කටුකම්බි ගසා වැලි ගෝනි දමා ආරක්ෂක වලල්ලකින් වටකරන ලද පොලීසියට කරත්තය දක්කාගෙන එනු ලැබුවේ පොලිස් රියදුරාය.පොලිස් නිල ඇඳුම පැළඳ කරත්තය දක්කාගෙන එනු ලැබූ ඔහු දුටු කවුරුත් සිනාව මැඬ බියෙන් මෙන් ඉවත බලා ගත්හ.රයිපලය අතින් ගෙන මුර සේවයේ යෙදී සිටි පොලිස් රාළහාමිට බකස් ගා හිනා ගියේය.රියැදුරු රාළහාමි මුවින් නොබැණ හිස පහත් කරගෙන කරත්තය දක්කාගෙන ගියේ තමා පොලිස් ඇඳුමින් සිටියද රියැදුරු නිසාය.ඔහු ගොනා ලිහා දමා කරත්ත රෝදයේම ලණුව ගැටගසා පොලීසියට එනවිට කරත්තකරුගෙන් ප්‍රශ්න කරමින් සිටියේය.ඔහු මොහොතක් ඒ දෙසත් තව මොහොතක් කරත්තය සහ ගොනා දෙසත් බලා සිටියේ මේ ඒ කරත්තකාරයාමදැයි නිශ්චය කරගැනීමට බැරිවාක් මෙනි.

නම -රණසිංහ

වයස -44

රක්ෂාව -කරත්ත රස්සාව

විවාහකද -නෑ

පදිංචිය -කරත්තෙ

මං අහන්නෙ උපන්නේ කොහෙද කියල -උපන්නෙ දිවුල්ලෑවෙ පදිංචිය කරත්තෙ

තමා ඉගෙනගෙන තියෙනවද -ඔව්

කීයටද -ජේස්ටය පාස්

රාළහාමි මඳ විරාමයක් ගත්තේය.සැකකරුට නොදැනෙන සේ ඔහුගේ හිස සිට ඇඟිලි තුඩු දක්වා ගණ ව කළුවට වැඩී ගෙතී ඇති හිසකේ හා රැවුල දෙසද තැනින් තැන උස්ව මතුව ඇති සුදු හිසකේ දෙසද බුලත් කෑමෙන් දුර්වර්ණව ගෙවීයමින් තිබුණු දත් දෙපෙළ දෙසද බලා සිටියේය.ඔහුගේ මඳක් ගිලී ගිය තියුණු පුංචි දෑස් තමාගේ නිල ලාංඡනය කෙරේ එක එල්ලේ යොමුව ඇති අයුරු ඔහුට පෙනිණ.

තමා ඒ කාලේ ඔච්චර ඉගෙන ගෙන ඇයි රස්සාවකට නොගියෙ?

ඇයි මම රස්සාවක් කරනව.

මම අහන්නේ උගත්කමට ගැලපෙන රස්සාවක්?

එහෙම එකක් තියෙනව ද?

එවන් පිළිතුරක් අපේක්ෂාවෙන් සිටි රාළහාමි දැඟිලි අතර රඳවාගෙන තිබු පැන එසේ තිබියදීම ඔහුගේ කම්මුල හරහා පහරවල් දෙකක් ගැසුවේය.කරත්තකරු එම පහරවල් පහසුවෙන් ඉවසීය.කිසිම හැඟීමකින් තොර අඩක් ගිලී ගිය පුංචි ගුලි දෙකක් බඳු දෑස් කිසිම හැඟීමකින් තොරව රාළහාමිගේ නිල ලාංඡනය වෙත යොමුවී තිබිණ.තමා අතින් ගිලිහී විසිවී ගිය බෝල්පොයින්ට් පැන ඔහු අහුලා දෙතැයි රාළහාමි සිතීය.මොහොතක් බලා සිට ආවේශවූ කලක මෙන් නැගී සිටි රාළහාමි දෑතින් ඔහුගේ හිසකේ අල්ලා කිහිප වරක් සොලවා ඔහු සිටෙව්වේය.

