ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායක රෝහණ විජේවීර ඝාතනය වී එළඹෙන 13 වැනි දිනට වසර 36 ක් සම්පූර්ණ වේ. රාජ්‍ය මර්දනය හමුවේ අබිරහස් ලෙස ඝාතනයට ලක්වූ විජේවීරගේ මරණය, ශ්‍රී ලංකාවේ ලේ වැකි ඉතිහාසයේ සංකේතයක් මෙන්ම, අදටත් විසඳී නොමැති යුක්තියේ ප්‍රශ්නයකි. වසර ගණනාවක් පුරා මැතිවරණ දේශපාලනයෙන් ඉදිරියට පැමිණි ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ සහ එහි වත්මන් පෙරමුණ වන ජාතික ජන බලවේගයේ (ජා.ජ.බ.) නායකයා ලෙස අනුර කුමාර දිසානායක මහතා බලයට පත්වීමත් සමඟ, විජේවීරගේ අභාවය පිළිබඳ ආණ්ඩුවේ කටයුතු සහ පොදුවේ ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳව ජනතාවගේ අවධානය යොමු වී ඇත. මෙම ලිපිය මඟින්, එම ඓතිහාසික පසුබිම තුළ අනුර කුමාර දිසානායක ආණ්ඩුවේ කටයුතු විශ්ලේෂණය කරනු ලබයි.
විජේවීර උලපනේ ශාන්ත මේරි වතුයායේ නිවසේදී අත්අඩංගුවට ගත්තේ, 1989 නොවැම්බර් මස 12 වැනිදා පස්වරු 2.00 ට පමණය. ඔහු අත්අඩංගුවට ගත්තේ ක්ෂණික විහිදුම් බළකායේ අණදෙන නිලධාරියා වූ ගාමිණී හෙට්ටිආරච්චිගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් කණ්ඩායමක් මඟිනි. විජේවීර මුලින් තම අනන්‍යතාව සැඟවුවද පසුව සත්‍යය පිළිගත්තේය. ඒ අනුව හැව්ලොක් පෙදෙසේ පිහිටි ඒකාබද්ධ මෙහෙයුම් මූලස්ථානය වෙත අත්අඩංගුවට පත් විජේවීර රාත්‍රියේම රැගෙන එනු ලැබීය. එසේ ගෙන එන ලද විජේවීරගේ ප්‍රකාශයක් ඇතුළත් වීඩියෝ පටිගත කිරීමක් සිදුවූ අතර විජේවීරගේ ප්‍රකාශය රූපවාහිනිය මඟින්ද විකාශනය කෙරිණ.
ප්‍රබල සාක්ෂියක්
එවකට හමුදා සෙබළ ඉන්ද්‍රානන්ද සිල්වා විසින් විජේවීරගේ ජීවිතයේ අවසන් විනාඩි ගණන සියැසින්ම දැක තිබුණි. ඒ පිළිබඳව ඔහු අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ පෙත්සමක සඳහන් කරන්නේ මෙසේය.
“සෙබළුන් දෙදෙනෙක් පැමිණ රෝහණ විජේවීරගේ රුධිරය ගලා යමින් තිබූ සිරුර දෙපයින් හා හිසින්ද ඔසවා පද්දා උදුන ඇතුළට විසි කළා. එහෙත් පළමු උත්සාහය වැරදුණා. සිරුර උදුන කටේ වැදී බිමට වැටුණා. එම සෙබළුන් දෙදෙනා විජේවීරගේ සිරුර නැවත පද්දා උදුන තුළට විසි කළා. ඒ ඉලක්කය හරි ගියා. උදුනේ දොර වැසී ගිනි දල්වන ස්වීචය වදකයන් අතරේ සිටි අයෙකු ක්‍රියාත්මක කෙරුවා.”
1971 වර්ෂයේ අරගලයට පසුව පැවති අපරාධ යුක්තිය විනිශ්චය කොමිෂන් සභා නඩු විභාගයේදී රෝහණ විජේවීර මෙසේ පැවසුවේය.
