ඇඩ්වොකාටා ආයතනය විසිනි
ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලි ගාස්තු කිසිදු දිනෙක ආර්ථික වශයෙන් එතරම් අර්ථවත් වී නැත, මන්ද ඒවා විකෘති කිරීම්, හරස් සහනාධාර සහ යල් පැන ගිය උපකල්පන මත පදනම් වී ඇති නිසාය. ඇඩ්වොකාටා ආයතනය විසින් මෑතක දී ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසමට විධිමත් යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරමින් විදුලිය මිල නියම කරන ආකාරය පිළිබඳ සම්පූර්ණ ප්‍රතිසංස්කරණයක් යෝජනා කළේ මේ නිසාය. ඉලක්කය පොත් තුලනය කිරීම පමණක් නොව, පද්ධතියේ විනිවිදභාවය සහ කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීමයි.
මෙම උත්සාහයේ හදවතෙහි එක් කේන්ද්‍රීය සත්‍යයක් පවතී: ඒ ඵලදායී විදුලි මිලකරණය, නිෂ්පාදනයේ සහ පරිභෝජනයේ යථාර්ථයන් පිළිබිඹු කළ යුතුයි යන්නයි. විදුලිය අනෙකුත් භාණ්ඩ මෙන් නොවේ. එය සමජාතීය වන අතර එය ජනනය කරන ආකාරය කුමක් වුවත් විදුලි ඒකකයක් සමාන වේ. එය ගබඩා කළ නොහැකි අතර එය නිෂ්පාදනය කරන විට පරිභෝජනය කළ යුතුය. තවද එහි පිරිවැය කාලය පුරා වෙනස් වන අතර එය උත්පාදන මිශ්‍රණය සහ ඉල්ලුම් රටා මත රඳා පවතී. ඕනෑම මිලකරණ පද්ධතියක් මෙම ලක්ෂණවලට අනුගත විය යුතුය.
අත්තිවාරම් සවි කිරීම: තාර්කික ගාස්තු ව්‍යුහයන්
අද ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලි ගාස්තු ව්‍යුහය නොගැලපීම් සහ හරස් සහනාධාරවලින් පිරී ඇත. ගෘහස්ථ, පොදු අරමුණු/රජය, කාර්මික/හෝටල්, ආගමික සහ පුණ්‍ය කටයුතු යන බහු පරිශීලක කාණ්ඩ ඇත. ඒ සෑම එකකටම තමන්ගේම අනුපාත කාලසටහනක් ඇත. එහෙත් මෙම වෙනස්කම් බොහෝ විට සැබෑ පරිභෝජන රටා හෝ සැපයුම් පිරිවැය සමඟ එතරම් සම්බන්ධයක් නැත. උදාහරණයක් ලෙස හෝටලයක අවන්හලක් සාප්පු සංකීර්ණයක සමාන අවන්හලකට වඩා අඩු අනුපාතයක් ගෙවයි. මෙය තර්කනයට අභියෝග කරන අතර සාධාරණත්වය අඩපණ කරයි.
අපි සරල, සාධාරණ ප්‍රවේශයක් යෝජනා කරමු: සමාන කොන්දේසි යටතේ එකම භාණ්ඩය භාවිත කරන පාරිභෝගිකයන් එකම අනුපාතය ගෙවිය යුතුය. එකම සාධාරණ ව්‍යතිරේකය වන්නේ අඩු ආදායම්ලාභී ගෘහස්ථ පරිශීලකයන් සඳහා ලයිෆ්ලයින් ගාස්තුවකි. එය වෙළඳපල සංඥා විකෘති නොකර දැරිය හැකි බව සහතික කරන ඉලක්කගත සහනාධාරයකි.
උත්පාදනය, සම්ප්‍රේෂණය, බෙදා හැරීම සහ පද්ධති පාඩු ඇතුළුව සැපයුම්වල සම්පූර්ණ ආර්ථික පිරිවැය සමග ද ගාස්තු පෙළ ගැස්විය යුතුය. විදුලිය අඩු මිලට මිල නියම කිරීමෙන් ආයෝජන, ණය වැඩිවීම සහ මෙහෙයුම් අකාර්යක්ෂමතා ඇති වේ. ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය දිගු කලක් පීඩාවට පත් කර ඇත්තේ මෙම තත්වයන්ය.
බුද්ධිමත් මිලකරණය සඳහා මූලධර්ම
ජාත්‍යන්තර හොඳම පිළිවෙත් උපයෝගී කරගනිමින් විදුලි ගාස්තු සැලසුම් කිරීමේ දී ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රධාන මූලධර්ම පහක් අනුගමනය කළ යුතු බව අපි නිර්දේශ කරමු.