'හොඳට හිතා ගන්නවා අහන දේට විතරක් උත්තර දෙනව.නිකම් පණ්ඩිතකම් කතා කරල උගත්කම් පෙන්නන්ඩ ගිහින් මැරුම්කන්ඩ එපා-හොඳට හිතා ගන්නවා මේ ඉන්නෙ කොහේද කියල'කරත්තකරු ඒ කිසිවක් තේරුණේ නැතිවාක් මෙන් සිටියේය.ඒ මොහොතේ රාළහාමි වෙනත් කිසියම් කාරණයකට යන්නාක් මෙන් ගොස් විසිවී ගොස් තිබු පැන අහුලාගෙන නැවතත් තම අසුනේ හරිබරි ගැසී වාඩිවිය.ඊළඟ ප්‍රශ්නය කුමක් විය යුතු දැයි ඔහු මඳක් කල්පනා කළේය.මෙසේ ප්‍රශ්න කර පුරුද්ද අඩු නිසාත් වෙනත් සැකකරුවන්ගෙන් මෙන් අනුපිළිවෙළට අසන ප්‍රශ්නවලට කවුරුත් දෙන පිළිතුරු නොවීම නිසාත් ඔහු තුළ සුළු තැතිගැන්මක්ද කෝපයක්ද හට ගැනෙමින් තිබිණ.ඊළඟ ප්‍රශ්නය ඇසීමට ඔහු කරත්තකරුගේ මූණ දෙස බැලුවේය.තමා හිසකේවලින් ඇදීමෙන් අවුල්වී ගිය කැරලි වී ගිය දිගටි හිසකේ පිම්බී අඩි හයක් පමණ වූ ඔහුගේ උස තවත් වැඩිවීමෙන් පෙනිණ.ඉතා පළල් උරහිස්ද අතරින් පතර පැසුණු වැඩුණු රැවුලද තමා වෙතම එල්ලවී තිබුණු තියුණු දෑස් ද දණහිස දක්වා වැටුණු හීන් දිගු දෑත් ද රාළහාමි තුළ සියුම් භීතියක් ඇති කළේය.

තමා ඉදිරියේ වූ බෝල්පොයින්ට් පැන මැදිකර පොලිස් පොත වැසූ රාළහාමි නැගිට ඔහු දෙස නොබලාම ඉවත් වී ගියේය.කරත්තකරු තවමත් හිටගත් වනම සිටියේය.පොලිස් ගොඩනැගිල්ල ඉදිරියේ නවතා ඇති පරණ ජීප් රථයත් ඊට එපිටින් තිබු කරත්තයත් රෝදයේ ගැටගසා ඇති ගොනාත් ඔහුගේ කටින් රූරා වැටෙන කෙලත් ඔහුගේ දෑසට හසුවිය.මොහොතකින් එම ඡායා බොඳවන්නාක් මෙන් විය.හිස්වල තලප්පා බැඳගත් මිනිස්සු කඩිසර ගමනින් පොලිසිය දෙස වරක් හෝ නොබලා ඉදිරියට නැමීගන මෙන් ගමන් කළහ.

'මගේ රැකියාව මට සුදුසුය.එය තවෙකෙකුට පෙනෙන්නේ නුසුදුසු එකක් හැටියටය.උගත්කමට සුදුසු රැකියා කිසිවෙක් කරත්ද?ඉංග්‍රීසි භාෂා සාහිත්‍ය ඇතුළුව මම ජ්‍යෙෂ්ඨය හොඳින් සමත් වී සිටිමි.දෙමළ මුදලාලිලා සමග මා කතා කරන්නේ දෙමළෙනි.මා සමග උගත් ෆිල්ම් පෙයාර් සඟරාවෙන් නර්ගීස් ඇතුළු රූමත් නිළියන්ගේ පින්තූර කපා අලවමින් සිටි ගුණරත්න අද අමෙරිකාවේ විශ්වවිද්‍යාලයක කථිකාචාර්යවරයෙකි.ඩිමයි කොළවල දවස පුරා ශුද්ධ ගණිත ගැටලු විසඳූ මම කරත්ත දක්කමි.ප්‍රශ්න කළ යුත්තේ ඔවුන් ඒ ඒ තැන්වලට යොමු වූයේ කෙසේ ද යන්න මිස මගේ රැකියාවේ නුසුදුසුකම ගැන නොවේ.'

'හා දැන් ඉඳගන්නව-ඉඳගෙන මම අහන ප්‍රශ්නවලට උත්තර දෙනව.'

රාළහාමිගේ රළු පරළු කටහඬ මෙන්ම ස්වරූපයද ලිහිල් වී ඇත්තාසේ ඔහුට හැඟුනි.මේසය මතවූ තොප්පිය ඔහු පැළඳ ගත්තේ ඇයි දැයි කරත්තකරු තුළ විමතියක් ඇතිවිය.එය නිල නියමයක් විය යුතු යයි ඔහු සිතුවේය.කරත්තකරු හරිබරි ගැස්සී චකිතයකින් තොරව තමාගේම තැනක මෙන් බංකුවේ වාඩි වූ සැටිත් දෑත් තම මේසය මත තබා ඉදිරියට නැමී සිටින සැටිත් දුටු රාළහාමිට ඔහු තමාගෙන් ප්‍රශ්න කරන්නට යන්නාක් මෙන් හැඟී ගියේය.ඔහුගෙ දෑත් ඉවතට ගන්නා ලෙස නියෝග කළ යුතු යයි ඔහුට සිතිණ.එහෙත් ඔහු එසේ කළේ නැත.තමා අවසානයට ඇසු ප්‍රශ්නය කුමක්දැයි දැනගැනීමට යළි ඔහු පොත පෙරළා ගත්තේය.