“මගේ සගයන් දහස් ගණනකට මේ දේශයේ මිනී වළවල් හිමි වී නැති අයුරින්ම මගේ සගයන්ගේ උණු ලෙයින් තෙත බරිත වී ශුද්ධ බිමක් බවට පත් වී ඇති මේ පොළොවෙහි මටත් මගේ අනිකුත් සගයන්ටත් මිනී වළක් හිමි වේ යැයි සිතිය නොහැකිය. මේ රටේ පීඩිත ජනතාව වෙනුවෙන් සිය යුතුකම් ඉටු කිරීමට අවස්ථාව නොගත් අපට එවැන්නක් සඳහා අයිතියක් නැති බව අපි දනිමු. එසේම මගේ සගයන් දිවි පරදුවට තබා සේවය කළ සහෝදර පීඩිත ජනතාවට ඔවුන්ගේ අවමඟු‍ල් ගීතය ගැයීමට අපේ සහෝදර ජනතාවට ඉඩ ලැබේ යැයි සිතිය නොහැකිය”
සෙබළුන් දෙදෙනෙක් පැමිණ රෝහණ විජේවීරගේ රුධිරය ගලා යමින් තිබූ සිරුර දෙපයින් හා හිසින්ද ඔසවා පද්දා උදුන ඇතුළට විසි කළා. එහෙත් පළමු උත්සාහය වැරදුණා. සිරුර උදුන කටේ වැදී බිමට වැටුණා. එම සෙබළුන් දෙදෙනා විජේවීරගේ සිරුර නැවත පද්දා උදුන තුළට විසි කළා. ඒ ඉලක්කය හරි ගියා. උදුනේ දොර වැසී ගිනි දල්වන ස්වීචය වදකයන් අතරේ සිටි අයෙකු ක්‍රියාත්මක කෙරුවා.
රෝහණ විජේවීරගේ එම කියමන 1989 නොවැම්බරයේ දී නිවැරදි විය. මේ අනුව පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂයක නායකයකුව සිටියදී රාජ්‍ය හමුදා අතින් රෝහණ විජේවීර ඝාතනයට ලක්විය.
ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නිර්මාතෘවරයා වූ රෝහණ විජේවීරගේ ඝාතනය, ශ්‍රී ලංකාවේ සමකාලීන දේශපාලන ඉතිහාසයේ අතිශය අඳුරු සහ ආන්දෝලනාත්මක සිදුවීමක් විය. ඔහුගේ අවාසනාවන්ත අභාවය “රාජ්‍ය ත්‍රස්තවාදය” මගින් දකුණේ තරුණ අරගලය මර්දනය කළ ඒ යුගයේ සංකේතයක් බවට පත් විය. විජේවීර ඝාතනය වූයේ හමුදා භාරයේ සිටියදී වන අතර, එය පිළිබඳ නිල වාර්තා සහ සත්‍ය තොරතුරු අතර පැවති පරතරය අදටත් විසඳී නොමැති ජාතික ප්‍රශ්නයකි.
වසර තිස් හයකට පසු, එම ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ වත්මන් නායකයා වන අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපති ධුරයට පත්වීම, ශ්‍රී ලංකා දේශපාලනයේ යුග පෙරළියක් සනිටුහන් කරයි. මෙය විජේවීරගේ අරගලය සහ ඝාතනය පිළිබඳ කතිකාව නව මානයකට ගෙන එයි. අතීතයේ දේශපාලන බලය අත්පත් කරගැනීමට සන්නද්ධ අරගලයක් තෝරාගත් ව්‍යාපාරයක නායකයාගේ අනුප්‍රාප්තිකයා, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මාර්ග ඔස්සේ රාජ්‍ය නායකත්වයට පත්වීම, පක්ෂයෙහි දේශපාලන විකාශනය පැහැදිලි කරයි.
