පරිසරය සියල්ල ආවරණය කරයි
පරිසරය සමන්විත වන්නේ ජීවීන් හට ගැනීමට, සහජීවනය වීමට සහ අවසානයේ ස්වභාවධර්මයේ නියමයට අනුව ක්ෂය වී යාමට හැකි වන පරිදි ස්වභාව ධර්මය දායාද කර ඇති සියලු දායාදයන්ගෙනි. මෙම දායාදවලින් විවිධ ජීවීන්, වායුගෝලය, ජලගෝලය, එහි ඛනිජ ඇතුළු පෘථිවිය, හිරු එළිය වැනි පුළුල් පරාසයක ස්වාභාවික සංසිද්ධි ආවරණය කරයි. අනෙකුත් ජීවීන් මෙන්ම මිනිසාද, ඔහු පෘථිවිය මත හටගත්තා සිටම සිට ඔහුගේ ජීවනෝපාය සඳහා පරිසරය නිදහසේ භාවිත කරයි. එහෙත්, එම මිනිසාම සමහර විට සැබෑ සහ සමහර විට පරිකල්පනය මත පිහිටමින් පරිසරයේ ගුණාත්මකභාවය පිරිහීම ගැන කනස්සල්ල පළ කරමින් සිටී. ඔහුගේ මතය අනුව එය පෘථිවියේ ජීවීන්ගේ තිරසාරභාවයට සහ අඛණ්ඩතාවට තර්ජනයකි. පාරිසරික පරිහානියට භූමියක් නොමැති අතර එබැවින් එය මුළු ලෝකය පුරාම පැතිරෙයි.
ගෝලීය සිට දේශීය දක්වා
මෙම සැලකිල්ල පාරිසරික ගුණාත්මකභාවය ආරක්ෂා කිරීම සහ සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා දේශීය, කලාපීය සහ දැන් ගෝලීය ක්‍රියා මාර්ග ගැනීමට ද හේතු වී ඇත්තේ මෙම සැලකිල්ලයි. පරිසරය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ගනු ලබන ක්‍රියා මාර්ග රජය විසින් නිෂ්පාදනය කළ යුතු පොදු භාණ්ඩයක් වන්නේ, පෞද්ගලික අංශය මෙම කාර්යය සඳහා ප්‍රමාණවත් සම්පත් වෙන් නොකරන බැවිනි. ගෝලීය ප්‍රජාව විසින් ගෝලීය වශයෙන් ගනු ලබන එවැනි ක්‍රියා මාර්ග ගෝලීය පොදු භාණ්ඩයක් වන අතර ස්වෛරී රාජ්‍යයකට අයත් භූමිය තුළ දේශීය වශයෙන් පිහිටි දේපළක් යනු ප්‍රාදේශීය ස්වෛරී රජය විසින් නිෂ්පාදනය කරනු ලබන දේශීය පොදු භාණ්ඩයකි. මේ අනුව, එය ස්වෛරී රජයන්ගේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තියේ විෂය පථයට අයත් වේ. මෙම ලිපියෙන් පරිසරයේ ආර්ථික විද්‍යාව හඳුනාගෙන පරිසරය පිළිබඳ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය සකස් කිරීම සඳහා එවැනි ආර්ථික මූලධර්මවලින් පැන නගින ප්‍රධාන ගැටලු සමාලෝචනය කරනු ඇත.
අත්‍යවශ්‍ය යෙදවුමක්
ආර්ථික විද්‍යාවේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් ගත් කල, පරිසරය යනු ආර්ථිකයක ප්‍රධාන ක්‍රියාකාරකම් තුනම සඳහා භාවිත කරන අත්‍යවශ්‍ය යෙදවුමකි: ඒ නිෂ්පාදනය, බෙදා හැරීම සහ පරිභෝජනය යි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ පරිසරය භාවිතයෙන් තොරව කිසිදු ක්‍රියාකාරකමක් කළ නොහැකි බවයි. එය සිදුවන්නේ මානව වර්ගයාගේ යහපත සඳහා ආර්ථිකයක සිදු කරනු ලබන ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම්වල ස්වභාවය නිසාය.