තමාගේ ලඟම මිත්‍රයෝ කවුද?

ගොනයි බල්ලයි.

මොකා යකෝ?

කරත්තෙ අදින ගොනයි.පඩංගුවෙ ඉන්න බල්ලයි.

රාළහාමි නැගිට්ටේය.අඩි හය හතක් දිග මේසය වටා දිගු අඩි තබමින් කොට බිත්තිය පිටුපසින් කරකැවී එත්ම කරත්තකරු අන්දමන්දවී පිටුපස බැලුවේය.කරත්තකරුගේ දෑත් දෙවැලමිට උඩින් දඬුඅඬුවකට අසුවූවා සේ දැනිණ.ඒ සමගම කොට බිත්තිය උඩින් ඔහු ඇතුළු සාලයට ඇදී ගියේය.ඔහු කොතරම් වේගයෙන් ඇදුණේද කිවහොත් ඔහුගේ තුනටිය බිත්තියේ වැදීමෙන් බුරුල්වූ බදාම කෑලි කීපයක් ගැලවී තිබිණ.ඒ සමගම රවුමකින් හතරෙන් තුනකට ආසන්න ප්‍රමාණයක් පසුපසට ඇදී ගිය දකුණතින් මිනිසකුට ඉසිලිය නොහැකි තරමේ බර පහරක් කරත්තකරුගේ කම්මුලට එල්ල විය.කරත්තකරු සිටියේ පහර අපේක්‍ෂාවෙනි.තුනටියේ වේදනාව මැඩගෙන පිටුපසට අංශක කිහිපයක් බර වී ඔහු පහර මග හැරියේය.රාළහාමිට වැරදී ගිය පහරේ වේගය නවතාගත නුහුණුව පය ලිස්සා ගොස් කකුල් පටලැවී දණ බිම ඇනී දෑත් බිම ඔබා දෑතට අස්සෙන් යටිකුරු වූ මුහුණින් යුතුව කරත්තකරු දෙස බැලීය.කරත්තකරු හිස පිටුපසට අඹරවා පිටුපස බලාගෙන දකුණතින් තුනටිය පිරිමදිමින් සිටියේය.

ඒ සමගම කටින් විසිල් හඬක් නගමින් දෑත් පිරිමදිමින් ශාලාවට තවත් රාළහාමි කෙනෙකු පැමිණියේ කිසියම් කාරණයකට පිටවී යාම සඳහාය.සිදුවූ දෙය ඉවෙන් මෙන් දැනගත්තාක් මෙන් 'දෙන්ඩද වැඩක් රාළහාමි'කියමින් ඔහු කරත්තකරුගේ අතක් අඹරවා රවුමක් කැරකෙන්නට හැර ඈතට තල්ලුකර හැරියේය.ඒ වනවිට ඉරියව්වෙන් නැගිට සුදානමින් සිටි රාළහාමි ඔහුගේ ඉල ඇන්දට පා පහරක් එල්ල කළේය.කරත්තකරු පිටුපසට විසිවී යත්ම අනෙක් රාළහාමි ඉදිරියට නැමී අත්පුඩි තලා උඩ පැන මුහුණට පහරක් දුන්නේය.අව්වට වේලීමෙන්ද වැස්සට තෙමීමෙන්ද කළුවී පදම්වී තරමක් දියව ගොස් තිබුණ ඔහුගෙ කම්මුල් පිපිරෙන්නට මෙන් ඉදිමී ආවේය.කරත්තකරු දකුණත මැදැඟිල්ල කම්මුල මත ගෑවෙන නොගෑවෙන ගාණට තබා බලනවාත් සමගම යටිබඩට එල්ලවූ පා පහරින් ගසක් පෙරළුණා සේ බිම ඇද වැටුණේය.

ඔහුට සිහිය එනවිට සිටියේ කුඩුවේය.දැරිය නොහැකි තරම් මුත්‍රා පහ කිරීමේ උවමනාවක්ද ඉල මරන්ද කඩා කුඩු කර ඇත්තාක් වැනි වේදනාවක්ද වතුර පිපාසයක්ද ඔහුට දැනිණ.කුමක් හෝ හේතුවක් නිසා ඔහුගේ දෑසට කඳුළු බිඳු කිහිපයක් පුරා තිබිණ.ඔහු අමාරුවෙන් නැමී දෑසත් නළල් තලයත් පිසදා ගත්තේය.

