‘‍දිට්වා’ සුළි කුණාටුව යනු හුදෙක් ස්වාභාවික විපතක් පමණක් නොවේ. එය ශ්‍රී ලංකාවට එල්ල වූ ඓතිහාසික අභියෝගයකි. පෙර නොවූ විරූ ප්‍රචණ්ඩත්වයකින් කඩා වැදුණු මෙම මාරක කුණාටුව, මුළු දිවයිනම කම්පා කරමින් විනාශයේ සලකුණු ඉතිරි කළේය.

ශ්‍රී ලංකාව යනු මීට පෙර ද අළුමතින් නැගිටීමට උත්සාහ කළ, වැටීම් සහ නැගිටීම් පිළිබඳ අත්දැකීම් බහුල රාජ්‍යයකි. එහෙත් මෙවර අප සැබවින්ම නැගී සිටිනවාද නැතහොත් සුපුරුදු පරිදි කාලයත් සමග සියල්ල අමතක කර දමනවාද යන්න තීරණය වන්නේ මේ මොහොතේ අප ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග මතය.

මූල්‍ය විනයේ මෙවර ඇති ශක්තිය

ඇතැම් අය නොදකින නමුත් මෙවර අපට හිස ඔසවා සිටීමට හැකි වී ඇති ප්‍රධානතම හේතුව වන්නේ අප අත්පත් කරගෙන ඇති මූල්‍ය විනයයි. ‘දිට්වා‘ කුණාටුව රටට කඩා වැදුණේ, දශක ගණනාවක් තිස්සේ පැවැති ආර්ථික අර්බුදයේ මුල් සොයා ගොස් රට ඊට එරෙහිව සටන අරඹා තිබූ තීරණාත්මක මොහොතකදීය.

ව්‍යසනයට පෙර අප අත්පත් කරගෙන තිබූ මූල්‍ය ශක්තිය සුළුපටු නොවේ. නවතම දත්තවලට අනුව, කුණාටුවට පෙර කාර්තුවේ දී ආර්ථික වර්ධනය සියයට 5.4 දක්වා වේගවත් වී තිබුණි. එය සංචාරක කර්මාන්තයට පමණක් සීමා නොවූ, කෘෂිකර්ම, කර්මාන්ත සහ සේවා යන සියලු‍ අංශවල පැතිරුණු ස්ථාවර වර්ධනයකි.

වඩාත් වැදගත්ම කරුණ නම්, වසරේ මුල් මාස නවය තුළ රජය රුපියල් ට්‍රිලියන 1.4ක දැවැන්ත මූලික අයවැය අතිරික්තයක් වාර්තා කිරීමයි. මෙයින් අදහස් වන්නේ රාජ්‍ය ආදායම දැන් පොලී නොවන වියදම් ඉක්මවා විශාල පරතරයකින් පවතින බවයි. දශක ගණනාවකට පසු පළමු වතාවට රාජ්‍ය ණය පහත වැටීමේ මාවතකට යොමු වී ඇත.

අර්බුද කළමනාකරණයෙන් ඔබ්බට ගොස් ආර්ථික ස්ථායිතාව ළඟා කර ගනිමින් අප නිර්මාණය කරගත් මෙම ‘ප්‍රතිපත්තිමය අවකාශය‘ හේතුවෙන්, ඉතිහාසයේ විශාලතම ආපදා සහන පැකේජය වන රුපියල් බිලියන 500 ක පමණ මුදලක් වෙන් කිරීමට අද අපට විශ්වාසයෙන් යුතුව හැකියාව ලැබී තිබේ. මෙය මුදල් අච්චු ගැසීමෙන් කළ දෙයක් නොවේ. මෙය අපගේ විනයෙහි ප්‍රතිඵලයයි. මූල්‍ය විනය යනු හුදෙක් ගිණුම්කරණයක් පමණක්ම නොවේ. එය රටක පැවැත්ම පිළිබඳ තීරණාත්මක සාධකයකි. තමන්ගේ මුදල් වගකීමෙන් හසුරුවන රටකට පමණක් තම ජනතාව ආරක්ෂා කළ හැකි බව මින් සනාථ වේ.

