(ඌරගස්මංහන්දිය - අමරසිරි රණසිංහ)
ඇඳිරි නීතිය ක්‍රියාත්මකව තිබියදී ගොවියකු ලෙස වෙස් වලාගෙන අයියාට පන්ති පැවැත්වීමට පැමිණි ගුරුවරයාට බියවී මල්ලි කෑගැසීම නිසා වට වූ අසල්වාසීන් ඉදිරියේ අසරණ වූ ගුරුවරයකු පිළිබඳව පුවතක් දකුණු පළාතේ එක්තරා ග්‍රාමයකින් වාර්තා විය.
පාසල් නිවාඩුව දීර්ඝවීමත් උපකාරක පන්ති පැවැත්වීම තහනම් කිරීමත් මාස කිහිපයකින් පහේ ශිෂ්‍යත්වයට පෙනී සිටීමට නියමිත සිසුවකුගේ මව උපකාරක පන්ති ගුරුවරයා සමඟ පන්ති පැවැත්වීමට ක්‍රමයක් සැලසුම් කළාය.
ඇඳිරි නීති රෙගුලාසි යටතේ මාර්ගයේ ගමන් කළ හැකිව තිබුණේ කෘෂි කාර්මික කටයුතුවල නිරත වන්නන්ට හා අවසරලත් සේවා සපයන ව්‍යාපාරිකයන්ට පමණි. “හරි මම එහෙනම් කුඹුරු වැඩ කරන කෙනෙක් වගේ ඇඳගෙන එන්නම්. මම ඇවිත් ඇඳුම් මාරු කරගන්නම්” යැයි ගුරුවරයා සිසුවාගේ මවට කීවේය.
බාල පුතා මිදුලේ සෙල්ලම් කරමින් සිටියදී ඇර තිබූ ගේට්ටුවෙන් ලේන්සුවකින් මුහුණ ආවරණය කරගත් නාඳුනන පුද්ගලයෙකු යතුරු පැදියකින් වේගයෙන් පැමිණ නිවෙස පිටුපසට ගියේය. බියට පත්වූ දරුවා “අම්මේ හොරෙක් ආවෝ” කියමින් විලාප තියන්නට වූහ.
කුස්සියේ ආහාර පිසිමින් සිටි මව එළියට ඇවිත් බලන විටත් දරුවාගේ කෑගැසීම ඇසී අසල්වාසී නිවැසියන් තුන් හතර දෙනෙක් පැමිණ සිටියහ.
දරුවා බියට පත්ව ඇත්තේ උදැල්ලක් යතුරු පැදියේ ගැට ගසාගෙන ගොවියෙකු සේ වෙස් වලාගෙන පැමිණ සිටි උපකාරක පන්ති ගුරුවරයාට බව දැනගත් අසල්වැසියෝ ආපසු ගියහ.
“වස නෝන්ඩියක් වුණේ” යැයි කියමින් ගුරුවරයා යතුරු පැදියට නැගී “කවුරු හරි පොලීසියට කෝල් එකක් දුන්නොත් අපි දෙගොල්ලම ඉවරයි” යැයි කියමින් ගියා මිස පන්ති පවත්වන්න පැත්ත පළාතේ ආවේ නැති බව කියති.