වරින් වර ජීප් රථ පිටත්වන හා පැමිණෙන හඬවල්ද පසුව කිසිවකු සිවුරුහම්බාන හඬක්ද යළි දැඩි නිහඬතාවක් ද මතු විය.ගොනාත් බල්ලාත් කරත්තයත් ඔහුට මතක් විය.ඔහු හෙමින් ඇනතියාගෙන කුඩුවේ යකඩ පොලු අල්ලාගෙන ඉස්සී කොට බිත්තිය සහ පොලිස් මේසය උඩින් පාර දෙස බැලුවේය.ගොනා ඔසවාගත් හිසින් යුතුව පළමු දුටු ඉරියව්වෙන්ම ඔහේ බලාගෙන සිටියේය.බෝන්ලී බිම තබා ඇති කරත්තයේ පිටුපස කොටස බොහෝ ඉස්සී ඇත්තාසේ ඔහුට හඟින.බෝන්ලී කැඩී ඇති දැයි ඔහු කල්පනා කළේය.පෝටිකෝවේ කණුවක් හරස්වී කරත්තය දෙකඩව පෙනීම නිසා මේ විසුළු පෙනුම දෙන්නේ යැයි ඔහු නිගමනය කළේය.මෙසේ තවත් දින කීපයක් ගියොත් බෝන්ලී වේයන් විසින් කනු ඇත.කොයි මොහොතේ හෝ තමා ප්‍රශ්න කිරීමට ගතහොත් ගොනාට බල්ලාට කෑම හා වතුර දිය යුතු බව කිව යුතුය.බල්ලා පඩංගුවේ නිදා සිටිනු ඇතැයි හේ නිගමනය කළේය.

නමුත් සවස් භාගයේ කිසිවකු ඔහුගෙන් ප්‍රශ්න කළේ නැත.වරින් වර ජීප් රථ වලින් ගෙන එන්නන් එන්ඩ එන්ඩම වැඩි විය.පැමිණ භාර වූවෝ ද වූහ.ඔහුගේ කූඩුවට තවත් දෙදෙනෙකු ඇතුළු කරන ලදී.ඔවුන් තල්ලුකර වසා දැමු රාළහාමි ඔහුගේ මූණ දෙසවත් නොබලා කූඩුව වසා ගියේය.

සවස ඔහු ගෙන ගියේ ඕ අයි සී මහතාගේ කාමරයටය.ඔහු සමග තවත් අයකු සිවිල් ඇඳුමෙන් සිටියේය.දෙදෙන ඔහු පිලිබඳ කාරණාකාරණ ඉංග්‍රීසියෙන් සාරාංශ කරගැනීමෙන් ප්‍රශ්න ඇසීම ඇරඹිණ.කරත්තකරු ගොනාටත් බල්ලාටත් කෑම වතුර දිය යුතු බව කියා සිටියේය.පොලිස් රාළහාමි කෙනෙකු කැඳවා සතුන්ට කෑම වතුර දෙන ලෙස අණ කරනු ලැබිණ.

'හරකුන්ට බල්ලන්ට කන්ඩ බොන්ඩ දෙන්ඩ වෙලා තියෙන්නෙත් අපිටනේ'ඈත්වෙමින් යන රාළහාමි කියනු ඔවුනට ඇසුනද ඒ නෑසුනාක් මෙන් සිටියෝය.

'තමා එදා රාත්‍රියේ ත්‍රස්තයන්ට කෑම උයල දුන්නද'

'මම කීප දෙනෙකුට කෑම උයල දුන්න-මම දන්නේ නෑ ඒ ත්‍රස්තයෝද නැද්ද කියල'

'ඇයි උයල දෙන්ඩ හිතුණෙ '

'මම උයන්ඩ ලෑස්ති කර කර උන්නෙ හැන්දෑවට-ඒ අයටත් කෑම ටිකක් උයල දෙන්ඩ කියල කිව්ව-මං ළඟ තිබුණ මුට්ටි හට්ටි පුංචි එව්වා-ඒ අය ලොකු මුට්ටි ගෙනාවා-මම ඉව්ව-ඔවුනුත් උදව් වුණා.'

'ඒ කවුරුත් කලින් දැනගෙන උන්නෙ නැද්ද'

'නෑ'

'දන්නෙ අඳුනන්නෙ නැති අයට කන්න උයල දීමේ සිරිතක් තියෙනවද?'

'බඩගින්නෙ ඉන්නව නම් මිනිහෙකුට නෙමේ සතෙක් සිවුපාවෙකුට උනත් කන්ඩ දෙනවා තියෙන හැටියට'

'එතන තමන්ගේ ගෙදර නෙමෙයිනෙ?'

'මට ගෙදරක් නෑ දවස් හත ගෙවෙන්නේ හත් පොලක -හවස එක පොලක බඩු බාලා -පහුවදා පොල ඉවර උනාම අහුරගෙන අනික් පොලට ගෙනියනවා'

'කෑම උයවගන්න තමාම හොයාගෙන ආවේ?'

'ඒක මම දන්නේ නෑ-මං සෙනසුරාදා ඔය ගාවට යනවා-ගොනා හොඳට නාවනවා-බල්ලත් නාවනවා-එතන හොඳ හෙවන-ගේකට වැඩිය සනීපයි-එදා තමයි මං කරත්ත රෝද වලට තෙල් දාන්නෙ-ගොනාගේ අංවල නළලෙ කොහොඹ තෙල් ගාන්නෙ-ඇටමැස්සෝ වහනවට-ඒ වෙනකොට හොඳට බඩගිනියි-තනි මිනිහෙකුට උයන එක මහා කම්මැලි වැඩක්-ඒත් කතා කර කර උයනකොට ඒකෙ ගාණක් නෑ.'