1. පිරිවැය පිළිබිඹු කරන මිලකරණය - උත්පාදනය, සම්ප්‍රේෂණය, බෙදා හැරීම සහ පාඩු සඳහා ගාස්තු විනිවිදභාවයෙන් යුතුව ගිණුම්ගත කළ යුතුය.
2. වෙනස්කම් නොකිරීම - එකම සේවාව පරිභෝජනය කරන පරිශීලකයන් පැහැදිලි, ඉලක්කගත සහනාධාර අදාළ වන විට හැර එකම මිලකට මුහුණ දිය යුතුය.
3. භාවිත කාලය (මධ්‍යම) ගාස්තු - දවසේ වේලාව අනුව වෙනස් වන මිලකරණය, ඉල්ලු
ම පැත්තේ ප්‍රතිචාර දැක්වීම දිරිමත් කරන අතර සැබෑ සැපයුම් පිරිවැය පිළිබිඹු කරයි.
4. නියාමන පැහැදිලිකම - නියාමකයාගේ කාර්යභාරය වන්නේ පිරිවැය ප්‍රතිසාධනය සහ අංශයේ තිරසාරභාවය සහතික කිරීමයි. නැවත බෙදා හැරීම හැසිරවිය යුත්තේ ගාස්තු හැසිරවීම හරහා නොව සෘජු මූල්‍ය මාරු කිරීම් හරහා ය.
5. හරස් සහනාධාර අවම කිරීම - සමාජ අරමුණු සඳහා විනිවිද පෙනෙන ලෙස අරමුදල් සැපයිය යුත්තේ පොදු අයවැය හරහා මිස විදුලි මිලකරණයේ අන්තර්ගත විනිවිද නොපෙනෙන විකෘති කිරීම් හරහා නොවේ.
නිශ්චිත නිර්දේශ
1. තොග පරිශීලක කාණ්ඩ ඒකාබද්ධ කිරීම
කාර්මික, හෝටල්, සාමාන්‍ය අරමුණු සහ රජය වැනි පරිශීලක පන්ති තනි තොග කාණ්ඩයකට ඒකාබද්ධ කිරීමට අපි නිර්දේශ කරමු. විදුලිය සමජාතීය නිෂ්පාදනයක්. මෙම සන්දර්භය තුළ එකිනෙකට වෙනස් මිලකරණය සඳහා ඇති අවස්ථාව දුර්වලය. විශේෂයෙන්, “කර්මාන්ත” සඳහා වන වරණීය ගාස්තු, තොරතුරු තාක්ෂණ සහ ව්‍යාපාර ක්‍රියාවලි බාහිරකරණය (BPOs) වැනි නවීන සේවා අංශයේ ව්‍යාපාරවලට අසාධාරණ ලෙස අවාසිදායක වන අතර ගෝලීය වශයෙන් තරඟකාරී නොවිය හැකි බලශක්ති-තීව්‍ර නිෂ්පාදන දිරිගැන්වීම සිදු කරයි.
2. ආගමික සහ පුණ්‍යායතන සඳහා විශේෂ ගාස්තු ඉවත් කිරීම
එවැනි ආයතන සම්මත ගෘහස්ථ හෝ වාණිජ කාණ්ඩ යටතේ බිල්පත් කළ යුතුය. රජය සහන ලබාදීමට කැමති නම්, එය එසේ කළ යුත්තේ සෘජු අයවැය සහාය හරහා මිස, විනිවිදභාවය අඩු කරන සහ පිරිවැය අයකර ගැනීම අඩපණ කරන ගාස්තු විකෘති කිරීම් හරහා නොවේ.
3. භාවිත කළ කාලයට ගාස්තු අයකිරීම ගාස්තු දීර්ඝ කිරීම
තොග පරිශීලකයන් සඳහා “අනුපාත 1” පැතලි ගාස්තු කාණ්ඩය ක්‍රමයෙන් ඉවත් කළ යුතු අතර භාවිත කළ කාලය මිලකරණය විශ්වීය වශයෙන් යෙදිය යුතුය. පැතලි අනුපාත මිල සංඥා සඟවා අකාර්යක්ෂම පරිභෝජනය දිරිමත් කරයි. භාවිත කළ කාලයට අයකරන ගාස්තු මඟින් ඉල්ලුම උපරිම වේලාවන්ගෙන් ඉවතට ගෙන යාමට සහ සමස්ත පද්ධති පිරිවැය අඩු කිරීමට උපකාරී වේ.