හොඳ සහ නරක
සෑම ආර්ථික ක්‍රියාකාරකමක්ම එහි පරිශීලකයන් ඉල්ලා සිටින අපේක්ෂිත නිෂ්පාදනයක් සහ කිසිවකු ඉල්ලා නොසිටින ක්‍රියාකාරකම් හරහා පැන නගින නමුත් අනවශ්‍ය අතුරු නිෂ්පාදනයක් යන දෙකම ඇති කරයි. පරිශීලකයාට ප්‍රතිලාභ ලබාදෙන අපේක්ෂිත නිෂ්පාදනය ඔහුට “හොඳ” වන අතර, අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම අපද්‍රව්‍ය ද්‍රව්‍ය මගින් පැන නගින අනවශ්‍ය අතුරු නිෂ්පාදනය ඔහුට “නරක” වේ. අවාසනාවකට මෙන්, මෙම හොඳ හා නරක දෙකම පැමිණෙන්නේ පැකේජයක් ලෙසය. එබැවින් “නරක” පිළි නොගෙන “හොඳ” පමණක් පිළිගත නොහැක. එබැවින්, “නරක” ප්‍රතික්ෂේප කිරීම යන්නෙන් අදහස් වන්නේ “හොඳ” ද ප්‍රතික්ෂේප කිරීමයි. අනවශ්‍ය අතුරු නිෂ්පාදනය ඝන ද්‍රව්‍ය, වායුමය විමෝචනය, ද්‍රව, ශබ්දය හෝ වෙනත් ඕනෑම ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ ස්වරූපය ගත හැකිය.
අපද්‍රව්‍ය යනු නරක හා අනවශ්‍ය දෙයක් බැවින්, එය කොහේ හෝ බැහැර කිරීම අවශ්‍ය වේ; මෙම සන්දර්භය තුළ ලබාගත හැකි හොඳම බැහැර කිරීමේ ස්ථානය පරිසරයයි. ඒ අනුව සියලු ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම්වල දී අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම නිපදවන අයහපත් දේ බැහැර කිරීමේ ස්ථානයක් ලෙස පරිසරය භාවිත වේ. කෙසේ වෙතත්, ස්වභාව ධර්මයේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් ගත් කල, අපද්‍රව්‍ය කියා දෙයක් නොමැත. එක් විශේෂයකට විෂ සහිත හෝ පිළිකුල් සහගත වන දෙයක්, ඊනියා අපද්‍රව්‍ය ද්‍රව්‍ය භාවිත කළ හැකි සංරචකයක් බවට පරිවර්තනය කිරීම සඳහා දායක වන තවත් විශේෂයකට ආහාර වේ. නිදසුනක් වශයෙන්, මිනිසුන්ට විෂ සහිත කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ශාක සඳහා ආහාර වේ. ඒ හා සමානව, ශාක සඳහා විෂ සහිත ඔක්සිජන් මිනිසුන්ට ප්‍රයෝජනවත් වේ.
පස්වැනි නිෂ්පාදන සාධකය
මේ අර්ථයෙන් ගත් කල, පරිසරය පස්වැනි නිෂ්පාදන සාධකය ලෙස වර්ගීකරණය කළ හැකිය, මන්ද එය කුණු කන්දක් ලෙස භාවිත කිරීම මානව වර්ගයාට අවශ්‍ය පුළුල් පරාසයක භාණ්ඩ හා සේවා නිෂ්පාදනය කිරීමට, බෙදා හැරීමට හෝ පරිභෝජනය කිරීමට අත්‍යවශ්‍ය වන නිසාය. කෙසේ වෙතත්, අනෙකුත් නිෂ්පාදන සාධක සහ පරිසරය ලෙස හඳුන්වන සාධකය අතර මූලික වෙනසක් ඇත. පළමු කාණ්ඩය සම්බන්ධයෙන්, සාධකයේ හිමිකරු ඒ මත දේපළ අයිතිවාසිකම් දරන අතර එබැවින්, හිමිකරුට අනාගත පරිශීලකයන්ගෙන් එහි භාවිතය සඳහා මිලක් අය කළ හැකිය.
