ලෙනින්ගේ විවරණය

[Not by politics alone - The other Lenin නම් මාහැඟි කෘතිය 1973 දී ඉංග්‍රීසියෙන් ලියා පළ කරන ලද්දේ Tamara Deutscher නම් කීර්තිමත් ලේඛිකාව විසිනි. ඇය මේ කෘතිය මගින් මවා ඇත්තේ තම උදාර අරමුණ උදෙසා දිවි හිම් කොට කැප වුණු ලෙනින් නම් මහා විප්ලවවාදියාගේ රුව පමණක් නොවේ. ඒ රුව තුළ සැඟව සිටි සෞන්දර්ය රසිකයා, සාහිත්‍ය විචාරකයා හා ප්‍රේමවන්තයාද ඇය මවා දක්වයි. අසාමාන්‍ය විප්ලවවාදියා අබිබවා නැඟී සිටින සාමාන්‍ය 'මනුස්සයා' මවා දැක්වීමෙහිලා අප ලේඛිකාව උපයෝගී කොටගෙන ඇත්තේ ලෙනින්ගේ සමකාලීනයන්ගේ සුහද අත්දැකීම්ය. මෙම ඉංග්‍රීසි කෘතියට ඇතුළත් ලිපිවලින් අඩක් පමණ තෝරාගත් මම ඒවා සිංහලට නගා 2019දී 'ඔබ නොදුටු ලෙනින්' යන නමින් පොතක් පළ කළෙමි. මේ ලිපිය ඉන් උපුටා පළ කෙරෙන්නකි.]

පැහැදිලිවම විප්ලවය වටහා ගැනීමට අසමත් වුණු, පැහැදිලිවම එයින් ඈත්ව සිටි, මහා කලාකරු ලියෝ ටෝල්ස්ටෝයි විප්ලවය හා සම්බන්ධ කර හඳුනා ගැනීමට යාම බැලු බැල්මට විස්මය ජනක ලෙසත් ව්‍යාජ ලෙසත් පෙනිය හැකිය. යමක් නිවැරදි ලෙස පිළිබිඹු නොකරන කැටපතකට කිසි සේත් කැටපතක් යැයි කිය නොහැකිය. අපේ විප්ලවය වනාහි අතිශය සංකීර්ණ වූවකි. කෙළින්ම විප්ලවය කළා වූත් ඊට සහභාගි වූත් ජනතාව අතරද නියම ඓතිහාසික කාර්යයන්ගෙන් ඈත්ව සිටි සමාජ කොටස් රාශියක් ඇත. ඔවුන් මුහුණ පෑ සිද්ධි මාලාව ඒ හා ගැටුණු හෙයිනි. අප ඉදිරියේ නියම මහා කලාකරුවෙක් ඇත් නම් ඔහු විසින් තම කෘති තුළ අඩුගණනේ විප්ලවය සතු අත්‍යවශ්‍ය අංගයන්ගෙන් සමහරක් වත් පිළිබිඹු කළ යුතුව තිබුණි.