'කවුරු එක්කද කතා කරන්නේ?'

'ගොනයි බල්ලයි එක්ක'

'මොන බාසාවෙන්ද?'

'වෙලාවෙ හැටියට මගේ කටට එන ඕනෑ බාසාවකින් කතා කරනව-උන්ට අපිට වගේ බාසා ඕන නෑ-උන්ට කතා කරන විදිහෙන් තේරෙනවා-බල්ලා දන්නවා ඌට නාන්ඩ කියනකොට-ඒත් ඌ එකපාරට දුවල ගිහින් ඔයට පැනල නාන්නෙ නෑ-ඌට නාන්ඩ කිව්වම ඌ පැනල දුවන්නේ අනිත් පැත්තට-එතකොට කුණුහරපයක් කියන්ඩ ඕනෑ-වෙට්ටුවක් දෙකක් දාන්ඩ ඕනෑ-එතකොට දුවල ගිහින් ඔයට පනිනවා-ගොනා උනත් එහෙමයි.'

'ඉතිං නිකං ඉන්නකොට පොත්පත් කියෝනව ඇති නේද?'

'වැඩක් නෑ-කිසි වැඩක් නෑ-අහුලගත්තාම පත්තර කෑලි කියවනව'

'දේශපාලන ලිපි තිබුනොත්?'

'නෑ අකුරු අමතක වෙනවට'

ඔහු පෙනෙන තරම්ම මෝඩයෙක් නොවන බවත් පෙරෙට්ටුව තිබීම හොඳ බවත් ඔව්හු ඉංග්‍රීසියෙන් කතිකා කර ගත්හ.

'තමා කීයට ඉගෙනගෙන තියෙනවද?'

සීනියර් සමත් බවත් තමා කලක් අධ්‍යාපනය කළේ ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් බවත් දෙමළ කතා කළ හැකි නමුත් ලිවීමට අකුරු අමතක බවත් පරිස්සමින් තෝරා බේරා ගත් වචන පුරුද්දමින් ඔහු ඉංග්‍රීසියෙන් කීවේය.කලක් භාවිත නොවීම නිසාද බුලත් කෑමෙන් ගොරෝසුවූ කටෙහි වචන පටලැවී රෝල්වී පිටට විසිවන්නාසේ ඔහුට දැනිණ.

ඒ සමගම දැඩි නිහඬතාවක් මතුවිය.බාපත්වලට හේත්තුවූ ගමන්ම නිලධාරීන් දෙදෙනා ඔවුනොවුන්ගේ මුහුණුවත් නොබලා නිහඬව සිටියහ.

මඳ වේලාවකට පසුව දිග සුසුමක් ඇද පිට කළ සිවිල් ඇඳුමින් සිටි නිලධාරියා පෙරෙට්ටුව තියල ඉවරයක් කරමු නේදැයි සිංහලෙන් ඇසුවේය.

රාළහාමි කෙනෙකු විසින් තරුණයන් හත් අට දෙනෙක් පෙළ ගස්වනු ලැබුහ.ඔවුන් අතර රැවුල්කාරයෝද දැලි රැවුල පවා නැත්තෝ ද වූහ.එහෙත් කාටත් පොදු ලක්ෂණ දෙකක් විය.එකක් නම් ඇහිබැම,නාස්,තොල්කට ඉදිමී ලේ පැන විකෘති වී තිබීමය.අනික එකකුවත් ස්ථූල ශරීරයක් ඇත්තකු නොවීමය.

'එදා කෑම කෑව කට්ටියෙන් කවුරු හරි මෙතන ඉන්නවද?'

ඔහු මඳක් මුහුණු විපරම් කළේය.හිටියත් කිව යුතුද?අනික කිසිවකු දෙස උනන්දුවෙන් බැලීමේ හෝ විපරම් කිරීමේ පුරුද්දක් ඔහුට නොවීය.අගගිය මුලගිය තැන් ඇසීමේ පුරුද්දක් ද නැත.මට කවුරුත් එකයි.

'එහෙනං කවුරුත් අඳුනන්නෙ නෑ.මෙයා ගිහිල්ලා දානව.'

