“ආරාධනා”
සවන් සිත් නිවා සනසාලන ස්වරයෙන් ගැයුණ මේ ගීතය අද සමාජ නාළිකාවලින් නිරතුරුවම විකාශය වන්නේ නැවුම්බර රිද්මයානුකූල කටහඬකින්. මීට 35 වසරකට පෙර ගුවන්විදුලි ශ්‍රාවකයන්ට මෙම නද අසා පුරුදු බවක් දැනෙන නමුත් නව පරපුරට නම් එය අලුත් අත්දැකීමක් වනු නොඅනුමානයි.
එය හදවතට කා වැදීමට එක් හේතුවක් නම් ගායන ශිල්පියාගේ අකාලයේ ගිලිහී ගිය සංගීත දිවියේ කිරුළත් ඔහුගේ ජීවන ගමනත් පිළිබඳ සංවේදී කතාන්දරය ‘%ආරාධනා’ ගීතය තුළින් පැවසෙන නිසාමය.
පසුගිය දෙසතිය තුළ සමාජ මාධ්‍යවලින් ඇරඹී ජාතික නාළිකා සියල්ල අතික්‍රමණය කළ ඔහු ගැන නොදත් නව පරපුර ‘%සිංදු කියන සීයා’ යන ආදර නාමයෙන් ඔහු හඳුන්වති. එදා ගුවන් විදුලියේ බී ශ්‍රේණියේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ගායකයකු වූ ඔහු නමින් ගාමිණී ජීවරත්නය. ඔහු උපන් කැලණියෙන්ම බිහි වූ විශාරද සුනිල් එදිරිසිංහයන් ගේ ඇසුරෙන් ප්‍රසංග වේදිකාවට පිවිස මඳ කාලයකින් රටම හඳුනා ගැනිණ.
කැලණිය, ගල්බොරැල්ල, පොල්හේන පාරේ තිස්ස මාවතේ දෙවන ගෙදර අසුනකට බර වී අපි කතාව ඇරඹුවෙමු.
එදා මෙදාතුර ඔහු පැමිණි සංගීත චාරිකාව ගැනත් ඔහු ඒ සඳහා දිවි පරදුවට තබා කටයුතු කළ අයුරුත් ඔහුගේ ජනප්‍රියත්වය නිසාම එල්ල වූ සෘණාත්මක බලපෑම් නිසා අන්ත අසරණ වූ වකවානුවත් ගාමිණී තම නිවහනේදී “ඉරිදා ලංකාදීපයට” විස්තර කළේ අතීතයට සාප නොකරමිනි. ‘“මේක මගේ දෛවයේ ලැබීම. ඒ දෛවයම 35 අවුරුද්දකට පස්සේ ආයෙත් මාව සමාජයට ගෙන්නුවා.” ඔහු පැවසුවේ සිනාසෙමිනි.
ගාමිණී ජීවරත්නට හරස් කැපූ පුද්ගලයන් ගැන හඳුන්වමින් සමාජමාධ්‍යවල සැරිසරන ප්‍රතිචාර ගැන ගාමිණී බලන්නේ සන්සුන් උපේක්ෂා සිතිවිල්ලෙනි.
ගාමිණී කලක් ‘අනුන්ගෙන් යැපෙන පුද්ගලයකුවසිටි බව ඇතැම් අය පළකර සිටිති. ඒ ඔහුගේ චාම් වස්ත්‍ර, නිරහංකාර සිනහව හා ආර්ථික ගැටලු නිසා විය හැකිය. ඒ ගැන ඔහු දරන්නේ මෙවන් අදහසකි.
‘“කලාවත් ආර්ථිකයත් සමතුලිතව යන්න ඕනෑ බව ඇත්ත. ඒත් අපේ පවුල් පසුබිම බැලුවොත් අපි ලද දෙයින් සතුටු වන නිර්ධන පන්තියේ පිරිසක්. තමන් ලැබුණු ප්‍රසිද්ධියෙන් උදම්වෙලා, අත දුන් එකා අමතක කරලා බණින එවුන්ට ද්වේශ කරලා, මං වැඩි වරප්‍රසාද හොයාගෙන යන්නේ නෑ. අපේ කුසලතාව අනුවත් ඉරණම අනුවත් රටට යම් යහපතක් වෙනවා නම් එච්චරයි.”
‘“මගේ නිර්මාණ ඇස් පනාපිටම මාධ්‍යවලින් මැකී යද්දී සමාජ ආර්ථික පෙරළිය තුළින් හා නව තාක්ෂණයෙන් අත්දැකීම් නොලද අයට ලැබෙද්දී නව නිර්මාණ සමග ජීවිතයේ තනිවෙද්දිත් අසරණ නොවන්නේ කොයි කලාකරුවාද?’ එවිට අප සිඟන්නන් වගේ පේනවත් ඇති.”
ඇත්තෙන්ම ගාමිණිගේ සැබෑ ජීවිත කතාව කොයි වගේද? කළ විමසුමට සහාය වූයේ ඔහුගේ ගමනට අත්වැල, සෙවණ හා රැකවරණය නිරතුරු සලසන ආදරණීය බිරිඳ කුසුම් ලියනගේය. ගුවන් විදුලි ශ්‍රාවකයන්ට මතක ඇති නිතර අදහස් පළකළ ‘කළුතර උතුර කුසුම් ලියනගේ නම. ගාමිණීගේ ගීතය ‘පිබිදෙන ගායක පරපුර’ ප්‍රසංගයෙන් අහලා ඇය එවූ ප්‍රතිචාර මතයි මේ සබඳතාව ඇරඹී ඇත්තේ.