ශ්‍රී ලංකාවේ වත්මන් ප්‍රකෘතිමත් කිරීමේ ප්‍රයත්නය පුළුල් සමාජ ප්‍රතිපත්තියක් සහ අනාගතය ඉලක්ක කරගත් සැලසුම්කරණයක මිශ්‍රණයකි. වත්මන් ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රවේශය ජාතික දැක්මක් පිළිබිඹු කරයි. ඔහු නැවත නැවතත් මෙම ප්‍රකෘතිමත් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය හුදු සහන බෙදීමක් නොව උපායමාර්ගික පරිවර්තනයක් ලෙසත් “ජාතික යුතුකමක්”‍ සහ “නවීකරණ ව්‍යාපාරයක්” ලෙසත් අර්ථකථනය කර ඇත. ජනාධිපති කාර්ය සාධක බලකාය සහ ආපදා කළමනාකරණ මධ්‍යස්ථානය (NCDM ) භාවිත කරමින් ඔහුගේ පරිපාලනය යටිතල පහසුකම් ප්‍රතිසංස්කරණය, ඉඩම් පරිහරණ ප්‍රතිසංස්කරණ සහ ජනතා සුබසාධනය එක් මධ්‍යම සැලැස්මක් වටා පෙළගස්වමින්”‍ සමස්ත රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයම ආවරණය වන”‍ විධිමත් වැඩපිළිවෙළක් ක්‍රියාත්මක කරයි.

අනාගතය උදෙසා ක්‍රියාමාර්ග

විනිවිදභාවය සහ වගවීම: ජපානය සිදු කළාක් මෙන් සියලු‍ සහන අරමුදල් සහ ව්‍යාපෘති සඳහා ශක්තිමත් අධීක්ෂණ යාන්ත්‍රණ රජය ස්ථාපිත කර ඇත. එසේ වුව ද රජය මහජනතාවට ප්‍රවේශ විය හැකි පරිදි නිතිපතා විගණන සහ ප්‍රගති වාර්තා ප්‍රකාශයට පත් කළ යුතු අතර, “සෑම රුපියලක්ම, සෑම ඩොලරයක්ම, සෑම සැපයුම් පැකේජයක්ම සහ සෑම ආධාර ඒකකයක්ම වඩාත්ම අවශ්‍යතා ඇති අයට සහ ස්ථාන වෙත ළඟා වන බව”‍ සහතික කිරීම බලධාරීන්ගේ වගකීමයි.

ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ සහ නැවත පදිංචි කිරීම්: පශ්චාත් යුද ජපානයේ ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ග්‍රාමීය පවුල් බලගැන්වීම සඳහා ඉඩම් අයිතිය නැවත බෙදා දෙන ලදී. ‘දිට්වා’ ආපදාවෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාව ගොවිබිම් නැවත බෙදා හැරීමක් සිදු නොකළ ද අනතුරේ සිටින ප්‍රජාව ආරක්ෂිත ස්ථාන වෙත ගෙන යාම සිදු කරයි. මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාව නැවත පදිංචි කිරීම සඳහා අවදානම් නිවාස 15,000ක් පමණ හඳුනාගෙන ඇති අතර ආරක්ෂිත ස්ථාන සංවර්ධනය කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත. (2026 වන විට නව නිවාස 8,000ක් සැලසුම් කර ඇත). ජපානයේ නීත්‍යනුකූලව ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීමට වෙනස්ව ශ්‍රී ලංකාව ජනතාව ඉහළ බෑවුම්වලින් ඉවත් කිරීම සඳහා වන්දි හෝ ඉඩම් මිලදී ගැනීමේ දීමනා (රු. මිලියන 5 බැගින්) ලබා දෙයි. මෙහිදී නිවාස, යටිතල පහසුකම් සහ පරිසරය ඒකාබද්ධ කිරීම සඳහා ජපානයේ පශ්චාත් යුද ප්‍රවේශයට සමාන “දිගුකාලීන ජනාවාස සැලසුම්කරණයක්” විධිමත් කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුය.

