ජූලියා අල්වාරෙස් (Julia Alrarez)  නම් ස්පාක්‍ද්ක්‍ද ජාතික ලේඛිකාව විසින් රචනා කරන ලද In the time of butterfies කෘතියේ අනුවාදයකි. 1930 සිට පුරා වසර තිහක් ඩොමිනිකානු ජනරජය පාලනය කරන ලද රෆායෙල් ටෘජිලෝ නම් ඒකාධිපති හමුදා පාලකයාගේ කාලය පසුබිම් කොට මෙම කෘතිය ලියැවී තිබේ.

මෙම කෲර පාලකයාගේ සමයේ එරට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය බිංදුවටම ඇද වැටී තිබූ අතර එවකට එහි සිදුවූ මරණ රාශියකටම ඔහු වගකිව යුතු බව කියැවේ. එකම ස්ථානයේ සිදුවූ දස දහසක (10,000) ජන සංහාරයක්ද මෙයට අයත්ය. එරටින් පලාගොස් දිවි ගලවාගත් මිරැබල් සොයුරියන් ඇසුරින් In time of Butterfies​ කතාව දිගහැරේ. ඬේඬේ, මිනර්වා හා පැටි්‍රයා යනු මෙම තෙසොහොයුරියෝය. මොවුන් ළමා වියේ පටන් ටෘජිලෝ පිළිබඳව ඇසූ දුටු කතා ඇසුරින් මෙම කෘතිය ඇරඹේ. 

විසිඅට වැනි කොටස

මිරැබල් පවුලේ පෙරළිකාරිය වූ මිනර්වාට රටේ නායකයාගේ සාදයක් සඳහා විශේෂ ඇරයුමක් ලැබේ. මෙහිදී සිය පියා සොයුරා හා මස්සිනා සමගින් එකම මේසයේ විශේෂ අමුත්තන් හා වාඩි වීමට සිදු වේ. සාදයේ නැටුම් වාරයේදී ඇයට ඔහු හා නැටීමට සිදු වේ. මිනර්වාගේ වචනයෙන් කියැවෙන පරිදි එම අත්දැකීම මෙබඳුය. 

ඔහු තම කඩවසම් බව හා තරුණ පෙනුම වෑයමින් රැකගෙන සිටි නමුත් නැටුමට දක්ෂයෙකු නොවීය. කිහිප වතාවක්ම නැටුම වරද්දා ගනිමින් ඔහු මගේ කකුල් පෑගුව නමුත් සමාව ඉල්ලුවේ ද නැත. “ඔබ බොහොම හොඳට නටනවා”යි ඔහු පැවසුවේ උදාරම් ලෙසය. නමුත් එල් සිබාඕවෙ ගැහැනු හොඳම නාටිකාංගනාවන් වගේම කදිම ප්‍රේමවන්තියන්. ඔහු කෙඳිරුවේ සිය ග්‍රහණය දැඩි කරමිනි. ඔහුගේ හුස්මෙහි තෙත් බව මගේ කනට දැනුණි. 

ඔබේ අන්තිම සහායිකාව අද එල් සිබාඕවෙන් ආ කෙනෙක්ද? මා සංවාදය දිරිමත් කරමින් පැවසූ බැවින් ඔහුට මඳක් පසුපසට වීමට සිදු විය. මා කතා කළ යුතු වුණි. ඔහු මා දෑතින් අල්ලා ගත්වනම මඳක් ඈත් වුණි. ඔහුගේ නෙත් මගේ සිරුර පුරා ගමන් කෙරුවේ නැහැදුණු අන්දමේ පරික්ෂාවක් කරන අයුරිනි. 

මම කතා කෙරුවේ මගේ දෑතේ සිටින ජාතික සම්පත ගැනයි. ඔහු පැවසුවේ සිනාසෙමිනි. 

මම උස් හඬින් සිනාසුනෙමි. මගේ බිය තුනී විය. මගේ බලය පිළිබඳ භයානක හැඟුම ඉස්මතු වන්නට පටන් ගත්තේය. 

මට ජාතික සම්පතක් හැටියට නම් දැනෙනවා අඩුයි.

ඇයි නැත්තේ. ඔබ වගේ මැණිකක් ද ඔහුගේ ඇස උද්යෝගයෙන් බැබළුනි. 

මට දැනෙන්නේ මගේ ජීවිතය ඔජෝඩි අගුවා ගමේ නිකරුණේ නාස්ති වෙන බවයි. සමහර විට අපට හැකි වෙයි. ඔබ නගරයට ගේන්න. ඔහු චාටුකාර ලෙස කීය. 