උදාහරණයක් ලෙස, වහල්භාවය නොමැති විට, සේවායෝජකයකුට ශ්‍රමය භාවිත කළ හැක්කේ ඔහු එකඟ වූ වැටුප් ගෙවීමට සූදානම් නම් පමණි. ඒ හා සමානව, අනෙකුත් නිෂ්පාදන සාධකවලට ද ඒවායේ අනුරූප මිල ගණන් ඇත, එනම් ප්‍රාග්ධනය සඳහා පොලිය, ඉඩම් සඳහා කුලිය සහ ව්‍යවසායකත්වය සඳහා ලාභය යි. කෙසේ වෙතත්, පරිසරය කිසිවකු සතු නොවන අතර, එබැවින් කිසිවකු ඒ මත දේපළ අයිතිවාසිකම් දරන්නේ නැත. මෙහි ප්‍රතිඵලය නම් කිසිවෙකුට ඒ සඳහා ගාස්තුවක් නියම කිරීමට නොහැකි වීමයි. එබැවින්, එය සෑම කෙනෙකුටම කුණු කන්දක් ලෙස නොමිලේ ලබාගත හැකිය. මිලක් අය කිරීමේ හැකියාව සාධකයක් භාවිත කිරීම සඳහා වැදගත් ඇඟවුමක් ඇත.
පරිසරය: නිදහස් සාධකයක්
යටින් පවතින පිරිවැය සැලකිල්ලටගෙන, පරිශීලකයා එහි භාවිතය මත ආර්ථිකයක් පවත්වා ගත යුතු අතර එහි භාවිතයෙන් ඔහු ලබා ගන්නා ආන්තික ප්‍රතිලාභය එහි භාවිතයේ ආන්තික පිරිවැය ඉක්මවා නොයන විට එහි භාවිතය නතර කළ යුතුය. එහෙත් එම සාධකයම ඔහුට නොමිලේ ලබා ගත හැකි නම් එය ඔහුට කරදරයක් වන තුරු ඔහු එය භාවිත කරනු ඇත. එම කරුණ වනුයේ පරිසරය භාවිත කිරීමේ ආන්තික ප්‍රතිලාභය ශුන්‍ය වන විටය. සරලම උදාහරණය නම් පුද්ගලයකු ජීවත්වීම සඳහා ඔක්සිජන් ආශ්වාස කරන නමුත් එම ක්‍රියාවලියේ දී අපද්‍රව්‍ය ද්‍රව්‍ය (නරක) ලෙස කාබන් ඩයොක්සයිඩ් නම් අතුරු නිෂ්පාදනයක් නිපදවිය යුතුය. මෙම අපද්‍රව්‍ය ද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය කිරීම ඔහුට තහනම් නම්, ඔහුට “හොඳ”ද භුක්ති විඳිය නොහැක. ඒ අනුව, දෙකම පැකේජයක් ලෙස පිළිගත යුතුය. එබැවින්, අපද්‍රව්‍ය පරිසරයට බැහැර කිරීමේ ඊනියා වරදට “වරදකරු” නොවන කිසිවෙක් නැත.
අපද්‍රව්‍ය ප්‍රයෝජනවත් ද්‍රව්‍යයක් බවට පරිවර්තනය කිරීම
මෙතෙක් කරන ලද විශ්ලේෂණයෙන් හෙළි වී ඇත්තේ සෑම කෙනකුටම පරිසරය කුණු කන්දක් ලෙස භාවිත කිරීමට බල කෙරෙන බවත් මිලක් නොමැතිකම එහි අධික භාවිතයට හේතු වන බවත්ය. එහෙත් පරිසරයේ ආවේණික ගුණාත්මකභාවය ජීවීන්ගේ පැවැත්මට සහ උන්නතියට අනාරක්ෂිත වන තරම් පහත් මට්ටමකට ක්ෂය වුවහොත් මිස එය මානව වර්ගයාට කරදරයක් විය යුතු නැත. මෙම තත්වය පරිසර දූෂණය ලෙස හැඳින්වේ. කෙසේ වෙතත්, පරිසරය කුණු කන්දක් ලෙස භාවිත කිරීම අනිවාර්යයෙන්ම පරිසර දූෂණයේ තත්වයට මඟ පාදන්නේ නැත. මෙයට හේතුව මිනිසා අපද්‍රව්‍ය ලෙස සලකන දේ සොබා දහමේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් අපද්‍රව්‍ය නොවන අතර සොබාදහම ඊනියා “අපද්‍රව්‍ය” අවශෝෂණය කර එය ජීවීන් විසින් නැවත භාවිත කිරීම සඳහා “ප්‍රයෝජනවත් ද්‍රව්‍යයක්” බවට පරිවර්තනය කිරීමේ සංශ්ලේෂක ක්‍රියාවලියක් ඇත.