යටිතල පහසුකම් සැලසුම් කිරීම: ජපානයේ ප්‍රකෘතිමත් කිරීමේ සැලැස්මට මාර්ග, දුම්රිය, වරාය සහ පොදු නිවාස සඳහා ජාතික මට්ටමේ සැලසුම් ඇතුළත් විය. නූතන පූර්ව සැලසුම් සහිතව මුළු අසල්වැසි කලාපයම නැවත ගොඩනැගීම සඳහා ඔවුහු ඉඩම් ප්‍රතිසකස්කරණය භාවිත කළහ. ශ්‍රී ලංකාව මේ වන විට මාර්ග, පාලම් සහ පොදු පහසුකම් හදිසි අවශ්‍යතා ලෙස අලු‍ත්වැඩියා කරමින් (2026 අයවැයෙන් වෙන් කළ අරමුදල් සහිතව) අවතැන් වූ පවුල් සඳහා නව නිවාස ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කරයි. ජපානය මෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ද විධිමත් ”‍පුළුල් අවකාශීය සැලසුම්කරණයක්”‍ (උදා: ආරක්ෂිත කලාප සහ උපද්‍රව කලාප සිතියම්ගත කිරීම) සහ “දිගුකාලීන ආයෝජන සැලසුම්” සකස් කළ හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස, දැඩි නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම මගින් අවදානම්-සංවේදී ඉඩම් පරිහරණ කලාපකරණය ස්ථාපිත කිරීම හරහා ජනාධිපතිවරයාගේ නියෝග කල් පවතින රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් බවට පත් කළ යුතුය.

ආපදා ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව:

නූතන ජපානය ගොඩනැගිලි නීති රෙගුලාසි, පූර්ව අනතුරු ඇඟවීම් සහ පාරිසරික ඉංජිනේරු විද්‍යාව සම්බන්ධයෙන් ලෝක නායකයෙකි. පශ්චාත් යුද සමයේ දී පවා ජපානය සිය සැලසුම් තුළට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව (උදා: හිරෝෂිමාවේ ගංවතුර පාලන හරිත මංපෙත්) ඇතුළත් කර තිබුණි. ශ්‍රී ලංකාවේ කඳුකරයේ සහ ගංගා ආශ්‍රිත නව ඉදිකිරීම් තහනම් කිරීම සහ අඩි 5,000ට ඉහළින් වනාන්තර නැවත වගා කිරීම වැනි පියවර, පරිසර පද්ධති මත පදනම් වූ ආරක්ෂක විධිවිධාන පිළිබිඹු කරයි. ජනාධිපතිවරයා සඳහන් කළ පරිදි දැඩි ඉදිකිරීම් නීති පනවා ඒවා බලාත්මක කිරීම, ජාතික ආපදා රක්ෂණ අරමුදලක් සංවර්ධනය කිරීම, පූර්ව අනතුරු ඇඟවීම් පද්ධතිය සංවර්ධනය කිරීම සහ සියලු‍ම යටිතල පහසුකම් ව්‍යාපෘති සඳහා දේශගුණික අනුවර්තනය ඒකාබද්ධ කිරීම අඛණ්ඩව සිදු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.

අධ්‍යාපනය සහ මානව ප්‍රාග්ධනය:

 1947 න් පසු ජපානය සිය අධ්‍යාපන පද්ධතිය වේගයෙන් පුළුල් කළ අතර පුළුල් කුසලතා සහිත ශ්‍රම බළකායක් බිහි කළේය. සුළි කුණාටුවෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රමුඛතාව ජීවනෝපාය වෙත යොමු වී ඇතත්, පාසල් නැවත ගොඩනැගීම සහ අධ්‍යාපන දීමනා (දරුවකුට රු. 31,000) ලබා දීම ධනාත්මක පියවරකි. දිගුකාලීනව, ආර්ථික පුනර්ජීවනය ඇති කිරීම සඳහා වෘත්තීය හා තාක්ෂණික පුහුණුව වැඩි දියුණු කිරීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ජපානය ආදර්ශයට ගත හැකිය. ජපානය ‌මෙන් විදේශ ආධාර භාවිත කළ යුත්තේ යැපීමට නොව, අපගේ කර්මාන්ත සහ තාක්ෂණය දියුණු කර ගැනීමටය.

පරිසරය සහ ඉඩම් පරිහරණ ප්‍රතිපත්තිය:

ජපානයේ පශ්චාත් යුද ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රමයෙන් ආර්ථික වර්ධනයට සමාන්තරව පාරිසරික ගුණාත්මකභාවය අවධාරණය කිරීමට පෙළැඹුණි. ශ්‍රී ලංකාවේ නව ප්‍රතිපත්ති දැනටමත් මෙම වෙනස පිළිබිඹු කරයි. පාරිසරිකව සංවේදී හෝ ඉහළ උන්නතාංශ කලාපවල (අඩි 5,000 ට ඉහළින්) ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම තහනම් කිරීම සහ යෝජිත උස්බිම් නැවත වන වගාව, ආපදාවලට එරෙහිව ”‍පළමු ආරක්ෂක වළල්ල ස්වභාව ධර්මයයි”‍ යන අදහස සමග ගැළපෙන පෙර නොවූ විරූ පියවරකි.