ටෝල්ස්ටෝයිගේ අසූ වන ජන්ම දිනය නිමිත්තෙන් රුසියාවේ නීත්‍යනුකූල පුවත්පත් තම පිටු පුරවා ඇත්තේ ඔහු පිළිබඳ ලිපි, මත ප්‍රකාශ හා ඔහුගේ ලියුම් ආදියෙනි. එහෙත් රුසියානු විප්ලවයේ ස්වභාවයත් එය ක්‍රියාත්මක කරවන බලවේගත් සැලකිල්ලට ගනිමින් ටෝල්ස්ටෝයිගේ කෘති විමර්ශනයට ලක් කිරීමෙහිලා එම පුවත්පත් දක්වා ඇත්තේ අඩුම උනන්දුවකි. මේ පුවත්පත් පද්ධතියම දෙපිටකාට්ටුකම නිසා එක්තරා අරුචියක ගැලී සිටියි. එය වනාහි රාජකාරි හා නිදහස් මතධාරී වශයෙන් දෙබිඩි දෙපිටකාට්ටු කමකි. පළමු වැන්න නම් අල්ලසට හා දූෂණයට නම්මා ගත හැකි කුලී ලේඛකයන්ගේ අසික්කිත දෙපිටකාට්ටුකමයි. ටෝල්ස්ටෝයිට ඊයේ බිරීමටත් අද ඔහු ජාති හි⁣තෛෂියෙකු ලෙස පෙන්නා යුරෝපා ඇස් ඉදිරියේ ඔහුගේ ගුණ වැනීමටත් ඒ කුලී ලේඛකයෝ අණ ලබති. ඔවුන්ගේ මේ වෙහෙසකර පච හෑලිවලට මුදල් ගෙවන බව කවුරුත් දන්නා බැවින් ඔවුන්ට කිසි⁣වෙකු රැවටිය නොහැකිය. වඩාත් ශිෂ්ට සම්පන්න ස්වරූපයක් පෙනෙන බැවින් නිදහස් මතධාරී දෙපිටකාට්ටුකම වඩාත් අනර්ථකාරීද අන්තරායකාරීද වෙයි. Rech පුවත්පතේ සිටින Cadet බලාලයිකින්ලාට (බලාලයිකින් යනු Saltykov Shchedryn ගේ A Modern Idyll නම් කෘතියෙහි එන චරිතයකි. ඔහු නිදහස් මතධාරී වාචාලයෙකි.) සවන් දෙන කෙනෙකු සිතනු ඇත්තේ ටෝල්ස්ටෝයි කෙරෙහි ඔවුන් දක්වන අනුකූලතාව පූර්ණ වූත් බලවත් වූත් එකක් ලෙසිනි. එහෙත් මේ 'දෙවියන් සොයා යන මහා පුරුෂයා' හට ඔවුන් සිතා මතාම කරන අවමන් ⁣මෙන්ම ඔහු ගැන පුහු අහංකාරකමෙන් කියන කියමන්ද මුල සිට අග දක්වාම වැරදිය. මක්නිසාද යත් කිසිම රුසියානු නිදහස් මතධාරියෙකු ටෝල්ස්ටෝයිගේ දෙවියන් විශ්වාස නොකරන හෙයිනි. එසේම පවතින සමාජ ක්‍රමය ගැන ඔහු කරන විවේචනයටද එකඟ නොවන හෙයිනි. ටෝල්ස්ටෝයි තම ජනප්‍රිය නාමය සම්බන්ධ කර ගන්නේ ඔහුගේ දේශපාලන වාසිය වැඩි කර ගනු පිණිස මෙන්ම ජාතිය පුරා පැතිර ඇති විරෝධයේ නායකයෙකු වශයෙන් නැගී සිටිනු සඳහාය. හෙණ හඬ නගන අත්පොළසන් සඳහා දෙසන වර්ගයේ කතා දෙසමින් ටෝල්ස්ටෝයි උත්සාහ කරන්නේ අසා ඇති ප්‍රශ්නයට පැහැදිලි උත්තරයක් ඉල්ලීම යටපත් කිරීමටය.

ප්‍රශ්නය මෙයයි. ටෝල්ස්ටෝයි වාදයේ ප්‍රකට පරස්පර

විරෝධතාවන්ට හේතුව කුමක්ද? අපේ විප්ලවයේ අඩුපාඩු සහ දුබලකම් වශයෙන් ඔවුන් ප්‍රකාශ කර සිටින්නේ මොනවාද?

ටෝල්ස්ටෝයිගේ පොත්වල, මතවල, ධර්මයේ මෙන්ම ඔහුගේ ගුරුකුලයේත් පවත්නා පරස්පර විරෝධතා සුප්‍රකටය.

එක් අතකින් අපට සිටින්නේ ශ්‍රේෂ්ඨ කලාකරුවාය. සහජ ධීමතාය(genius). ඔහු කළේ රුසියානු ජීවිතය පිළිබිඹු කරන අනූපම සිත්තම් ඇඳීම පමණක් නොවේ. ඔහු පළමු තැනට වැටෙන නිර්මාණයන් ලෝක සාහිත්‍යයට දායාද කළේය. අනෙක් අතින් අපට සිටින්නේ ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ සිතට වධයක් කර ගත් ඉඩම් හිමියාය.

එක් අතකින් සමාජ බොරුවට සහ දෙපිටකාට්ටුකමට එරෙහිව නගන අතිශය බලසම්පන්න, ඍජු, අවංක විරුද්ධවාදය ඇත. අනෙක් අතින් ටෝල්ස්ටෝයානුවාය. එනම් රුසියානු බුද්ධිමතා නමින් හඳුන්වන වැහැරුණු, විකල් මනසක් ඇති බොරුවට කඳුළු සලන්නාය. ඔහු ප්‍රසිද්ධියේ පපුවට ගසා ගනිමින් වැලපෙන්නේ මෙසේ පවසමිනි.