මෙම සංශ්ලේෂක ක්‍රියාවලිය ස්වභාවධර්මයේ බොහෝ කාරක මගින් සක්‍රීය කරනු ලැබේ: ඒ වාතය, හිරු එළිය, ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් (බැක්ටීරියා, දිලීර, විෂබීජ, වෛරස් ආදිය), ජලය, විලෝපිකයන්, කුණු කසළ ඉවත් කරන්නන් යනාදියයි. දූෂණය සිදුවන්නේ සොබාදහමේ ස්වාභාවික සංශ්ලේෂක ධාරිතාවට වඩා අපද්‍රව්‍ය පරිසරයට මුදා හැරීමෙනි. එවිට අපද්‍රව්‍ය පරිසරය තුළ එකතු වී විෂ සහිත තත්වයක් ඇති කරයි. එය ශබ්ද දූෂණය, වායු දූෂණය, ජල දූෂණය, විකිරණශීලී අපද්‍රව්‍ය ද්‍රව්‍ය සමුච්චය වීම, ඝන ද්‍රව්‍ය සමුච්චය වීම යනාදි විවිධ ආකාරවලින් ප්‍රකාශ වෙයි. ප්‍රකාශනය කුමක් වුවත්, එය ජීවීන්ගේ පැවැත්මට තර්ජනයක් වන විට එය කනස්සල්ලට කරුණකි.
ස්වභාව ධර්මයේ සංශ්ලේෂක ධාරිතාව අධික ලෙස දිගු කිරීම
ස්වභාවධර්මයේ සංශ්ලේෂක ධාරිතාව අධික ලෙස දිගු කිරීම හේතු කිහිපයක් නිසා සිදු වේ.
පළමුව, ජනගහනය වැඩිවීම අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ මට්ටම ඉහළ නංවන අතර ආර්ථික වර්ධනය මගින් එය තවදුරටත් සංකීර්ණ වන නිසා එමඟින් සම්පත් වැඩි වශයෙන් භාවිත කිරීම අවශ්‍ය වන අතර එමඟින් අපද්‍රව්‍ය විශාල ප්‍රමාණයක් ජනනය වේ.
දෙවැනිව තෝරාගත් ප්‍රදේශවල අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ මිනිසාගේම සැලසුම් නොකළ ක්‍රමය ස්වාභාවික සංශ්ලේෂක ධාරිතාව අධික ලෙස දිගු කර අධික සමුච්චනයකට තුඩු දෙනු ඇත.
තෙවැනුව, ස්වභාවධර්මයේ සංශ්ලේෂක කාරක විනාශ කර පරිසරයේ අසමතුලිතතාවයක් ඇති කරන මිනිසාගේම ක්‍රියා නිසා සංශ්ලේෂක ක්‍රියාවලිය නතර වී දූෂිත තත්වයක් ඇති වේ.
සිවුවැනිව, ගිනි කඳු, භූමි කම්පා, නායයෑම්, ලැව් ගිනි වැනි ස්වභාව ධර්මයේම පිපිරීම් මගින් ස්වභාවධර්මයේ සංශ්ලේෂක ධාරිතාව ඉක්මවා යමින් අපද්‍රව්‍ය විශාල පරිමාවකින් මුදා හරිනු ලැබේ.
පස්වැනිව, වගුරු බිම්, සත්ව ගහනය පුපුරා යාම වැනි ස්වාභාවික ක්‍රියාවලීන් ඉතා ඉහළ පරිමාවකින් දූෂක විමෝචනය කරන අතර එමඟින් ස්වභාව ධර්මයේ අසමතුලිතතාවයක් ඇති වේ.