ජනපතිගේ අභියෝගය
ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකට මුහුණ දීමට සිදුවන ප්‍රධානම ඓතිහාසික අභියෝගයක් වන්නේ, විජේවීර ඇතුළු 88/89 අරගලයේ දී මියගිය දස දහස් ගණන් තරුණ ජීවිතවලට සාධාරණය ඉටු කිරීමේ වගකීමයි. විජේවීරගේ අභාවය සම්බන්ධයෙන් පුළුල් පරීක්ෂණයක් ඉල්ලා දැනටමත් ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් වී තිබේ. අතීත ආණ්ඩු මෙන් නොව, මේ මොහොතේ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායකයාම රාජ්‍ය බලයේ සිටින බැවින්, මෙම ඝාතන පිළිබඳ සත්‍යය හෙළිදරව් කරමින්, යුක්තිය සහ සත්‍යය පිළිබඳ නව දේශපාලන සංස්කෘතියක් ස්ථාපිත කිරීමට ඔහුට අවස්ථාව උදා වී ඇත.
කෙසේ වෙතත්, අනුර කුමාර දිසානායක ආණ්ඩුවට විජේවීරගේ අභාවය, හුදෙක් ඉතිහාස පාඩමක් නොවේ. එය තම ව්‍යාපාරයේ ආරම්භක නායකයාගේ ගෞරවය රැකීම සහ අහිමි වූ තරුණ ජීවිතවලට සාධාරණය ඉටු කිරීමේ සදාචාරාත්මක වගකීමකි. මෙම පරීක්ෂණ හරහා සත්‍යය සොයාගැනීම, රටේ දේශපාලන ක්‍රමයේ විශ්වසනීයත්වය යළි ගොඩනැගීමටත්, අනාගතයේදී එවැනි මර්දනයන් නැවත ඇතිවීම වැළැක්වීමටත් තීරණාත්මක වනු ඇත.
පෙරටුගාමී ඉල්ලීම
පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂය යනු ජනතා විමුක්ති පෙරමුණෙන් න්‍යායාත්මක මතභේදයක් මත 2011 වසරේ දී ඛණ්ඩනය වූ කණ්ඩායමක් වන අතර, ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන අවධානයට යොමු වෙන්නේ ඝාතනයට ඍජුවම සම්බන්ධ පුද්ගලයන් හෙළිදරව් කිරීම සහ ඔවුන්ට දඬුවම් දීම සම්බන්ධවයි. ඒ අනුව 2024 නොවැම්බර් මාසයේ දී පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂය විසින්ද ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගෙන් ලිඛිතව ඉල්ලා ඇත්තේ, 1988-89 කාලයේ රාජ්‍ය අනුදැනුම ලත් අපරාධ පිළිබඳව, විශේෂයෙන්ම රෝහණ විජේවීර ඇතුළු ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ සාමාජිකයන්ගේ ඝාතන සහ අතුරුදන් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් වහාම පුළුල් පරීක්ෂණයක් ආරම්භ කර යුක්තිය ඉටු කරන ලෙසය. පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂය මෙම ඝාතනය එවක පැවති රජය විසින් සිදු කළ අමානුෂික රාජ්‍ය මර්දනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස දකින අතර, ඝාතනයට වගකිවයුත්තන් නීතිය හමුවට ගෙන ඒම සඳහා වඩාත් ඍජු හා දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගත යුතු බවට අවධාරණය කරයි. නමුත් එකී ඉල්ලීම සම්බන්ධයෙන් ද මේ වන විටත් යහපත් ප්‍රතිචාරයක් ලැබී නොමැත.