"මම නරක, කෘෘර මිනිසෙකි. එහෙත්, සදාචාරාත්මක ආත්ම පූර්ණත්වය උදෙසා ක්‍රියා කරන්නෙක්මි. මම තවදුරටත් මස් නොකමි. මා දැන් කන්නේ බත් පිරවූ කට්ලට්ය."

එක් අතකින් ධනවාදී ගසා කෑම පිළිබඳ නිර්දය විවේචනය ඇත. එසේම, ආණ්ඩුව කරන අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය, විකට උසාවි සහ රාජ්‍ය පාලනය ගැන කරන හෙළිදරව් කිරීම් ඇත. එපමණක් නොවේ. ධනය හා ශිෂ්ටාචාරයේ ජයග්‍රහණ පිළිබඳ වර්ධනයත් වැඩ කරන ජනතාවගේ දරිද්‍රතාව, පරිහානිය හා දුක්ඛිත භාවය පිළිබඳ වර්ධනයත් අතර පවත්නා ගැඹුරු පරස්පර විරෝධතා ගැන කරන හෙළිදරව් කිරීම්ද ඇත.

අනෙක් අතින්, 'හිංසාකාරී ලෙස පාපයට විරෝධය නොපානු' යන පිස්සු දේසනාව ඇත.

එක් අතකින් නියම යථාර්ථවාදයත් විවිධාකාර වූ සියලු වෙස් මුහුණු ගලවා දැමීමත් ඇත. අනෙක් අතින් මිහි පිට ඇති අතිශය පිළිකුල දනවන දේශනා ව්‍යාපාරයක් වන ආගම ඇත. එසේම නිල පූජකයන් වෙනුවට සදාචාර හැඟීමෙන් සේවය කරන පූජකයන් පත් කිරීමේ දැඩි උත්සාහයක්ද පවතී. එය වනාහි අතිශය ශුද්ධවන්ත වූත් ඒ නිසාම වෙසෙස් පිළිකුලට ලක්වන්නා වූත් පූජක වාදයක් වගා කිරීමේ අරමුණෙන් කරන්නකි.

මෙසේ කියා ඇතුවා නොවේද!

රුසියානු මෑණියෙනි!

ඔබ දිළිඳුය. එහෙත්,

ඔබ පොහොසත්ය..

ඔබ බලවත්ය. එහෙත්,

ඔබ දුබලය.

මේ පරස්පර විරෝධතාවන් නිසා, වැඩ කරන ජනතා ව්‍යාපාරය හා එහි සමාජවාදී අරගල කාර්ය භාරයත් රුසියන් විප්ලවයත් වටහා ගැන්මට ටෝල්ස්ටෝයි අසමත් වීම ගැන කවර කතාද! එහෙත්, ඔහුගේ මතවල හා ධර්මයෙහි පවත්නා පරස්පර විරෝධතාවන් හදිසියේ පැන නැගුණු ඒවා නොවේ. ඒවා මගින් ප්‍රකට වන්නේ 19 වැනි සිය වසේ අවසන් සමයේ රුසියානු ජීවිතයේ පැවති පරස්පර විරෝධී තත්ත්වයන්ය. පුරුෂ මූලික වූ රුසියානු ගැමි පෙදෙස් වහල් වාදයෙන් නිදහස් වූයේ මෑතකදීය. එම පෙදෙස් මුළුමනින්ම වාගේ බාර දී තිබුණේ ධනපතියන්ට හා බදු එකතු කරන්නන්ටය. ඒ ඔවුන් සතු සියලු දේ පැහැර ගැන්මටය. කොල්ලකෑමටය. සිය වස් ගණනක් තිස්සේ පැවති පැරණි ගොවි ජන ආර්ථික හා ජීවන පදනම අසාමාන්‍ය වේගයකින් සුන් බුන්ව ගියේය.

