වරාය නගරයේ බදු ප්‍රතිසංස්කරණ, ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ, පැරා-තීරු බදු ඉවත් කිරීම, සමාජ ආරක්ෂණය නවීකරණය සහ පැළෑටි ප්‍රභේද ආරක්ෂණය මෙම යෝජනා අතර පවතී

භානුක අමරසිංහ

මෙරට ප්‍රමුඛතම බුද්ධි මණ්ඩපයක් වන ඇඩ්වොකාටා ආයතනය 2026 අයවැය සඳහා වන ප්‍රතිපත්ති යෝජනා පහක් ඉදිරිපත් කරන බව පවසයි. විශේෂයෙන්ම මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය දියුණු කිරීම, තරගකාරීත්වය ඉහළ නැංවීම සහ සියල්ල එකට එක් වූ ආර්ථික වර්ධනයක් ඇති කිරීම යනාදී කරුණු ඉලක්ක කරගත් තීරණාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳව අවධානය යොමු කරමින් මෙම යෝජනා ඉදිරිපත් කරන බව එම ආයතනය පවසයි.
ඒ අනුව එහි පළමු අංගය ලෙස වරාය නගරයේ බදු ප්‍රතිසංස්කරණ ඉදිරිපත් කිරිම වැදගත් බව එම ආයතනය පෙන්වා දෙයි. එහිදී වරාය නගරයේ ව්‍යාපාර වෙත සහ සේවකයන් සඳහා දැනට පවතින සාංගමික ආදායම් බදු සහ සහ පුද්ගල ආදායම් බදු වෙනුවට බදු බැර ක්‍රමවේදයක් ඉදිරිපත් කළ යුතුව ඇතැයි ඔවුන් පවසයි. ඒ හරහා ආයෝජන ආකර්ෂණය මෙන්ම රැකියා උත්පාදනයද සිදුවනු ඇතැයි ඔවුන්ගේ අදහස වී තිබේ.
එසේම දෙවැනි කරුණ ලෙස පවතින ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ යටතේ, බිම් සවිය වැඩසටහනෙහි කටයුතු කඩිනම් කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ සිදුකරන ලෙස ඇඩ්වොකාටා පවසයි. ඒ හරහා ඔප්පු පාදක කරගත් ක්‍රමවේදය වෙනුවෙන් රජයේ ඇපකරු ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කළ හැකි බව පෙන්වා දෙයි.

තෙවැනි කරුණ ලෙස පැරා-තීරු බදු ඉවත් කිරීම පවතී. එහිදී මූලිකවම සෙස් සහ වරාය හා ගුවන් තොටුපොළ බදු ඉවත් කිරිම වැදගත් බව පවසයි. ඒ හරහා ආරක්ෂණවාදී බාධා ඉවත් කරමින් තරගකාරිත්වය තවදුරටත් වැඩි කිරීම අවශ්‍ය බව අදහසයි. එසේම මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් කාර්යක්ෂමතාව ප්‍රවර්ධනය, වෙළෙඳ පිරිවැය අඩු කිරීම සහ ආර්ථිකය නැවතත් ගෝලීය වෙළෙඳපොළ හා සම්බන්ධ කිරීමට අවස්ථාවක් වනු ඇතැයිද අවධාරණය කරයි.
සිව්වැනි කරුණ ලෙස සමාජ ආරක්ෂණය නවීකරණය පෙන්වා දෙන ඔවුන්, දැනට පවතින යල්පැනගිය, අස්ථිරසාර සමාජ ආරක්ෂණ ක්‍රමවේදය වෙනස් කිරිම සඳහා ස්ථම්භ තුනකින් යුත් ප්‍රතිසංස්සරණ ක්‍රමෝපාදයක් යෝජනා කරයි. එහිදී සේවක අර්ථසාධක අරමුදල තරගකාරී, බහු-අරමුදල් විශ්‍රාම පාරිතෝෂික මොඩලයක් බවට පත් කිරීම, රාජ්‍ය අංශයේ සේවකයන් සඳහා දායකත්ව විශ්‍රාම වැටුප් යාන්ත්‍රණයක් හඳුන්වාදීම සහ සේවකයන් සඳහා වන ආරක්ෂිත දැලක් ලෙස ඒකාබද්ධ දායකත්ව විරැකියා රක්ෂණ අරමුදලක් ස්ථාපිත කිරීමක්ද යෝජනා කරයි.
පස්වැනි කරුණ ලෙස පැළෑටි ප්‍රභේද ආරක්ෂණය ඉදිරිපත් කරන ඔවුන්, පැළෑටි ප්‍රභේද ආරක්ෂණ පනතක් ඇති කිරීම පිළිබඳ කරුණු දක්වයි. එමගින් බුද්ධිමය දේපළ ආරක්ෂාව මෙන්ම පෞද්ගලික අංශයේ පර්යේෂණ පිරිවැය ආවරණය සඳහා වන දිරිදීමනාවක් ලබාදීමටත් හැකි බව පෙන්වා දෙයි. මේ හරහා පෞද්ගලික අංශය වෙත වඩාත් ඵලදායි සහ දේශගුණික විපර්යාස වෙත ඔරොත්තු දෙන බීජ ප්‍රභේද නිපදවිය හැකි වනු ඇතැයි ඇඩ්වොකාටා සඳහන් කරයි.