අනුර කුමාර දිසානායක ඇතුළු වත්මන් නායකත්වය, ඉතිහාසයේ ඔවුන්ගේ දේශපාලන ගමන්මගේදී රෝහණ විජේවීර සහ 88/89 අරගලයේ අනෙකුත් වින්දිතයන් වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉල්ලා සිටි අවස්ථා තිබේ. කෙසේ වෙතත්, බලයට පත්වීමෙන් පසු, විජේවීරගේ මරණය පිළිබඳව විධිමත් පරීක්ෂණයක් පැවැත්වීමට වත්මන් ආණ්ඩුව කටයුතු කරන්නේ ද යන්න තවමත් අවිනිශ්චිතය. එවැනි පරීක්ෂණයක් පැවැත්වීමෙන්, අතීත රාජ්‍ය මර්දනය පිළිබඳ සත්‍යය හෙළිදරව් වුවහොත්, එය පක්ෂයේ සාමාජිකයන්ගේ සහ විජේවීරගේ පවුලේ අයගේ දිගුකාලීන අපේක්ෂාවක් සපුරාලීමක් වනු ඇත. එසේම, එය අතීත වැරදි නිවැරදි කිරීම සඳහා ආණ්ඩුවේ කැපවීම පිළිබඳ ප්‍රබල සංඥාවක් දෙනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, එවැනි පරීක්ෂණයක් මඟින් හෙළි වන තොරතුරු, රටේ ආරක්ෂක අංශ සහ දේශපාලන ප්‍රභූන් සමඟ ගැටුම් ඇති කිරීමට ද ඉඩ ඇත. එබැවින්, මෙම කාරණය සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාමාර්ගය, පක්ෂයේ පදනම සහ පාලනයේ යථාර්ථය අතර සමබරතාව පවත්වා ගැනීමට ඇති හැකියාව මැන බලන ප්‍රධාන සාධකයක් වනු ඇත.
ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ විසින් ආරම්භ කරන ලද විප්ලව දෙකම (1971 සහ 1988-89), පාලක පන්තියේ අසාධාරණයට එරෙහිව ග්‍රාමීය තරුණයන්ගේ කෝපය සහ විරෝධය නියෝජනය කළේය. රෝහණ විජේවීරගේ දේශපාලනය, එම විරෝධය ප්‍රචණ්ඩ අරගලයක් කරා ගෙන ගියේය. වර්තමාන නායකයා වන අනුර කුමාර දිසානායක, එම ඓතිහාසික වේදිකාවෙන් බිහි වූවෙක් වුවද, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මැතිවරණ ක්‍රමය මගින් බලය ලබාගැනීම සඳහා පක්ෂය මෙහෙයවීය.
විජේවීරගේ අභාවයෙන් වසර 36කට පසු බලයට පැමිණි අනුර කුමාර දිසානායක ආණ්ඩුවට ඇති ප්‍රධාන අභියෝගය වන්නේ, අතීතයේ සමාජවාදී පරමාදර්ශ සහ වර්තමාන පාලනයේ ප්‍රායෝගික අවශ්‍යතා සමතුලිත කිරීමයි. විජේවීරගේ අරගලයේ පරමාදර්ශය වූයේ සමානාත්මතාව සහ ජනතා පරමාධිපත්‍යය තහවුරු කිරීමයි. වත්මන් ආණ්ඩුවට එම පරමාදර්ශ කරා ළඟා වීමට සිදුව ඇත්තේ, ගෝලීය ආර්ථික බලවේග, විදේශ ණය බර සහ දේශපාලන ප්‍රභූන්ගේ ප්‍රතිරෝධය වැනි වඩාත් සංකීර්ණ පසුබිමක ය.
අනුර කුමාර දිසානායක ඇතුළු වත්මන් නායකත්වය, ඉතිහාසයේ ඔවුන්ගේ දේශපාලන ගමන්මගේදී රෝහණ විජේවීර සහ 88/89 අරගලයේ අනෙකුත් වින්දිතයන් වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉල්ලා සිටි අවස්ථා තිබේ. කෙසේ වෙතත්, බලයට පත්වීමෙන් පසු, විජේවීරගේ මරණය පිළිබඳව විධිමත් පරීක්ෂණයක් පැවැත්වීමට වත්මන් ආණ්ඩුව කටයුතු කරන්නේ ද යන්න තවමත් අවිනිශ්චිතය.