ශ්‍රී ලංකාවේ අඩි 5,000ට (මීටර් 1,500ට) වැඩි උස්බිම් ප්‍රමාණය ඇත්තේ වර්ග සැතපුම් 290 ක් වැනි ඉතා සීමිත ප්‍රමාණයකි. එහෙත් රටේ ප්‍රධාන ගංගා සියල්ලම පාහේ පෝෂණය වන්නේ මෙම සීමිත කලාපයෙනි. දශක ගණනාවක් තිස්සේ මෙම සංවේදී ඉහළ බෑවුම් එළිපෙහෙළි කිරීම සහ ජනාවාස ඉදි කිරීම හේතුවෙන් ගංවතුර, නියඟ සහ නායයෑම් අවදානම රට පුරා උග්‍ර වී ඇත. ජනාධිපතිවරයාගේ යෝජනාවේ අරමුණ වන්නේ මෙම කලාපයේ පාරිසරික වශයෙන් වඩාත් සංවේදී සහ අස්ථායී කොටස් විද්‍යාත්මකව හඳුනාගෙන, ජාතික සුරක්ෂිතතාව වෙනුවෙන් ඒවා යළි වනාන්තර බවට පත් කිරීමයි. මෙය දේශපාලන සටන් පාඨයක් නොව, ජීවිත ආරක්ෂා කිරීම, ජල පද්ධති ස්ථාවර කිරීම සහ රටේ දිගුකාලීන පැවැත්ම තහවුරු කෙරෙන විද්‍යාත්මක ආයෝජනයකි.

නව හිරු උදාවක්

රජය දැනටමත් ජපානයේ පශ්චාත් යුද ක්‍රියා පටිපාටිය සිහිගන්වන උපායමාර්ග කිහිපයක් අනුගමනය කර ඇත. එනම් රාජ්‍ය මූලිකත්වය ගත් ශක්තිමත් සැලසුම්කරණය, වින්දිතයන් සඳහා පොදු සහාය සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සඳහා වූ අනාගතවාදී දැක්මයි. ජනාධිපතිවරයාගේ බොහෝ නියෝග ජපානයේ මැද භාගයේ නවීකරණයට සමාන උපාය මාර්ගික, ජාතික මට්ටමේ පරිවර්තනයක් පිළිබිඹු කරයි. ජාතික සැලසුම්කරණය සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ආයතනගත කිරීම මගින් ශ්‍රී ලංකාව මෙම පුළුල් ප්‍රවේශය අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යා යුතුය. අවදානම් කලාප නීතිගත කිරීම, ඒකාබද්ධ දත්ත සහ ඉඩම් පරිහරණ දත්ත පද්ධති නිර්මාණය කිරීම සහ වසර ගණනාවක් පුරා විහිදෙන දිගුකාලීන ප්‍රතිසංස්කරණ සැලසුම් සකස් කිරීම ඊට ඇතුළත් වේ. තනි දැක්මක් යටතේ අධ්‍යාපනය, යටිතල පහසුකම් සහ ආර්ථිකය සම්බන්ධ කරමින් ජපානය සිදු කළාක් මෙන්, ශ්‍රී ලංකාවට ද තම නායකත්වය සහ මෑත කාලීන ප්‍රතිපත්තිමය වේගය භාවිත කරමින් වඩාත් හරිත, ආරක්ෂිත සහ සාධාරණ රටක් ගොඩ නැගිය හැකිය. විවිධත්වය තුළ ඒකීයත්වය සහ ජනවාර්ගික හා ආගමික සහජීවනය ගොඩ නැගිය හැකි නව රජයේ ප්‍රතිපත්ති ද මේ ගමනට ආශීර්වාදයකි.

‘දිට්වා‘ සුළි කුණාටුව අපට ඛේදවාචකයක් වුව ද, එය අපගේ අනාගතය තීරණය කරන විනිසුරුවරයා නොවේ. අපේ අනාගතය තීරණය කරන්නේ අප ඊට ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරය අනුවය. අපගේ සංස්කෘතියේ අභ්‍යන්තර ශක්තීන් වන ආගන්තුක සත්කාරය, නිර්භීතකම සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව පෙරදැරි කරගෙන, ‘දිට්වා‘ යනු අවසානය නොව, නව ශ්‍රී ලංකාවක ආරම්භය කර ගනිමු!

(***)

රුහුණු විශ්වවිද්‍යාලයේ

ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය

චන්දික ගුණසිංහ