ගාමිණ්‍ යළි කතාව ඇරඹීය.“මේ මගේ ගම. මං උපන්නේ 1955 පෙබරවාරි 24 වෙනිදා. මගේ තාත්තා හොඳ ගීත රසිකයෙක්. ඔහු සේවය කළේ මට්ටක්කුලිය ඩී අයි පාවහන් ආයතනයේ. ඔහුගේ යාළුවකු හිටියා සංගීත ශිල්පියෙක්. ගම මතුරට. ගෙවල් යටවන නිසා ඔහු සතු පෙරදිග සංගීත භාණ්ඩ අපේ ගෙදර පරිස්සමට තිබ්බා. එයා ආව දවසට තාත්ත එක්ක සින්දු කියනවා. මං අහගෙන ඉතින් මමත් Fogy bellow සර්පිනාව හොරෙන් ගහලා තනියම උත්සාහ කරල සංගීතයේ අත්පොත කියෙව්වා.
මම මුලින් දළුගම රාමසිංහ විද්‍යාලයේත් පසුව කැලණිය ශ්‍රී ධර්මාලෝක විද්‍යාලයෙත් ඉගෙන ගත්තා. ඉස්කෝලෙ සංගීත වැඩසටහන්වලින් මගේ ගායන හැකියාව උරගා බැලුවා. සංගීතයට තිබුණු ආසාව නිසා ඉස්කෝලෙන් ඉවත් වෙලා නිදහසේ ගී කිව්වා. අපේ ඉස්කෝලෙ ඉගෙනගත්ත ආදි සිසුවකු වූ සුනිල් එදිරිසිංහ මහත්තයාගේ ගෙදරට මාව කැඳවුවෙ සංගීතයට තිබෙන මගේ උනන්දුව දැකපු නිසයි. එතුමාගෙ මෑණියන් තමයි මාව එයාට හඳුන්වලා දුන්නෙ. එතුමියට පින්.”
එතැන් පටන් සුනිලුන් ඇසුරෙන් ප්‍රසංග වේදිකාව හා ගුවන් විදුලියට පිවිසීමට ගාමිණීට හැකි විය.
සුනිල් මහත්තයාගෙ ‘%සඳකඩපහණ’ වැනි ප්‍රසංගවලදී එම ගීතවලට සමූහ (Corres) ගායනා සඳහා යොදා ගත්තේ මා ඇතුළු නවක පිරිසක්. එම සබැඳියාව නිසා මමත් ගායන ශිල්පියකු බවට පත්වන්න ලැබුණා. ඊට ලැබුණ රසික ප්‍රතිචාර ඉහළයි.
සංවිධායකවරු මගේ සේවයද බලාපොරොත්තු වුණා. මට සුනිල් එදිරිසිංහයන්ගේ ගායන ශෛලිය හුරු නිසා ප්‍රසංගවලට ඇරයුම් ලැබුණා.”
80 දශකයේ සංගීත ප්‍රසංග සඳහා ගායකයන් කැඳවූයේ නොම්මර පිළිවෙළටය. මුලදි ගාමිණීට ලැබුණේ අවසාන නොම්මරයන්ය. ඒ නිසා නිදි වරාගෙන රැය පහන් කර ගී ගයා පාන්දර නිවසට එන්නට ඔහුට සිදුවිණ.
‘“මට අවස්ථාව ලැබුණේ කලාතුරකින්. ඒත් සංගීතයට තියෙන ආශාවට දුක දරාගත්තා. බොහෝ විට ගී ගැයුවත් අතට මුදලක් ලැබුණේ නෑ. සමහර සංවිධායකයෝ ‘“එන්න ගාමිණී අයියේ” කියා ආදරෙන් අඬ ගහල ප්‍රවීණයන් සිටියදීම මාව ස්ටේජ් එකට දාලා, මුදලකුත් දීලා ගෙදරටම ට්‍රාන්ස්පෝට් දෙනවා. ඇතැමුන් මාව සැලකුවේ ආභරණයක් විදියට විතරයි.”
ඉතින් ගෙදරින් කැමැති වුණා ද?
“මං හැදුණේ වැඩුණේ සීයා සහ ආච්චි ගාව. ඔවුන් මගේ හැකියාවන්ට ආශීර්වාද කළා. ඔවුන් මට ඉඩමක් පරිත්‍යාග කළා. ඒත් මං කැසට් එකක් කරන්න ආශාවට ඒ ඉඩම හොරෙන් විකුණලා ර. 25000 ක් අරගත්තා. කෙළින්ම ගියේ සුනිල් මහත්තයගෙ ගෙදරට.”
‘“මොකද ගාමිණී හදිසියෙන් වගේ” එතුමා ඇහුවා.
‘“මට ගී හතරක් කරගන්න ඕනෙ.” ගාමිණී එකවරම පැවසීය. විමතියට පත් සුනිලුන් තම මවට අඬගැසීය.
12 වැනි පිටුවට...
පුෂ්පනාත් ජයසිරි මල්ලිකාරච්චි