4. එකම සහනාධාරය ලෙස ලයිෆ්ලයින් ගාස්තුව
වත්මන් ගෘහස්ථ ගාස්තු අනවධාන ලෙස ඉහළ භාවිත නිවාස සඳහා දඬුවම් කරන අතර, තෝරාගත් කාර්මික පරිශීලකයන්ට සහනාධාර ලබාදෙයි. මෙය අකාර්යක්ෂම සහ අසමාන වේ. තනි, හොඳින් ඉලක්ක කරගත් ලයිෆ්ලයින් ගාස්තුවක් සමාජ ආරක්ෂාව සඳහා වඩාත් විනිවිද පෙනෙන සහ සාධාරණ ප්‍රවේශයකි.
5. දුරස්ථ වැඩ කිරීම සලකා බැලීම්
ගාස්තු සැලසුම හරහා මාර්ග තදබදය සහ විමෝචනය අඩු කරන දුරස්ථ වැඩ වැනි සමාජීය වශයෙන් ප්‍රයෝජනවත් හැසිරීම් සඳහා දඬුවම් නොකළ යුතුය. ගාස්තු සැකසීමේ දී පුළුල් ආර්ථික හා පාරිසරික බලපෑම් පිළිබඳව ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයන් විසින් සලකා බැලිය යුතුය.
6. සූර්ය ශුද්ධ මිනුම්කරණය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම
වර්තමාන වහල මත සූර්ය බලශක්තිය සඳහා වන එකකට එකක් හිලවු කිරීමෙන්, විදුලිබලයේ සැබෑ කාලය මත පදනම් වූ වටිනාකම පිළිබිඹු කිරීමට අපොහොසත් වේ. ජාලක ස්ථායිතාව සහ සූර්ය බලශක්තිය සාධාරණ ලෙස ඒකාබද්ධ කිරීම සඳහා මිලකරණ යාන්ත්‍රණයන් දවසේ විවිධ වේලාවන්හි සැපයුම් පිරිවැය සමඟ වඩා හොඳින් සමපාත විය යුතුය.
7. ස්ථානීය වෙෙළඳපල මිලකරණය කරා ගමන් කිරීම
ශ්‍රී ලංකාවේ විචල්‍ය පුනර්ජනනීය බලශක්තිය මත වැඩි වැඩියෙන් රඳා පැවතීම සඳහා වඩාත් ගතික මිලකරණ යාන්ත්‍රණ අවශ්‍ය වේ. සිංගප්පූරුවේ බලශක්ති වෙෙළඳපොළ සමාගම වැනි තොග පරිශීලකයන් සඳහා ස්ථානීය වෙළඳපල මිලකරණය කරා ගමන් කිරීම කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීමට, පිරිවැය අඩු කිරීමට සහ පද්ධති ප්‍රතිචාර දැක්වීම වැඩි දියුණු කිරීමට හේතු විය හැක.
විනිවිදභාවය සහ කාර්ය සාධනය
තිරසාර ප්‍රතිසංස්කරණයක් මගින් වඩා හොඳ විනිවිදභාවයක් සහ කාර්ය සාධන වගවීමක් ද ඉල්ලා සිටී. ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය විසින් කාර්තුමය බිඳවැටීම් ප්‍රකාශයට පත් කළ යුතුය:
උත්පාදන පිරිවැය: ඉන්ධන, ශ්‍රමය, නඩත්තුව සහ ප්‍රාග්ධන පිරිවැය ඇතුළුව බලාගාරය අනුව වෙන් කර ඇති අතර අවම පිරිවැය යැවීමේ මූලධර්මවලින් බැහැරවීම් සඳහා සාධාරණීකරණයන් ඇත.
ජාල සහ බෙදාහැරීමේ පිරිවැය
ඕවර්හෙඩ්ස් (බිල්පත් කිරීම, මිනුම්කරණය, පරිපාලනය)
සියලුම ප්‍රසම්පාදන කොන්ත්‍රාත්තු පිළිබඳ විස්තර, විශේෂයෙන් ගල් අඟුරු සහ තෙල් සඳහා වන කොන්ත්‍රාත්තු පිළිබඳ විස්තර ලංකා විදුලිබල මණ්ඩල වෙබ් අඩවියේ ප්‍රකාශයට පත් කළ යුතුය.