රෝහණ විජේවීරගේ අභාවය යනු ජනතා විමුක්ති පෙරමුණු ඉතිහාසයේ මැකිය නොහැකි තිතක් වන අතර, එය යුක්තිය ඉල්ලා සිටින දේශපාලන ප්‍රශ්නයක් ලෙස අනුර කුමාර දිසානායක ආණ්ඩුව හමුවේ පවතී. එම අභාවය පිළිබඳ ආණ්ඩුවේ නිල ක්‍රියාමාර්ගය, ඔවුන්ගේ පාලනයේ ස්වභාවය පිළිබඳ තීරණාත්මක දර්ශකයක් වනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, වත්මන් ආණ්ඩුවේ ප්‍රධාන අවධානය යොමු වී ඇත්තේ දූෂණය පිටුදැකීම, ආර්ථිකය ස්ථාවර කිරීම සහ ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණවලින් රටට නව මඟක් විවර කිරීම කෙරෙහිය.
ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ප්‍රමුඛ ජාතික ජන බලවේගය බලය ලබා ගැනීමෙහි දැරූ ප්‍රධාන පොරොන්දුව වූයේ, දූෂිත දේශපාලන සංස්කෘතියක් වෙනුවට විනිවිදභාවයෙන් යුත් පාලනයක් ස්ථාපිත කිරීමයි. ඒ අනුව, රාජ්‍ය ආයතනවල විගණන කටයුතු දැඩි කිරීම, ඇතැම් වංචා චෝදනා සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ ආරම්භ කිරීම සහ රාජ්‍ය වියදම් පිළිබඳව මහජනයා දැනුම්වත් කිරීම ආණ්ඩුවේ මුල්ම ක්‍රියාමාර්ග විය හැකිය.
මෙය, විජේවීරගේ කාලයේ පැවති පාලක පන්තියට එරෙහි අරගලයේ අරමුණු සමඟ යම් තාක් දුරට බද්ධ වී ඇති අතර, එය පක්ෂයේ මූලික පදනම තහවුරු කරයි. නමුත්, රෝහණ විජේවීරගේ සමාජවාදී දර්ශනය විප්ලවවාදී මාක්ස්වාදයක් මත පදනම් වූ අතර, එය ප්‍රධාන වශයෙන් ලෙනින්වාදය හා චේ ගුවේරාගේ සන්නද්ධ අරගල පිළිබඳ අදහස්වල මිශ්‍රණයකි. එමෙන්ම එය ක්‍රම වෙනසක් වෙනුවෙන් සටන් කළේය. වර්තමාන ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ ප්‍රවේශය හා ප්‍රතිපත්තිමය කතිකාව මූලිකවම විප්ලවවාදී මාක්ස්වාදයෙන් බැහැරව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිසංස්කරණවාදය වෙත මාරු වී ඇත. ඒ අනුව වර්තමාන ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ ඉලක්කය වන්නේ, මැතිවරණ ජයග්‍රහණය හා පවතින රාජ්‍ය ව්‍යුහයේ ප්‍රතිසංස්කරණ මඟින්, විසඳුම් කේන්ද්‍ර කරගත්, දූෂණයෙන් තොර කාර්යක්ෂම පාලනයක් පිළිබඳ වැඩපිළිවෙළයි.
කෙසේ වුවද, අනුර කුමාර දිසානායකගේ රජය විසින් ගනු ලබන පියවර මගින්, රෝහණ විජේවීරගේ ඝාතනය පිළිබඳව ඉතිහාසය නිවැරදි කරනු ඇත්ද, නැතහොත් එය තවත් නොවිසඳුණු අබිරහසක් ලෙස ඉතිරි කරනු ඇත්ද යන්න තීරණය වනු ඇත.
එම්. තාරික්
