(ගයාන් සූරියආරච්චි)

මොළයෙන් හා මාංශපේෂී මගින් නිකුත්වන සංඥා වලින් පාලනය කළ හැකි කෘත‍්‍රිම අතක් නිපදවීමට මොරටවු විශ්වවිද්‍යාලයේ යාන්ත‍්‍රික ඉංජිනේරු දෙපාර්තමේන්තුවේ සිසුහු තිදෙනෙක් සමත්වී සිටිති.

යාන්ත‍්‍රික ඉංජිනේරු අංශයේ අවසන් වසරේ ඉගෙනුම ලබන කාලිංග නිසල්, ජනක සුබෝධ සහ ඉසුරු රුහුණගේ මෙය නිපදවූහ. ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය තිළිණ ලලිතරත්න සහ පශ්චාත් උපාධි අපේක්ෂක චාමික පෙරේරා යන මහත්වරුන්ගේ මඟ පෙන්වීම ඔස්සේ මෙම රොබෝ අත නිපදවා තිබේ.

විවිධ රෝගාබාධ, හදිසි අනතුරු සහ පශ්චාත් යුදමය වාතාවරණය නිසා අත් අහිමිවූවන් වැඩි ප‍්‍රතිශතයක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ ජීවත්වේ. ඔවුන් අතරින් වැලමිටත් උරහිසත් අතරින් අත අහිමි අය වෙනුවෙන් කෘත‍්‍රිම අතක් නිපදවීම පර්යේෂකයන්ගේ උත්සාහය විය. ඔවුන් වෙනුවෙන් විවිධ වර්ගයේ කෘත‍්‍රිම අත් දක්නට ලැබෙන අතර ඒවා බොහෝමක් සක‍්‍රීය මට්ටමේ නොමැත.  එවැනි සක‍්‍රීය කෘත‍්‍රිම අතක් මිලෙන් ඉතා අධිකය.

ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටකට එවැනි මිලෙන් අධික කෘත‍්‍රිම අත් භාවිත කිරීම අපහසු කටයුත්තක් විය හැක.  බොහෝමයක් සක‍්‍රීය අත් පාලනය කිරීමට මාංශපේෂීවලින් ලබාගන්නා සංඥා  (ඊඑම්.ජී. සංඥා) යොදාගෙන තිබේ. එහෙත් වැලමිටට ඉහළින් අතක් අහිමිවූ අයකුගේ සංඥා ලබාගත හැකි මාංශපේෂී සීමිත වේ. එවිට බොහෝවිට අතේ ඇඟිලි පාලනය කිරීමට අපහසුවේ.

ඊට විසඳුමක් ලෙස මෙම නිර්මාණකරුවන් විසින් මාංශපේෂී සංඥාවලට අමතරව මිනිස් මොළයෙන් ලබාගන්නා සංඥා යොදාගෙන වැඩි ක‍්‍රියාකාරකම් ප‍්‍රමාණයක් කළ හැකි සාමාන්‍ය අතකට සමාන කෘත‍්‍රිම අතක් නිපදවීමට පර්යේෂණ කණ්ඩායම සමත්විය.

මේ සම්බන්ධයෙන්  වැඩිදුර  විස්තර  කළ ආචාර්ය තිළිණ ලලිතරත්න මහතා මෙසේ පැවසීය.

‘‘මෙම කෘත‍්‍රිම අත නිර්මාණය කිරීමට පෙර  මොළයේ සංඥා සහ මාංශපේෂී සංඥා ලබාගන්නා අකාරය ගැන පිඹුරුපත් සකස්කරන්න වුණා. ඒ අනුව බාහිරින් පැළැඳිය හැකි මාංශපේෂීවල (ඊ.එම්.ජී.) සංඥා අත් කරගත හැකි පද්ධතියකින් සහ බාහිරව හිසට පළඳින සංවේදක පද්ධතියක් මාර්ගයෙන් මොළයේ සංඥා ඊ.ඊ.ජී. සංඥා ලෙස ලබාගැනීමට අපට හැකිවුණා. කෘත‍්‍රිම අතේ වැලමිටෙහි චලනයන් කෘත‍්‍රිම අත භාවිත කරන පුද්ලයාගේ ද්විශීර්ෂ සහ ත‍්‍රී ශීර්ෂ මාංශපේශීන්ගෙන් නිකුත්වන සංඥා මගින් ක‍්‍රියාත්මක වෙනවා. අතේ ඇඟිලි චලන සිදුවන්නේ මොළයෙන් ලබාගන්නා ඊ.ඊ.ජී. සංඥා මගිනුයි.

