අභාවප්‍රාප්ත මහාචාර්ය ගණනාථ ඔබේසේකර සූරීන්ගේ අවසන් කටයුතු ඊයේ (26) සිදුකෙරිණි. මේ ලිපිය  ඒ නිමිත්තෙනි.

ශාස්ත්‍රීය, පර්‌යේෂණ මෙන්ම නිර්මාණාත්මක ලේඛනකරණයේද හෙතෙම විචක්ෂණශීලි විද්වතකු විය. විචාරශිලි විය. භාෂණය මෙන්ම ලේඛනය ද සිංහල, ඉංග්‍රීසි උභය භාෂාවන්හි පළට කළ කුශාග්‍ර බුද්ධිය දැනුම හා අවබෝධය ගැන කියනුම කවරේද? ඔහු විසින් ගම් දනව් සිසාරා කළ ක්ෂේත්‍ර ගවේෂණයන්ගෙන් උපයා සපයා ගත් මූලාශ්‍රය දත්ත යන්හි ප්‍රතිඵල ශ්‍රී ලාංකික ජන සමාජය හා සංස්කෘතික සන්දර්භය තේරුම් ගැනීමට ආලෝචනා සපයන්නේය. මහාචාර්ය කාලිංග ටියුඩර්, මහාචාර්ය ප්‍රේමකුමාර් සිල්වා, මහාචාර්ය සසංක පෙරේරා, මහාචාර්ය නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි, මහාචාර්ය ජයදේව උයන්ගොඩ මෑත භාගයේ ගණනාත් ඔබේසේකර මහාචාර්යවරයාගේ කාර්යභාරය ගැන දෙසුම් මෙන්ම ලිපි රචනා ද කීපයක් සම්පාදනය කර තිබුණි.

කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සමාජ විද්‍යා අංශයේ මහාචාර්ය සරත් විතාරණ සුධීර ජයවීර ඔබේසේකර ශාස්ත්‍රීය පර්‌යේෂණ ලේඛන සංහිතාවක් ඉදිරිපත්  කැර තිබුණි. මෑතකදී නාමෙල් වීරමුනි විසින් ඉංග්‍රීසියෙන් රචනා කළ ස්වයං ලිඛිත චරිතාපදානයේ වරින් වර බොහෝ තැන්වල ගණනාත් ඔබේසේකරගේ ඇසුර, ශාස්ත්‍රඥතාවය, නිර්මාණශීලි විචාරශීලි ප්‍රඥාවන්තභාවය වර්ණනා කොට තිබේ.

අප පියාගේ පොත්ගුලේ තිබි මා බාල කාලයේ කියැවූ විශ්ව නාට්‍යමාලා පරිවර්තන අතර ගණනාත්ගේ රචනා දක්නට තිබුණු බව මතකය. ආනන්ද තිස්ස කුමාර මහාචාර්යවරයා හා නන්දන වීරරත්න එක්ව කළ වන්නිකරයට අදාළ පුරාණ ග්‍රන්ථ පුස්කොළ අත්පිටපත් ලේඛන සංහිතාවේ  ගණනාත් ගේ විමර්ශන තික්ෂණ ඤාණ අක්ෂිය පැතිර තිබුණි. එම සාරසංග්‍රහ සම්පාදනයේ පසුබිමේ සිටියේ ඔබේසේකරයන්ය.

ඇමරිකාවේ ප්‍රින්ස්ටන් විශ්වවිද්‍යාලයේ සම්මානිත මහාචාර්යවරයකු වූ ඔහු ශ්‍රී ලංකාවෙන් බිහිවූ ශ්‍රේෂ්ඨ ප්‍රාඥයකු බව ශාස්ත්‍රීය පර්‌යේෂණ ග්‍රන්ථ හදාල බුද්ධිමත්හු එකහෙළාම පිළිගනිති. ඔහු  උපත ලබන්නේ 1930 පෙබරවාරි 2 වැනිදාය. 1950 දශකයේ මැද හරියේ පේරාදෙණිය ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඉංග්‍රීසි භාෂාව පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවේදී ගෞරව උපාධියක් දිනාගත් ඔහුගේ ශාස්ත්‍රීය පර්‌යේෂණ ශික්ෂණ පෙළ ගැසුණේ මානව විද්‍යාව විෂය ක්ෂේත්‍රය ඔස්සේය.

මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ, නන්දදේව විජේසේකර කාලම මොට්වානි පසුගිය ශතවර්ෂයේ මානව විද්‍යා විෂය ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට ඉගැන්විය යුතු බව පාලකයන්ට ඒත්තු ගැන්වූ උගතුන්ය. ආචාර්ය අයිවර් ජෙනිංග්ස්ට මේ ගැන දැනුවත් කර තිබුණද අධිරාජ්‍යවාදී බුද්ධිමතකු වූ  ජෙනිංග්ස් ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාලයේ මානව  විද්‍යාව වෙනුවට සමාජ විද්‍යාව ඉගැන්වීමට කටයුතු  කළේ මෙරටට ගෙන්වා ගත් බ්‍රයිස් රයන් සමාජ විද්‍යාඥයා මගිනි. ගණනාථ ඔබේසේකර මේ යටත් විජිත වුවමනා එපා කම් ආකල්ප තේරුම් ගත් ද්විභාෂික විද්වතෙකි. ඔහුගේ ප්‍රථම  ග්‍රන්ථය ලෙස ප්‍රකට වූයේ තම ආචාර්ය උපාධිය ලෙස ඉදිරිපත් කළ පර්‌යේෂණ පසුබිම් කොට රචිත ලංකාවේ දකුණු පළාතේ ග්‍රාමීය ඉඩම් භුක්තිය හා ඥාතිත්වය පිළිබඳ කෘතියයි.