පොලිස් රාළහාමි ඔහු ඇදගෙන මෙන් ගොස් කුඩුව තුළට තල්ලු කළේය.කුඩුවේ මුල්ලට හේත්තුවී මූණු ඉදිමී කළුතලා වැටී සිටි දෙදෙන ගැස්සී අවදිවී නැගිටින්නට මෙන් හදා නැවතත් නින්දට වැටුණෝය.මුත්‍රා බරින්ද පපුවේ හා ඉලකටුවල වේදනාවෙන්ද කොතරම් වේදනාවට පත්වී සිටියේද කිවහොත් සිහි මුර්ඡාවී යනු ඇතැයි ඔහුට සිතිණ.රාත්‍රියේ වරින් වර ඇසුණ ශබ්දද අඳෝනාද වෙඩි හඬවල්ද නින්දට බාධාවක් විය.දවසක් දෙකක් යනවිට පිපාසය-බඩගින්න-දුගඳ-අඳෝනා-පරුෂ වචන-පුරුදු පිළිගත් දේවල් බවට පත්වෙමින් තිබුනේය.

එහෙත් තවමත් ඉසිලිය නොහැකි වූයේ දුගඳයි.මේ සියල්ල මැඩගෙන යහපත් දෙයක් සිතන්නට ඇත්නම් කොතරම් මැනවිද?

අද මා මෙහි මුත්‍රා කළත් මගේ බල්ලා මුත්‍රා කරන්නේ බොහෝ ඈතට ගොස් මා දෙස බලා වරදක් නැතැයි හැඟුණු පසුවය.මගේ ගොනා වතුරේ මුත්‍රා කරන්නේ හෝ මළපහ කරන්නේ නැත.නෑවීමට පෙර ඔහු ඒ කාරි දෙකම කරයි.පහුගිය කාලයේම මම එක හිත් දරා ජීවත් වුණෙමි.කිසිවක් ගැන ගැඹුරට කල්පනා කිරීමට හෝ පසුතැවීමට සිදුවී නැත.සතියකට වරක් පසුකරන වෙල්යායවල් පාලම් බෝක්කු මඩවගුරුවල ලගින මී හරක් රංචු වෙල්යාය උඩින් සැරිසරන කොක්කු ගිරා රංචු තේක්ක යායවල් අළු පැහැ වලාකුළු බදාගත් තිස්සව හා දෙමටව කඳු වැස්ස අව්ව මගේ විෂය ලෝකයයි.ගොනා හා බල්ලා මගේ මිතුරෝය.මා වඩාම කතාකර ඇත්තේ ගොනා සමගයි.ඔහුට මම කවි සිව්පද කියමි.

මේ සිතුවිලි මැද ඔහුට ගොනා සිහිවිය.ඔහුගේ පිත්තල අංකොපු දිලිසෙන සේ මැදිය යුතු බවත් ගෙවී ගිය ලාඩම් ගැසිය යුතු බවත් ඔහු කල්පනා කළේය.ලාඩම් ගැසීමට ගොනා පෙරළා වද දිය යුතුය.මේ යෝග දෙකින්ම මිදීමට කිසිවකුට පුළුවන්කමක් නැත.තට්ටයට ගෙවෙන තෙක් බලා සිට ලාඩම් ගැසීම හැර වෙන කළ හැකි දෙයක් නැත.

එදින දහවල් රාළහාමිකෙනෙකු පැමිණ ඔහු කුඩුවෙන් එළියට ගත්තේය.

'ඈ බං උඹේ ගම මොකක්ද?'

වරක් මගේ පදිංචිය තෝරා බේරා ගැන්මට ගොස් මගේ ඉලකටු කැඩුවේය.පදිංචිය කරත්තයේ බවත් උපන්නේ දිවුල්ලෑවේ බවත් පොතේ සටහන් වී තිබේ.දැන් පදිංචිය ගැන යලිත් අසයි.කවුරු හෝ යමක් අසන්නේ ඔහුට අවශ්‍ය පිළිතුර ලබා ගැනීමටය.ඉන් ඔබ්බට ඇති සත්‍ය ඔහුට ප්‍රිය මනාප නොවේ.

'කියපං බං උඹේ ගම'

'දිවුල්ලෑව'

'රාළහාමි මගෙ ගොනා'

'ගොනෝ උඹට හරක් බලන්ඩ වෙලාව තිබුනට අපට නෑ.උඹ අඳුනන දෙන්නෙකුගෙ නම් කියපං'

'අයියා ....මිස්ට ගුණසිංහ'

'වෙන....ග්‍රාම සේවක?'

'ග්‍රාම සේවක කවුද දන්නෙ නෑ ...පරණ රාළහාමි දන්නව.'

ජීප් රථයේ පිටුපසට ඔහු දා ගත්තේය.ඉදිරිපස වුයේ ඔහුගෙන් ප්‍රශ්න කළ නිලධාරි දෙදෙනාය.ඔහුට තනිවට රාළහාමි හොඳින් සන්නද්ධව සිටියේය.කරත්තකාරයාගේ මග පෙන්වීම උඩ රථය පැදවෙමින් ගස් කොළන් ලඳු කැලෑ කනතු පසුකරමින් තිබිණ.

ජීප් රථය අයියාගේ ගේ මිදුලේ නතර විය.අයියා ජීප් රථය දෙසට ආවේ බුලත් විටෙක ඉතිරිය සපමිනි.ඔහු කිසිම චකිතයකින් තොරව මල්ලි දෙස බලා සිටියේය.

