­යට පත් විය. එහිදී ගුණේ ගේ චරි­ත­යට ජීව වායුව පිඹි­න්නට විමල්ට හැකි වූයෙන් එදා තරු­ණයෝ ඔහුගේ රංග­නය ඉදි­රියේ ස්වකීය ජීවි­තය අත් දුටුහ.

‘බඹරු ඇවිත්’ චිත්‍ර­ප­ටයේ ‘වීර­සේන’ ලෙස විමල් කළ රංග­නය තාත්වි­ක­ත්වය ඉක්මවා ගිය අධි රංග­න­යකි. බඹරු ඇවිත් චිත්‍ර­ප­ටයේ දේශ­පා­ලන දෘෂ්ටිය හකු­ළුවා කිය­න්නට පති­රාජ යොදා ගත්තේ වීර­සේ­නගේ චරි­ත­යයි. ධීවර ගම්මා­න­යක් තුළ සිදු වූ කල­බැ­ගෑ­නිය සුළු ධනේ­ශ්වර දේශ­පා­ල­න­ඥ­යකු දකින ආකා­රය චිත්‍ර­ප­ටය අව­සා­නයේ විමල්ගේ රංග­න­යෙන් ඉදි­රි­පත් කිරී­මෙන් පති­රාජ මතු කළේ උප­හා­ස­යකි. ඒ උප­හා­සය කදි­මට පැහැ­දිලි වූයේ වීර­සේන ලෙස විමල් කළ රංග­න­යෙනි.

විමල් කුමාර ද කොස්තාගේ විශිෂ්ට ප්‍රති­භාව එළි­යට දාන්නට හැකි නාට්‍ය කලා­වක්, මහා­චාර්ය සර­ච්චන්ද්‍ර, සුග­ත­පාල ද සිල්වා, දයා­නන්ද ගුණ­ව­ර්ධන, ධම්ම ජාගොඩ, ගුණ­සේන ගල­ප්පත්ති, හෙන්රි ජය­සේන ඇතුළු මේ රටේ පුරෝ­ගාමී නාට්‍ය­ක­රු­වන්ගේ මැදි­හ­ත්වී­මෙන් 60 – 70 දශක තුළ මේ රටේ ගොඩ­නැ­ඟු­ණේය. විමල් ඇතුළු රංගන ශිල්පීන්ගේ කුස­ලතා ඔසවා තැබූ ඒ නාට්‍ය කලාව 80 දශ­කයේ අව­සාන භාග­යෙන් පසු කෙමෙන් ගිලි­හී­මට ලක්ව මේ වන විට එය තනි­ක­රම වික­ට­යන්ගේ රාජ­ධා­නි­යක් බවට පත් වූ බැවින් විම­ල්ලාට ඉඩක් නැත. එහෙ­යින් වෘත්තීය නළු­වකු වශ­යෙන් ඔහුට සිදු වන්නේ එදා වේල පිරි­මසා ගන්නා ටෙලි නාට්‍ය වැනි විසූක දස්ස­න­වල රඟ­පා­න්න­ටය. විමල් කුමාර ද කොස්තා නමැති විශිෂ්ට රංගන ශිල්පියා ගිල ගත්තේ ඒ විසූක දස්සන තුළිනි. අව­සා­නයේ දී ඕනෑම දහ­ජ­රා­වක රඟපා සිය ගත­ම­නාව සොයා ගන්න­ටත් තමන්ට හිමි තැන අහිමි වුණු අකෘ­තඥ සමා­ජ­යක පරා­රෝ­පි­ත­යකු බවට පත් වන්න­ටත් සිදු වූ මාන­සික පීඩාව විමල් දිය කර හැරියේ මධ්‍ය­සා­ර­ව­ලිනි. පළ­මුව එය ආධ්‍යා­ත්මි­කව  දිවිනසා ගැනී­මක්ව දෙව­නුව ශරී­ර­කව ස්වකීය ජීවි­ත­යෙන්ම සමුගන්නා තැනට පත් විය. එය මේ රටේ බොහෝ කලා­කා­ර­යන්ට අත් වූ ඉර­ණ­මකි. විමල් වැනි දක්ෂ­යන් හැම­දා­මත් මේ රටට අහිමි වුයේ හැකි­යා­ව­න්ගෙන් නිසි ඵල නොගෙ­නය. ඔවුන් මිය­ගි­යාට පසු හිස් වන තැන ගන්නට කිසි­වකු ඉතිරි නොවන්නේ ද එබඳු දක්ෂතා අනා­ගත කලාව වෙනු­වෙන් රැක ගන්නට මේ රටේ නිසි වැඩ­පි­ළි­වෙ­ළක් නොමැති බැවිනි.