ටෝල්ස්ටෝයිගේ මතවල පරස්පර විරෝධතාවන් තක්සේරු කළ යුත්තේ අද පවත්නා කම්කරු පන්ති ව්‍යාපාරය හා අද පවත්නා සමාජ වාදය පාදක කරගෙන නොවේ.(එවැනි තක්සේරුවක් අවශ්‍ය බව සැබෑය. එහෙත් එය ප්‍රමාණවත් නොවේ.) මෙහිදී අප පාදක කර ගත යුත්තේ නැගී එන ධනවාදයටත් ඉඩම් අහිමි කර ලීමෙන් කළ ජන විනාශයටත් එල්ල වී ඇති විරෝධයයි. එම විරෝධය වනාහී පුරුෂ මූලික රුසියානු ගැමි පෙදෙස්වලින් පැන නැගිය යුතුව

තිබුණක්මය. මිනිස් වර්ගයාගේ ගැලවීම උදෙසා අලුත් ගොඩ වෙදකම් සොයා ගැනීමෙන් මුනිවරයෙකු වශයෙන් ටෝල්ස්ටෝයි කර ඇත්තේ විකාර වැඩකි. එබැවින් ඔහුගේ ධර්මයේ දුර්වලම පැත්ත ආප්තවාදයක් (Dogma) බවට හැරවීමට තැත් කළ විදෙස් හා රුසියානු ටෝල්ස්ටෝයානුවන් ගැන කතා කිරීමද නිෂ්ඵලය.

රුසියාවට ධනවාදී විප්ලවය එළඹෙන සමයේ කෝටි ගණන් රුසියානු ගොවි ජනතාව අතර මතු වුණු අදහස් හා හැඟීම් හෙළි කළ ප්‍රකාශකයා හැටියට ටෝල්ස්ටෝයි ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේය. ටෝල්ස්ටෝයිගෙන් පෙර නොවූ විරූ කාර්යයක්ද සිදුව ඇත. එනම්, සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල, ධනවාදී ගොවිජන විප්ලවයක් වශයෙන් අපගේ විප්ලවයේ වෙසෙස් ලක්ෂණයන්, ඔහුගේ මත මගින් ප්‍රකාශයට පත්ව තිබීමය. මේ පදනමෙහි පිහිටා බලන කල ටෝල්ස්ටෝයිගේ මතවල දක්නට ලැබෙන පරස්පර විරෝධතාවන් වනාහි එක්තරා කැටපතකි. ඉන් පිළිබිඹු වන්නේ අපගේ විප්ලවයේදී තම ඓතිහාසික චරිතය රඟ පෑ ගොවි ජනතාව

මුහුණ දුන් පරස්පරවිරෝධී තත්වයන්ය.

එක් අතකින්, සියවස් ගණනක් තිස්සේ පැවති වැඩවසම් පීඩනයත් කඩිනම් පශ්චාත් ප්‍රතිසංස්කරණ නිසා දශක ගණනක් තිස්සේ සිදුවූ හිඟමනට වැටීමත් මගින් වෛරය, නොරිස්සීම හා බලාපොරොත්තු සුන්වීම කඳු ගැසුණි.නිල පල්ලිය, ඉඩම් හිමියන් සහ ඉඩම් හිමියන්ගේ ආණ්ඩුව මුළුමනින්ම අකා මකා දැමීමටද, ඉඩම් හිමිකම් පිළිබඳ පැරණි ක්‍රම සහ විධි සුන් කර දැමීමටද, ඉඩම් සුද්ද කර ලීමටද, එසේම, පොලිස් රාජ්‍යයන් වෙනුවට කුඩා ගොවියන්ගෙන් සැදුණු නිදහස් සමානාත්මතා ප්‍රජා මණ්ඩලයක් පිහිටුවීමටද මෙහිදී උත්සාහ දැරුණි. මෙම ප්‍රයත්නය වනාහී අපගේ විප්ලවයේදී ගොවි ජනතාව ගත් සෑම ඓතිහාසික පියවරකම

මුඛ්‍ය අංගය විය. ටෝල්ස්ටෝයිගේ ලිය කියවිලි මගින් ප්‍රකාශිත පණිවිඩය වඩාත් අනුකූල වන්නේ මේ ගොවි ජන ප්‍රයත්නයට මිස ඔහුගේ මතවාදය හැටියට ඇතැම් විට තක්සේරු කර ඇති 'ක්‍රිස්තියානි අරාජ්‍ය වාදය' නමැති මති මාත්‍රයට නොවේ.