පරිසර දූෂණ පාලනයේ බාහිරභාවය
එබැවින්, ජනප්‍රිය මතයට පටහැණිව, ඊනියා දුක්ඛිත පාරිසරික තත්වයට මිනිසා පමණක් වගකිව යුතු නොවේ. මෙම අදියරේ දී අදාළ ප්‍රශ්නයක් වන්නේ, එය තමාගේම පැවැත්මට ඇති කරන අහිතකර බලපෑම ගැන ඉගෙන ගත් මිනිසා, පරිසරය භාවිතය මත ආර්ථිකයක් ඇතිකර ගැනීමට හෝ සැලසුම් සහගත ආකාරයකින් අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමට ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් නොවන්නේ මන්ද යන්නයි. මෙය සිදුවන්නේ අපද්‍රව්‍ය පරිසරයට මුදා හැරීමට සම්බන්ධ බාහිරභාවය නිසාය. සංශ්ලේෂක ධාරිතාවට වඩා අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම දූෂණයට හේතු වුවද, එහි පිරිවැය උපදින්නේ අන් අයගෙන් මිස අපරාධකරුගෙන් විසින් පමණක් නොවේ. එබැවින්, දූෂකයා සමාජයේ සෙසු අය මත බාහිර පිරිවැයක් දරයි. මෙම බාහිරභාවය තිබේ නම්, ස්වේච්ඡාවෙන් තම ක්‍රියාකාරකම් සීමා කිරීමට ඔහුට කිසිදු දිරිගැන්වීමක් නොමැත.
මෙහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ අදාළ සියලු දෙනා ප්‍රශස්ත මට්ටමේ අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමක් ජනනය කිරීමට වෙළඳපොළ පද්ධතිය අසමත් වීමයි. ගැටලු‍වට විසඳුම රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය හරහා සාමූහික ක්‍රියාමාර්ගයකි. එබැවින්, පාරිසරික පාලනය, කළමනාකරණය සහ ආරක්ෂාව රජයන් විසින් සාමූහික ක්‍රියාමාර්ග හරහා නිෂ්පාදනය කර සපයනු ලබන්නේ ඔවුන් පොදු භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කර සපයන ආකාරයටම ය.
බාහිරභාවය යනු එක් පුද්ගලයකුගේ ක්‍රියාවක් තවත් පුද්ගලයෙකුට හානිකර හෝ ප්‍රයෝජනවත් බලපෑමක් ඇති කරන තත්වයකි. එය හානියක් නම්, අපරාධකරු වින්දිතයාට වන්දි ලබා නොදේ, නැතහොත් එය ප්‍රතිලාභයක් නම්, ප්‍රතිලාභියා ප්‍රතිලාභියාට වන්දි ලබා නොදේ.
පරිසරය පිරිසුදු කිරීමේ අධික ආන්තික පිරිවැය
සමාජයක් දූෂණය සම්පූර්ණයෙන්ම තුරන් කර පරිපූර්ණ පිරිසුදු පරිසරයක් පවත්වා ගැනීමට උත්සාහ කළ යුතු ද යන්න පරීක්ෂා කිරීම ද ප්‍රයෝජනවත් වේ. මේ සඳහා වන මහජන ක්‍රියා මාර්ගයට සමාජයට ඇති සම්පත් වියදම් කිරීම ඇතුළත් වේ. සම්පත් හිඟ වන අතර විකල්ප භාවිතයන් ඇත. එබැවින්, සම්පූර්ණයෙන්ම දූෂණයෙන් තොර පරිසරයක් පවත්වා ගැනීම සඳහා සම්පත් වියදම් කිරීම සමාජය විසින් සිදු කළ යුතු අනෙකුත් ක්‍රියාකාරකම් කැප කිරීමට සිදුවනු ඇත. තවද, සමාජයක් දූෂිත පරිසරයක් පිරිසුදු කිරීම ආරම්භ කරන විට, මුලදී, එය තමාටම අතිවිශාල ප්‍රතිලාභ ගෙන එයි. එහෙත් පරිසරය ක්‍රමයෙන් පිරිසුදු වන විට, එය තවදුරටත් හිඟ වෙෙළඳ භාණ්ඩයක් බවට පත් නොවේ. එබැවින්, අතිරේක ඒකකයක් මගින් පරිසරය පිරිසිදු කිරීම සමාජයට අඩු ප්‍රතිලාභයක් ගෙන එනු ඇත, එයින් පෙන්නුම් කරන්නේ එයට ලැබෙන ආන්තික ප්‍රතිලාභයේ ක්‍රමයෙන් අඩුවීමක් පෙන්නුම් කරන බවයි.