මම මගේ තාත්තාට ඒත්තු ගන්වන්න උත්සාහ කරන්නේ ඒ දේ තමයි. මට විශ්වවිද්‍යාලයට යන්න උවමනායි. මා එසේ හෙළි කර සිටියේ මේ නිසා මගේ පියාට එරෙහිව යෙදවීමටය. මා ඉගෙන ගනු දැකීමට තමා කැමති බව ඔහු කිවහොත් මගේ පියා එයට අවසර ලබා දෙනු ඇත. ඔහු මවෙත පෑවේ දරුවකුගේ පමණට වැඩි ඉල්ලීමක් හමුවේ වැඩිහිටියකු නඟන අන්දමේ සිනහවකි. ඔබ වගේ තරුණියක් නීතිඥවරියක් වෙන්න යනවාද? 

මා ඔහුගේ අහංකාරකම මත ක්‍රීඩා කෙරුවේ අන් සියලු දෙනා මෙන් ඔහුගේ හිමිකම වෙත ළඟා වෙමින් වන්නට ඇත. 

ඔබ හතළිස් දෙකේ දී කාන්තාවන්ට ඡන්ද අයිතිය ලබා දුන්නා. ඔබ ඩොමිනිකන් පක්ෂයේ කාන්තා අංශය සවිමත් කළා. ඔබ හැම විටම කාන්තාවන්ට නීතිඥයෙක් වුණා. 

මං එහෙම කරපු බව ඇත්තයි. කියූ ඔහු දඟ සිනහවක් පෑවේය. තමාගේම මනසක් ඇති ගැහැනියක්. එහෙම නම් ඔබට උවමනා කරන්නේ අගනුවරට ඇවිත් අධ්‍යාපනය ලැබීමටයි. එහෙම නේද? 

වංචාකාරී ලෙස හිස සැලූ මා එය වසන් කිරීමට හිස ඇල කළෙමි. එවිට අපේ ජාතික වස්තුව විධිමත් තත්ත්වයකට එන බව මට පේනවා. සමහර විට මට මේ මැණික රටේ පාලනයට හවුල් කර ගන්න හැකිවේවි. 

ක්‍රීඩාවට දුර ගියා වැඩිය. මට කනගාටු මම එවැනි තත්ත්වයකට උචිත නැහැ කියලයි. ඔබට දැනට පෙම්වතෙක් ඉන්නවාද? 

මෙය එකම කරුණු පැහැදිලි කිරීම විය හැක. විවාහ ගිවිසීම විවාහය වැනි දේවල් දේශපාලනයට වැදගත්ය. 

ඔබ වැනි තරුණියකට අගය කරන්නන් බොහොමයක් සිටිය යුතුයි. මට නීති උපාධිය ලබා ගන්න තුරු එවැනි අය ගැන උනන්දුවක් ඇති වෙන්නේ නැහැ. 

ඔහුගේ මුහුණෙහි නොඉවසිලිමත් බවක් මතු විය. අපගේ සංවාදය සුපුරුදු ඉලක්කය වෙත දිව යන්නක් නොවීය. 

අද කාලේ විශ්වවිද්‍යාලය කාන්තාවනට උචිත තැනක් නොවෙයි. 

ඒ ඇයි ජෙෆේ (නායකයා)

මා ඔහුගේ නායකත්වය සිහි කරවන ඇමතුම යෙදීම ගැන ඔහු සතුටට පත් බව පෙනුණි. මේ වන විට අප සාකච්ඡාව වෙත දැඩිව යොමුවී සිටි බැවින් අපගේ නැටුම බාල වී තිබිණ. පිරිස අප දෙස නෙත් යොමා සිටි බව මට දැනුණි. 

දැන් එය සමාජවාදීන් හා කලහකාරීන් ගෙන් පිරිලා. උන්ට උවමනා රජය පෙරළා දමන්නයි. අර ලුපරන්ලා උන් තමයි එය පිටුපස ඉන්නේ. ඔහුගේ පෙනුමෙහි බිහිසුණු බවක් ඇති වූයේ තමා ඉදිරියට එම සතුරන් කැඳ වූ අයුරිනි. නමුත් අප ඒ ගුරුවරුන්ට දැනටම ඔවුන්ගේ පාඩම් හොඳින් කියා දීලයි තියෙන්නේ.  

ඔවුන් ඔහු අල්ලා ගන්නට ඇත. වර්ජියෝ මොරාලෙස්වත් ද? යි මගේ මුවින් පිටවුණි. මට මගේම සවන් අදහා ගත නොහැකි විය. 

ඔහුගේ වතෙහි දැඩි බවක් මතු විය. බැල්මෙහි අවිශ්වාසය රැඳුණි. ඔබ වර්ජිලෝ මොරාලෙස් දන්නවද? 

මා කොපමණ මෝඩියක වීද? මා දැන් ඔහු මෙන්ම මාද ආරක්ෂා කර ගන්නේ කෙසේද? 