මෙහිදී (SSVEP) නැමැති විශේෂිත ක‍්‍රමවේදයක් පාදක කරගත්තා. මෙම ක‍්‍රමවේදයේදී සිදුවන්නේ කෘත‍්‍රිමව ඇති කරනු ලබන යම් කිසි සංඛ්‍යාතයකින් යුත් ආලෝක ප‍්‍රභව දෙස පියවි ඇසින් බලා සිටින විට එම සංඛ්‍යාතයට සමාන සංඛ්‍යාතයක් මිනිස් මොළය තුළින් ඊ.ඊ.ජී. සංඥා ලෙස නිකුත් වෙනවා. මෙමගින් එම ඊ.ඊ.ජී. සංඥා එකිනෙක වෙන්කර හඳුනා ගන්නා ගන්නා අතර අවසානයේ එම ප‍්‍රතිඵල අනුව අතෙහි ඇඟිලි ක‍්‍රියාකිරීමට අවශ්‍ය විධාන නිකුත් කිරීම මෙම කෘත‍්‍රිම අතෙන් කෙරෙනවා.

ඊට අමතරව ඇඟිලි සහිත මැණික් කටුවෙන් පහළ කොටස වෙනම කොටසක් ලෙස ගලවා වැලමිටට පහළින් අත අහිමිවු අයකුට වුවද භාවිත කරන්න පුළුවන්. එවැනි යොදාගැනීමකදී අතෙහි වැලමිටට යටින් ඉතිරිව පවතින කොටසේ මාංශපේෂීවලින් ඊ.එම්.ජී. සංඥා ලබාගෙන එදිනෙදා ජීවිතයට අවශ්‍ය පරිදි අතෙහි ඇඟිලිවල චලන සිදුකිරීමට හැකිවෙනවා.

මෙම ව්‍යාපෘතියේ මුල් අදියරේ ප‍්‍රතිඵල ලෝකයේ ප‍්‍රමුඛම ජාත්‍යන්තර ඉංජිනේරු හා වෛද්‍ය පර්යේෂණ සම්මන්ත‍්‍රණයක් වන දකුණු කොරියාවේදී පැවැත්වෙන IEEE EMBC 2017 සම්මන්ත‍්‍රණයේදී එළිදැක්වීමට තෝරාගෙන සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයන් යොදාගෙන මෙම උපකරණය මේ වන විටත් පරික්ෂා කර ඇති අයුරු පර්යේෂණය සිදුකළා. ඉදිරියේදී අබාධිත පුද්ගලයන් යොදගෙන සායනික පර්යේෂණ සිදුකිරීමට බලාපොරොත්තු වන බවද එහි  නිර්මාණකරුවෝ පවසති.

මෙය අනාගතයේදී නිෂ්පාදනයක් හැටියට හඳුන්වා දෙනු ලබන  අතර වෛද්‍ය ක්ෂේත‍්‍රය, වෙළෙඳ ක්ෂේත‍්‍රයේ ආයෝජකයන්ටත් තමන් හා එක්වෙන්න යැයි ආරාධනා නිර්මාණකරුවෝ කරති. මෙම ව්‍යාපෘතියේ වැඩි විස්තර [email protected] විද්‍යුත් ලිපිනයෙන් හෝ මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලයේ යාන්ත‍්‍රික ඉංජිනේරු දෙපාර්තමේන්තුව හරහා ලබාගත හැකිය.

මෙය නිර්මාණය කිරීමේදී මොරටුව විශ්වවිද්‍යාල උපකුලපති මහාචාර්ය ආනන්ද ජයවර්ධන, නියෝජ්‍ය උපකුලපති මහාචාර්ය රාහුල අත්තලගේ, ඉංජිනේරු පීඨාධිපති මහාචාර්ය කපිල පෙරේරා, අංශ ප‍්‍රධානී ආචාර්ය රුවන් ගෝපුර, යාන්ත‍්‍රික කොටස් නිර්මාණයේදී සහාය වූ ඩයි ඇන්ඞ් මෝල්ඞ් ෆැසිලිටේෂන් ඇන්ඞ් ඩිවොලොප්මන්ට් ආයතනයේ අධ්‍යක්‍ෂ කථිකාචාර්ය ජනක මංගල, තාක්ෂණ නිලධාරී ජනත් ප‍්‍රියංකර සහ එල්. පෙරේරා යන මහත්වරු ද සහය වී තිබේ.