අනෙක් අතට, පරිසරයේ ඒකක වැඩි ප්‍රමාණයක් පිරිසුදු කරන විට පරිසරය පිරිසුදු කිරීම සඳහා වන පිරිවැය ක්‍රමයෙන් ඉහළ යන අතර එමඟින් ආන්තික පිරිවැය වැඩි වීමේ ප්‍රවණතාවක් ඇති වේ. මේ අනුව, සමාජයට ප්‍රතිලාභ එකතු කිරීමට වඩා සුළු වශයෙන් මිල අධික වන විට පරිසරය පිරිසිදු කිරීමට ගන්නා ඕනෑම උත්සාහයක් එයට කිසිසේත්ම ප්‍රතිලාභයක් ලබා නොදේ. මෙයින් අදහස් කරන්නේ දූෂණය පාලනය සඳහා වැය කරන සම්පත් ආන්තික රීතිය අනුගමනය කළ යුතු බවයි, එනම්, සමාජයක් තම සම්පත් පරිසරය පාලනය, සංරක්ෂණය සහ කළමනාකරණය සඳහා ප්‍රශස්ත ලෙස වියදම් කිරීම සඳහා ආන්තික පිරිවැය ආන්තික ප්‍රතිලාභවලට වඩා වැඩි නොවිය යුතුය. එබැවින්, රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය පරිසරයට අදාළ වන විට, සම්පත් වෙන් කිරීමේ මෙම ප්‍රශස්ත රීතිය අනිවාර්යයෙන්ම සැලකිල්ලට ගත යුතුය.
කෝස් සිද්ධාන්තය
පාරිසරික ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශස්ත නොවන වෙළඳපොළ විසඳුම ලබාදී ඇති බැවින්, සියලු‍ම සමාජයන් විසින් අනාදිමත් කාලයක සිට රජය හරහා සාමූහික ක්‍රියා මාර්ගය භාවිත කර ඇත. පරිසරයට අදාළ ප්‍රධාන ගැටලුව වන්නේ එහි අධික භාවිතය සඳහා ඇති ප්‍රවණතාවයයි. කෙසේ වෙතත්, බ්‍රිතාන්‍ය ආර්ථික විද්‍යාඥ රොනල්ඩ් කෝස්ගේ කාර්යය අනුගමනය කරමින් වෙළෙඳපොළ විසඳුමක් ද ඇති අතර, එය කෝස් සිද්ධාන්තය ලෙස නම් කර ඇත. මෙම සිද්ධාන්තයෙන් කියැවෙන්නේ ගනුදෙනු පිරිවැය අවම නම්, වින්දිතයා සහ අපරාධකරු අතර එකඟතාවකට පැමිණීමෙන් බාහිරත්වය අභ්‍යන්තරීකරණය කළ හැකි බවයි. එවිට වෙළෙඳපොළ පද්ධතිය අසාර්ථක නොවී ක්‍රියාත්මක වන අතර, කිසිවකු විසින් පරිසරය කෙරෙහි දේපළ අයිතිවාසිකම් නොමැති වීමෙන් පැන නගී. එබැවින්, යෝජිත විසඳුම වූයේ සමාජය විසින් පරිසරය කෙරෙහි දේපළ අයිතිවාසිකම් අත්පත් කර ගැනීමයි.