ඔහුගේ පවුලත් එල්සිබාම්වේ මා පැවසුවේ ප්‍රවේශමින් වචන තෝරා බේරා ගනිමිනි. ඔහුගේ පුතා විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉගෙන ගත් බව මා දන්නවා. නායකයාගේ බැල්ම ආපස්සට ඇදී ඔහුගේ මනසෙහි ඈත කොනකට ගමන් කර තමාට ඇසුණු වචනවල අරුත වටහා ගන්නට වෑයම් කරන බව පෙනුණි. එහෙම නම් ඔබ ඔහු දන්නවාද? 

නැහැ පුද්ගලිකව දන්නේ නැහැ. මා පැවසුවේ හීන් හඬිනි. මට මා ගැනම ලැජ්ජාවක් ඇති විය. එය සිදුවන්නේ කොපමණ පහසුවෙන් දැයි මට දැන් වැටහේ.

ඔබ සුළු වශයෙන් පාවා දුන් විට විගසින් ඔබට ඔහුගේ රජයට සේවය කර මින් ඔහුගේ පෙළපාළියේ ගමන් කරමින් ඔහුගේ ඇඳෙහි නිදමින් සිටිනු ඇත. එල් ජෙෆේ (නායකයා) මඳක් සැහැල්ලුවට පත් බව පෙනිණි. ඔහු ඔබට දැන හඳුනා ගැනීමට තරම් හොඳ  කෙනෙක් නෙවෙයි. ඔහු වගේම අනෙක් අයත් විශ්වවිද්‍යාලය දේශපාලන ප්‍රචාරක මධ්‍යස්ථානයක් කරගෙන. ඇරත් මම හිතන් ඉන්නේ විශ්වවිද්‍යාලය වසා දාන්නයි. අනේ ජෙෆේ එපා යි මම ඔහුට ආයාචනා කළෙමි. අපේ විශ්වවිද්‍යාලය නූතන ලෝකයේ පළමු වැනි විශ්වවිද්‍යාලයයි. රටට මරු පහරක් වෙයි ඒක වසා දැම්මොත්. 

මගේ දිරිය ගැන ඔහු පුදුමයට පත් බව පෙනින. දිගු බැල්මකින් අනතුරුව ඔහු යළි සිනාසුණේය. හොඳයි ඒ හේතුව නිසා ඔබ අපේ පැත්තට එනවා නම් මම එය විවෘතව තබන්නම්.

අනතුරුව ඔහු මා සමීප කර ගත්තේය. ඔහු මවෙත කොපමණ ළං වී දැයි කිවහොත් මගේ ඇඳුමට නැවත ඔහුගේ යටි කයෙහි දැඩි බව පවා මට දැනුණි. 

මා මඳක් තල්ලු කෙරුවේ ඔහුගේ ග්‍රහණයට ලිහිල් වනු ඇතැයි සිතාය. නමුත් ඔහු වඩාත් තරකොට මා අල්ලා ගත්තේය. මගේ රුධිරය රත් වනු හා කෝපයක් නැගී එනු මට දැණින. මා යළිත් දෑතින් තල්ලු කළ විට ඔහු කලහකාරී ලෙස ග්‍රහණය දැඩි කළේය. මා තවත් තද කෙරුවේ ඔහු මට යාමට ඉඩ හරිනු ඇතැයි සිතාය.

“මොකක්ද වෙලා තියෙන්නේ?”යි ඔහු ඇසුවේ කුපිත වූ ස්වරයෙනි. 

ඔබේ පදක්කම් මා පැමිණිලි ස්වරයෙන් කියා සිටියේ ඔහුගේ පපුව හරහා වූ බාපනය දක්වමිනි. ඒවා වදිනකොට මට රිදෙනවා. ඔහුට මෙම පදක්කම් කොපමණ අභිමානයක් වී දැයි සිහිවන විට මා පමා වැඩිය. 

ඔහු මදෙස රවාගෙන අනතුරු බාපනය හිසින් ගලවා එය දිගු කරගෙන සිටියේය. සහායකයෙකු වහා ඉදිරියට විත් එය දෑතින් ගත්තේ බිය මුසු අයුරිනි. නායකයා නරුම සිනහවක් පෑවේය. ඔබට බාධාවෙන ඕනෑම දෙයක් මගේ ඇඳුමෙන් ඉවත් කළ හැකියි. 

ඔහු මගේ අතින් ඇද සිරුරට ළං කර ගෙන යටි කය පෙදෙස මා වෙත තද කෙරුවේ අවිනීත අන්දමින්ය. මගේ අත එයට වෙනම සිතක් වූ අයුරින් ක්‍රියාත්මක බවින් හෙමිහිට එසැවුණි. අනතුරුව එය පහතට වැටුණේ විමතියට පත්ව බලා සිටි ආලේප වලින් සකස් කළ මුහුණ මතටය.

පරිවර්තනය : මානෙල් ජයන්ති ගුණසේකර