'කවුද මේ'

'මල්ලි'

'මිනිහගෙ බඩු මුට්ටු පොත්පත් මෙහෙ තියෙනවද?'

'ඔව්'

අයියා ඔහුගේ බඩු මුට්ටු දමා තිබු තරමක විශාල ට්‍රන්ක පෙට්ටිය ඔසවා ගෙනවුත් එළියෙන් තිබ්බේය.එය ඔහු ලවාම අරවන ලදී.අරිත්ම කරත්තකරුට ඔහුගේ කුඩා කාලය සිහි විය.පාසැලේ බෝඩිමට රැගෙන ගිය පෙට්ටිය මෙයයි.එකල ඉන් නික්මුණු අලුත් ඇඳුම් පොත්පත් සබන් පුයර එකමුසුව ආ සුවඳ ඇත්දැයි ආඝ්‍රාණය කිරීමට ඔහු නාස්පුඩු අකුලා මඳක් ඒ දෙසට නැඹුරු විය.

පොත්පත් එකිනෙක පරීක්‍ෂා කරන ලදී.රතුපාට මොනිටර් පොත් මිටි කිහිපයක් ද ඉංග්‍රීසි සිංහල පොත් මිටි කිහිපයක් ද දෙමළ කවි පොත් පිංච කිහිපයක් ද උඩින්ම විය.රාළහාමි ඒවා එකිනෙක පිරික්සන ලදී.ඉන් පොත් දෙකක පසුපස කවරයේ වූ රැවුල්කාරයන් දෙදෙනෙකුගේ ඡායාරූප දුටු ඔහු ඒ දෙක වහා අත්අඩංගුවට ගත්තේය.තම කබායෙන්ම දූලි පිසදා ඉහළ නිලධාරියා අත තැබීය.ඒ ෂේක්ස්පියර්ගේ මැක්බත් සහ තාගෝර් ගේ චිත්‍රයි.

'තමුසෙ ඒ කාලේ නාට්‍යකාරයෙක් වගේ'

'ඒ ඒ කාලේ අපට නියම කරල තිබුණ පොත්'

ඊට යටින් තිබුණේ අතින් සාදන ලද විශාල ඩිමයි පොතකි.ඒ ඔහු විසින් ගණිත ගැටලු විසඳීමට පාවිච්චි කළ අත් පොතයි.එයට යටින් වුයේ 'රාජ්‍ය සේවය පිණිසයි'යන්න මුද්‍රණය කළ විශාල කවරයකි.එහි ඔහුගේ ක්‍රීඩා සහතික හා ජ්‍යෙෂ්ඨ සහතිකය විය.එය පරිස්සමින් ගත් රාළහාමි වෙදඟිල්ලෙන් එයට දෙවරක් තට්ටු කොට දුවිලි විසිවෙන්නට හැර ඕ.අයි.සී.මහතා අත තබන ලදී.එහි දුඹුරු පාට සීල් එක හැර ඉතිරිය තැනින් තැන කාවන් විද තිබිණ.

'ඒ කාලේ හැටියට මිනිහට හොඳ රස්සාවක ඉන්ඩ තිබුණා' ඕ.අයි.සී.අනෙක් නිලධාරියාට ඉංග්‍රීසියෙන් නමුත් රහසින් කියන්නාක් වැනි ස්වරයකින් කීවේය.

'ඒක තමයි සර්'

තම දෙබසට උත්තර බැඳී ගමයාගේ පිළිතුරින් නිලධාරි දෙදෙන වික්ෂිප්ත වූහ.

අව්වට වේලී කොරල ගැසී ගිය සමින් ද බුලත් කෑ රතුවී ගිය තොල්වලින් ද තෙල් ගා දිලිසෙන මඳක් තට්ටය පෑදුණු හිසින් ද යුතු ගමයා කිසිම හැඟීමකින් තොරව බලාගෙන සිටියේය.එහෙත් ඔහුගෙ දිව හකුපාඩා අතර කරකැවෙමින් අහුමුළුවල ඉතිරිව තිබු පුවක් කෑලි සොයමින් දිව ඔහුට අකීකරුව මෙන් ක්‍රියාකාරීව පැවතිණ.

'තමුසෙ මොකද කරන්නෙ'

'ගොවිතැන් කරනව'

කරත්තකරු ජීප් එකට යළි නංවා ගත්තේය.අයිය මලෝ දෙදෙන කිසි කතා බහක යෙදුණේ නැත.ඈත් වෙමින් තිබු ජීප් රථය දෙස සෑහෙන වෙලාවක් බලා සිටි අයියා 'ඌ වරදක් කරන එකෙක් නෙමේ'කියමින් ගේ දෙසට ගියේය.

