වසර 1500ක් පැරණියැයි විශ්වාස කරන බුදු පිළිම 3000 ක් සොයාගත් බව චීන පුරාවිද්‍යාඥයෝ පිරිසක් පවසති. උතුරු චීනයේ හෙබෙයි ප‍්‍රාන්තයේ හන්දාන් නමැති ප‍්‍රදේශයේදී මේවා සොයාගෙන ඇත. පසුගිය ජනවාරි මාසයේ ආරම්භ කැරුණු කැණීමකින් මේවා හමුවී ඇත. 1949දී චීන සමාජවාදී ජනරජය පිහිටවීමෙන් පසු එරටින් සොයාගත් විශාලතම පුරාවිද්‍යා භාණ්ඩ ප‍්‍රමාණය බව පර්යේෂකයන්ගේ අදහසයි. සමාජ විද්‍යාව පිළිබඳව චීන ඇකඩමියේ පුරාවිද්‍යාඥයින් කණ්ඩායම වාර්තා කරන්නේ මෙම බෞද්ධ පිළිම නැගෙනහිර වෙයි හා දකුණු කුයි රාජධානි පැවති කාලයටත් වඩා අතීතයකට අයත් බවයි. කි‍්‍රස්තු වර්ෂ 534-577 කාලයේ සාදන ලද බද්ධ පර්යංක ධ්‍යාන මුද්‍රාව සහිත බොහෝ පිළිම චීනයේ සුලබ බව නැෂනල් ජියෝග‍්‍රැෆි නව මුද්‍රණයේ දක්වා තිබේ.  මද සිනහවක් සහිත බුදුහාමුදුරුවන්ගේ මුහුණුවර ඇති පූර්ණ දිගින් යුතු කැඩුණු පිළිම පෙන්වන්නේ භික්ෂූන් අඳින සිවුරකින් සමන්විත අධ්‍යාත්මික ගුරුවරයාය. කි‍්‍රස්තු වර්ෂ පස්වැනි සියවසේදී දක්ෂිණ කුයි අධිරාජ්‍යයේ බිඳ වැටීමත් සමගම පුද පූජා විධි ක‍්‍රමයක් ලෙස පිළිම එකතුකර වළලන්නට ඇති බව වද්‍යාර්ථීන්ගේ මතයයි. චිකාගෝ සරසවියේ නැගෙනහිර ආසියානු කලා මධ්‍යස්ථානයේ අධ්‍යක්ෂිකා කැතරින් ටී සියෑං දිනපතා නැෂනල් ජියෝග‍්‍රෆි සගරාවට පවසන්නේ අතීත නටබුන් සහ කැඩුණු පිළිම පන්සල්වලින් එකතු කරගෙන ආවාටයක වළලන්නට ඇති බවයි. මේ පිළිම එක්තරා පිළිවෙළකට ගෞරවාන්විතව වළදමා ඇති බව පෙනෙතැයි ටී සියෑං පවසයි. උවදුරු අවස්ථාවලදී  බෞද්ධාගමිකයන් මෙයට සමාන කාර්යයන් සිදුකරයි. හමුවී ඇති පිළිම අගල් අටක් දිග සහ අඩි කිහිපයක් උස පරාසයක පවතී. බොහොමයක් පිළිම සාදා ඇත්තේ කිරි ගරු`ඩ හා හුණුගල් වලිනි. අලංකාර මෝස්තර වලින් සරසා ඉතා වටිනා ආකාරයෙන් පෙනෙන ලෙස නිමවා එක් පිළිමයක් බෝධිසත්ව අවධියේ හෝ බුද්ධත්වයට පත්වූ අවස්ථාව පෙන්නුම් කරයි. බුද්ධාගම ඉන්දියාවේ ආරම්භවීමෙන් පසු චීනයට සම්ප‍්‍රාප්තවූයේ හැන්ග් අධිරාජ්‍ය සමයේදීය. මේ සොයාගත් නටබුන් ඊට සියවස් ගණනාවක් පැරණි බව පර්යේෂකයෝ විශ්වාස කරති. නැෂනල් ජියෝග‍්‍රෆි වාර්තා කරන අන්දමට මෙම සොයාගැනීම විශිෂ්ට වූවත්, එය නොඇසූ දෙයක් නොවේ. මින් පෙර 1950දී චීනයේ හෙබෙයි ප‍්‍රාන්තයේ ඩින්ග්සියෑං හි පන්සලක 2000ට වැඩි මානව කෘති හමුවී ඇති බව ටී සියෑං මහත්මිය පවසයි. මෙවර හමුවූ බුදු පිළිම සියල්ල කලින් හමුවූ ඒවාට සමාන බව ද ඇය කියා සිටිය ද මෙය මෙතෙක් චීනයේ කරන ලද විශාලතම මානව කෘති සොයා ගැනීමයි.

සජීව විජේවීර