පරිසරය ජනසතු කිරීම
ප්‍රායෝගික අර්ථෙයන් ගත් කල, මෙය සමාජය වෙනුවෙන් රජය විසින් පරිසරය පිළිබඳ දේපළ අයිතිවාසිකම් අත්පත් කර ගැනීමකට සමාන වේ. මෙය ආර්ථික වශයෙන්, කාර්යක්ෂමව සහ තිරසාර ලෙස එය භාවිත කිරීම සඳහා “පරිසරය ජනසතු කිරීමට” සමාන වේ. මෙම ක්‍රියාව පිටුපස ඇති තර්කය වූයේ දේපළ අයිතිවාසිකම් නොමැති විට සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මිල ගණන් නොමැති විට වෙළෙඳපොළ යාන්ත්‍රණය ක්‍රියාත්මක වීමට අපොහොසත් වන බැවින් පෞද්ගලික තේරීම දෝෂ සහිත බවයි. එහෙත් රජය විසින් පරිසරය ජනසතු කිරීමෙන් දේපළ අයිතිවාසිකම් අත්පත් කර ගන්නා විට, මිල ගණන් අය කළ හැකිවීම, පරිභෝජනය පරීක්ෂා කළ හැකි වීම සහ පුරවැසියන්ට දඬුවම් පැනවීමට රජයේ බලය භාවිත කිරීමෙන් සමාජයේ යහපත සඳහා පරිසරයේ භාවිතය මෙහෙයවීමට හෝ පාලනය කිරීමට හැකි විය. මෙය මුලින්ම පරිසරයේ තෝරාගත් තීරණාත්මක ක්ෂේත්‍ර පාලනය කිරීම සඳහා ජාතික ආණ්ඩු විසින් නීති රාශියක් පැනවීමටත්, පසුව ඉතා බලගතු ජාතික පාරිසරික අධිකාරීන් පිහිටුවීමෙන් පරිසරයේ පූර්ණ පාලනය සඳහාත් හේතු වෙයි.
ඊට අමතරව, ජාතික ආණ්ඩු විසින් ප්‍රොටෝකෝල, ගිවිසුම් සහ සම්මුතීන් රාශියක් අත්සන් කොට ගෝලීය දැක්මක් ලබා දීමෙන් පරිසරය පිළිබඳ ජාතික ක්‍රියා මාර්ගය ශක්තිමත් කරනු ලැබ ඇත. පාරිසරික ගැටලු ගෝලීය වී ඇති යුගයක සහ තනි රටක පාරිසරික කළමනාකරණයට කිසිදු බලපෑමක් නොමැති යුගයක, අනෙකුත් ජාතීන් ඒවාට අනුගත වීමෙන් ඔවුන්ගේ සහයෝගීතාව දිගු නොකරන්නේ නම්, මෙම ක්‍රියාව විශේෂයෙන් වැදගත් වේ. රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාමාර්ග මගින් අවශ්‍ය වන පරිදි රාජ්‍ය බලධාරීන් විසින් පාරිසරික පාලනය සහ කළමනාකරණය කිරීම සඳහා නිලධාරි තන්ත්‍ර ස්ථාපිත කිරීම, නීතිරීති හඳුන්වා දීම, ඵලදායී ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රාජ්‍ය අරමුදල් වෙන් කිරීම සහ පරිසරය ආරක්ෂා කිරීම, සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා රජයන් නව වගකීමක් භාර ගැනීම අවශ්‍ය විය.
එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, රජයන් විසින් අනුගමනය කරන ලද ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාමාර්ගවල මුළු පරාසයම පාහේ දණ්ඩනීය ස්වභාවයක් ගත් අතර, අදාළ නීතිවල අර්ථ දක්වා ඇති පරිදි, අනුමැතියකින් තොරව පරිසරය භාවිත කිරීම දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදක් බවට පත් කරන ලදී. මෙම ප්‍රවේශයේ දුර්වලතාව වූයේ, දැනටමත් පිරිහෙමින් පවතින පරිසරයේ සංවර්ධනය, වැඩි දියුණු කිරීම හෝ ගුණාත්මකභාවය ඉහළ නැංවීම කෙරෙහි නොව, දඬුවම් ප්‍රකාශ කිරීම හෝ පාලනයන් ක්‍රියාත්මක කිරීම කෙරෙහි රාජ්‍ය බලධාරීන් කාර්ය බහුල වීමයි.
(මතු සම්බන්ධයි)
“ඩේලි එෆ්ටී” පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය සිංහලට පරිවර්තනය කළේ
අනිල් කරුණාරත්න