අනෙක් අතින් අලුත් ජීවන ක්‍රමයක් පතා සටන් කරන ගොවි ජනතාව තුළ ඉතා දළ, පුරුෂ මූලික, අර්ධ ආගමික අදහසක් විය. ඒ අදහස තුළ පහත දැක්වෙන ප්‍රශ්න ගැබ් වුණි.

මේ ජීවිතය කවරාකාර විය යුතුද? නිදහස දිනා ගත හැක්කේ කුමන අරගලයක් මගින්ද? මේ අරගලයේ සිටිය යුත්තේ කෙබඳු නායකයන්ද? ගොවි ජන විප්ලවයේ යහපත සම්බන්ධයෙන් ධනපති පන්තිය හා ධනපති බුද්ධිමතුන් තුළ ඇති ආකල්පය කෙබඳුද? ඉඩම් හිමිකාර වාදය අහෝසි කිරිම පිණිස සාර් පාලනය බලෙන් පෙරළා දැමීමට අවශ්‍ය වන්නේ ඇයි?

තම මුළු අතීත ජීවිතයම ගොවි ජනතාවට උගන්නා තිබුණේ ඉඩම් හිමියන්ට හා නිලධාරීන්ට වෛර කිරීමට පමණි. මේ සියලු ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරක් සෙවිය යුත්තේ කොතැනින් දැයි ඔවුන්ට උගන්නා නොතිබුණි. එසේම උගන්වන්නට පුළුවන් කමක්ද නොතිබුණි. අපගේ විප්ලවයේ දී ගොවි ජනතාවගෙන් සුළු කොටසක් සැබවින්ම මේ අරමුණ වෙනුවෙන් යම්කිසි ප්‍රමාණයකට සටන් කළහ. සංවිධානය වුහ. එසේම ඉතා සුළු කොටසක් තම සතුරන් මුලිනුපුටා දැමීමටත් සාර්ගේ සේවකයන් හා ඉඩම් හිමියන්ගේ ආරක්ෂකයන් වනසා ලීමටත් ආයුධ සන්නද්ධව නැඟී සිටියහ. ගොවි ජනතාවගෙන් වැඩි දෙනා වැලපුණහ. යාඥා කළහ. උපදෙස් කීහ. සිහින මැවූහ. පෙත්සම් ලියූහ. ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කළහ. මෙය ටෝල්ස්ටෝයානු ආරේ ප්‍රතිචාරයකි. මෙබඳු අවස්ථාවන්හිදී හැම විටම සිදු වෙන දෙයක් මෙහිදීද සිදුවිය. එනම් දේශපාලනයෙන් වැළකී සිටීම, දේශපාලනය අත හැර දැමීම, දේශපාලනය පිළිබඳ අවබෝධය හා උනන්දුව නැතිකම යන ලක්ෂණ සහිත ටෝල්ස්ටෝයානු පිළිවෙත අනිටු ප්‍රතිඵලයකට මග පැදීමය. පන්ති හැඟීම ඇති විප්ලව වාදී කම්කරු පන්ති නායකත්වය අනුගමනය කළේ සුළු පිරිසක් වීමත් වැඩි දෙනා ප්‍රතිපත්ති විරහිත පර ගැති ධනවාදී බුද්ධිමතුන්ගේ ගොදුරු බවට පත්වීමත් එම අනිටු ප්‍රතිඵලය විය.

Cadet වරු යන නාමය යටතේ එකී ධනවාදී බුද්ධිමතුන් Trudoviks ගේ රැස්වීමකින් පසු වහා Stolypin ගේ රහස් කාමරයට ගොස් බැගෑපත් ලෙස ඉල්ලීම් කළහ. කේවල් කළහ. එකඟත්වයකට පැමිණියහ. සාමය ඇති කර ගත්හ. එය රකින බවට පොරොන්දු දුන්හ. එය නිමා වූයේ හමුදා පා පහරකින් ඔවුන් නෙරපා හැරීමෙනි. ටෝල්ස්ටෝයිගේ අදහස් වනාහි අපගේ ගොවි විප්ලවයේ දුබල තැන් හා අඩුපාඩු පෙන්වන කැටපතකි. එසේම පුරුෂ මූලික ගැමි පෙදෙස්වල දක්නට ඇති බයාදුකමේත් හණමිටි අදහස් ඇති ගොවි ජනයාගේ බියගුලුකමේත් පිළිබිඹුවකි.