ඉන්දියාවේ කන්නගි කෝවලන් කතාවෙන්  නිපන් ලංකාවේ බෙහෙවින් පැතිර  පවතින පත්තිනි දෙවඟන සම්බන්ධ ආගමික අභිචාරික අංග ඇතුළත් කොට ගණනාත් විසින් ලියන ලද කෘතිය නව දැනුමක් විශද කරන්නකි. කතරගම තේවානි මෑණිවරු, රිචඩ් ගොම්රිජ් සමග එකතුව කළ බුදුදහම හා බුදු සසුනේ වෙනස්වීම් වික්‍රම රාජසිංහ රජු ගැන කළ විමර්ශනය, වැද්දන්ගේ සංක්‍රමණික ලක්ෂණ, කපිතාන්  කුක් සම්බන්ධ පුවත, නූතන ලංකාවේ බුද්ධාගම, එහි ඓතිහාසිකභාවය  ගැන කළ විමසුම් වැනි සියලුම පර්‌යේෂණ ග්‍රන්ථ ලේඛන රචනා වී ඇත්තේ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙනි. එබැවින්  ගණනාථ ඔබේසේකර ශාස්ත්‍රීය ලක්ෂණ පිළිබඳ ගැඹුරින් කියවා ගන්නට ලැබී ඇත්තේ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙනි. එබැවින්  ගණනාත් ඔබේසේකර ශාස්ත්‍රීය පර්‌යේෂණ පිළිබඳ ගැඹුරින් කියවා  ගන්නට ලැබී ඇත්තේ ඉංග්‍රීසි භාෂාව මනා ලෙස දත් බහුශ්‍රැතයන්ට මෙන්ම ද්විභාෂික උගතුන්ටය. දුරාවාරයේ එතුමන්ගේ ශාස්ත්‍රීය පර්යේෂණ ලිපි කීපයක් සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය වී ඇත. මහාචාර්ය රංජනී ඔබේසේකර ගණනාථ ඔබේසේකරයන්ගේ ප්‍රිය බිරිය ආචාර්ය අදිතා දිසානායක සමග සිංහල ජාතක පොතම ඉංග්‍රීසියට  පරිවර්තනය කළාය. දයා දිසානායක මහතා ඔබේසේකරයන් හමුවීමට මා කැටුව ගියේ බම්බලපිටියේ නිවසටය. ඔබේසේකරයන්ගේ මතකාවර්ජනයේ සැඟැවී තිබුණු ජනකවි, ජනකතා, ජන කියමන්, ජන ආගම, ඇදහිලි පුද සිරිත් පිළිබඳ විස්මිත අවබෝධය නව දැක්ම ආශ්චර්යයක් ලෙස අපට අදත් සිහිපත් වේ.

ප්‍රොතෙස්තන්ත බුද්ධාගම සංකල්පය සිරිලක උගතුන් අතර පැතිරීමට මුල් වූ ලිපිය රචනා කළේ ගණනාත්ය. චූල සම්ප්‍රදාය මහසම්ප්‍රදාය සංකල්පයද මෙරට ව්‍යවහාරවීමට ඔබේසේකරයන්ගේ අදහස් ඉවහල් විය. මාහට විද්‍යාත්මක පර්‌යේෂණ ක්‍රම අනුදත් ඔහු විසින් උපයෝගි කොට ගත් අධ්‍යයන ක්‍රම මගින් එකතු කර ගත් ජනශ්‍රැතිය ඉතිහාසය, සාහිත්‍යය, පුරාණෝක්ති, අනගාරික ධර්මපාලතුමාගේ කාර්ය සාධනය, ජාතිකත්වය, ජාතිවාදය,  බණ භාවනා, කුල ආගම් වාදය ගැන අලුත් මතවාද ඉංග්‍රීසි භාෂාව කතා කරන ලියන කියන සමාජයේ උගතුන් අතර බෙහෙවින් සාකච්ඡාවන්ට භාජන වී තිබේ. සංස්කෘති හා මාවත සඟරාවල ඔබේසේකරයන්ගේ රචනා පළ වී තිබුණි. තිඹිරියාගම බණ්ඩාර සැකැසූ සොළොස්මහා ත්‍රෛමාසිකයට ආචාර්ය කෞශල්‍ය කුමාරසිංහ ලියූ ලිපියද මහාචාර්ය උයන්ගොඩ ලියූ ලිපියද නිර්මාල් රංජිත්  දේවසිරිගේ ලිපියද මෑතකදී ප්‍රේමකුමාර සිල්වා, කාලිංග ටියුඩර් මහාචාර්යවරුන් ඇගැයුම්  වාර්තා චිත්‍රපටය කතිකාවන් අපගේ විමසුමට ලක්විය යුතුය. මහාචාර්ය  ගණනාත් ඔබේසේකරගේ ශාස්ත්‍රීය පර්‌යේෂණ නිර්මාණාත්මක පරිකල්පනය, වැටහෙන නුවණ  ගැන ඉගෙනීමට විද්‍යාර්ථින්ට ඉන් ලැබෙන ආලෝකය ඉමහත්ය. අප මෙලොවට පැමිණියා සේ ආපසු යායුතුය. මේ ප්‍රාඥයා වියෝ වූයේ බොහෝ දෑ රටට ලෝකයාට ඉතිරි කරමිනි. 

(***)
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ සමාජ විද්‍යා අධ්‍යයනාංශයේ
හිටපු මහාචාර්ය
ප්‍රණීත්  අභයසුන්දර