පසුවදා උදේ පාන්දරින් සන්නද්ධ කණ්ඩායම් කීපයක් පිටත් විය.පෞද්ගලික වාහන කීපයක් යොදා සැකකරුවන් වෙනත් ස්ථානයකට ගෙනයන ලදී.දහවල් වනවිට තවත් කීපදෙනෙක් පැමිණ භාර වුහ.ඔවුනට පා පහර බැගින් දී ලකප් කරන ලදී.

සවස් වනතුරු කිසිවෙකුට වතුර කඳුලක්වත් ලැබුණේ නැත.පැවති පාළු නිහඬතාව බිඳී ගියේ සරම් ඇඳගත් ස්වේච්ඡා නිලධාරීන්ගේ පැමිණීමෙනි.ඔවුහු කෙටි බිත්තිය උඩ ඉඳගෙන සිගරට් උරමින්ද වහසිබස් දොඩමින් ද සිටියහ.මේ අතර පැමිණි රාළහාමි, 'මෝඩයා අද යවන්න කිව්වා-තව ටිකෙන් ඒකත් අමතක වෙනවා'යි කියමින් කූඩුවේ දොර හැරියේය.

'දැන් ඉතින් යනව යන මඟුලක'

කරත්තකරු ඉතා සෙමින් නැගිට ඇනතියා ගත්තේය.දනහිස් දෙකට අත තබා නැගී සිටි ඔහු පාර දෙස මොහොතක් බලා සිටියේය.කරත්තය තුබූ තැනම වේලෙමින් තිබිණ.

'රාළහාමි ගොනා?

තමුසෙටත් වැඩිය ගොනෙක් කොහෙන්ද ඕයි?දැන්වත් පණ බේරාගෙන යනවා-තවත් වද නොදී-තව පැයයි අඳුරු නීතියට නැත්නම් මැරුම් කන්නයි වෙන්නෙ'

ස්වේච්ඡා භටයෝ නොයෙකුත් උසුළු විසුළු කතා කියමින් ද සිගරට් උරමින් ද සිටියහ.ඔහුට ඒ කිසිවක අගක් මුලක් තේරුණේ හෝ ගණන් ගත්තේ හෝ නැත.ඔහු සිතුවේ ගොනා ගැනය.ගොනා පොලීසිය පිටුපස තණ කමින් තමා එන තුරු වරින් වර හිස ඔසවා බලා සිටිනු ඇතැයි යන සිතුවිල්ල ඔහුට ඇති විය.ඒ සමගම ගොනා මේ දින කීපයට ඇදී ගොස් සිටිනු ඇතැයි යන කණගාටුවක්ද-නමුත් අද යළි ප්‍රකෘති ලෝකයට ඇතුළු වන්නේය යන්න සිහිවී සියලු වේදනා මැඩගත් ඉහවහා ගිය ප්‍රීතියක්ද ඔහු සිත තුළ උපන්නේය.

'තමුසෙ යනව ද නැත්නම් ආයෙ කුඩුවට යනව ද?'

'මට යන්ඩ ගොනා ඕනෑ'

'ඇයි තමුසෙ වගේ ගොනෙකුට ඔය කරත්තෙ අදින්ඩ බැරි ද?'

'මං කියන්නේ මට මගෙ ගොනා ඕනෑ කියන එකයි'

'තමුසෙ ගොනා හොයනවා-මිනිස්සුන්ට මෙහෙම වෙනකොට ගොනාට මොනව වෙයිද ඕයි'

ස්වේච්ඡා සේවකයෝ අත්පුඩි තලමින් සිනාසෙන්නට වුහ.ඔහුට ඒ කිසිවක් ඇසෙන බවක් හෝ දැනෙන බවක් හෝ පෙනෙන්නට නොතිබිණ.ඉදිමී කළුවී තිබුණ මුහුණෙහි දෑස් තවත් කුඩාවී ඇත්තා සේ විය.දිග අඩි තබමින් සතකු වට කරන්නාක් මෙන් ඔහු රාළහාමි දෙසට ලඟා වන්නට විය.රාළහාමි ඔහු දෙසම බලාගෙන පිටුපසින් පිටුපසට යමින් මේසය උඩ තිබු මැෂින් තුවක්කුව දෙසට පසුබසින්නට විය.කරත්තකරුගේ දකුණත ඉර්ධියකින් මෙන් දික්වී රාළහාමි ඇදගත්තා සේ විය.වැලමිටෙන් අල්ලා කරකවා විසිකරන ලද රාළහාමි විසිවී ගොස් කෙටි බිත්තිය පාමුල වැටී එයට හේත්තු වී සිටියේය.කෙටි මැෂින් තුවක්කුව කරත්තකරුගේ අතට හුරු නැතත් එහි හුරුබුහුටිකම ඔහු ප්‍රිය කළේය.තමා කැඩෙට් භටයකුව සිටියදී පස් කන්දේ සවි කළ ලාංඡනයට හැර කිසිම සතකුට තුවක්කුවක් එල්ලකර නැති බව ඔහුට සිහි විය.