දිරි දීමනා ව්‍යුහයන්
රාජ්‍ය හිමිකාරිත්වය මගින් උදාසීනත්වය ඇති නොකළ යුතුය. තාක්ෂණික හා වාණිජමය පාඩු අඩු කිරීම, සේවා ගුණාත්මකභාවය වැඩිදියුණු කිරීම සහ මෙහෙයුම් කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා කාර්ය සාධනය මත පදනම් වූ දිරිගැන්වීම් අපි යෝජනා කරමු.
පාඩු වර්ග පැහැදිලිව වර්ගීකරණය කර ආමන්ත්‍රණය කළ යුතුය:
තාක්ෂණික පාඩු: ජාලකයේ, ට්‍රාන්ස්ෆෝමර්වල සහ උපපොළවල සිදු වූ ඒවා.
● වාණිජ පාඩු: සොරකම්, දෝෂ සහිත මීටර හෝ බිල්පත් දෝෂ හේතුවෙන් පැන නගින ඒවා.
එකතු කිරීමේ පාඩු: නොගෙවීම හෝ ප්‍රමාද වූ ගෙවීම් හේතුවෙන්.
ගාස්තු සැකසීමේ දී සලකා බැලීමට පෙර සියලුම පාඩු ප්‍රමාණය කර අවම කළ යුතුය.
විකෘති කිරීම් වලින් පිරිසිදු විවේකයක්
විකෘති ගාස්තු මූල්‍යමය පාඩුවලට වඩා වැඩි යමක් ඇති කරන අතර ඒවායින් ප්‍රාග්ධනය වැරදි ලෙස බෙදා හැරීම, පාරිභෝගිකයන්ට වැරදි සංඥා යවන අතර නවෝත්පාදනය අධෛර්යමත් කරයි. උපරිම වේලාවන්හි දී අඩු මිල ගණන්, මිල අධික ලෙස භාවිත කිරීමට හේතු වේ. අධික ලෙස උපරිම නොවන අනුපාත ප්‍රයෝජනවත් පරිභෝජනය මැඩ පවත්වයි. මෙම අසමතුලිතතා නිවැරදි කළ හැක්කේ පිරිවැය පිළිබිඹු කරන, විනිවිද පෙනෙන මිලකරණයට පමණකි.
විවේචනාත්මකව, සමාජ සාධාරණත්වය වඩා හොඳින් සේවය කරනු ලබන්නේ සැඟවුණු සහනාධාර හරහා නොව මූල්‍ය මාරු කිරීම් හරහා ය. සුභසාධන ආයතනයක භූමිකාව ඉටු කිරීමට ඇති පෙළඹවීමට ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම විරුද්ධ විය යුතුය. එහි කාර්යය වන්නේ විදුලිය සාධාරණව හා තිරසාර ලෙස මිල නියම කිරීමයි. නැවත බෙදා හැරීම සිදුවිය යුත්තේ තීරුබදු ඉංජිනේරු විද්‍යාවෙන් නොව භාණ්ඩාගාරයෙන් ය..
නිගමනය
• ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව ගාස්තු ප්‍රතිසංස්කරණ රාමුවක් අනුගමනය කළ යුතුය, එය පහත පරිදි වේ:
• අඩු ආදායම්ලාභී පරිශීලකයන් සඳහා ලයිෆ්ලයින් ගාස්තුව පමණක් රඳවා ගනිමින්, වෙනස්කම් කරන මිලකරණය ඉවත් කළ යුතුය.
• භාවිත කාලය ගාස්තු පුළුල් ලෙස ක්‍රියාත්මක කරන අතරම, තොග පරිශීලකයන් සඳහා තත්‍ය කාලීන මිලකරණය කරා ඉදිරියට යා යුතුය;
• ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ මෙහෙයුම් සඳහා සම්පූර්ණ පිරිවැය විනිවිදභාවය සහ ස්වාධීන විගණන අවශ්‍ය වේ;
• සැඟවුණු හරස් සහනාධාර නොව, සෘජු, විනිවිද පෙනෙන මූල්‍ය මාරු කිරීම් හරහා සමාජ අරමුණු සඳහා අරමුදල් සැපයිය යුතුය.
විදුලිබල අංශයේ දිගුකාලීන තිරසාරභාවය සහතික කිරීම, බෙහෙවින් අවශ්‍ය ආයෝජන ආකර්ෂණය කර ගැනීම සහ ශ්‍රී ලංකාව ගෝලීය හොඳම භාවිතයන් සමඟ පෙළගැස්වීම සඳහා මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ අත්‍යවශ්‍ය වේ.
“ඩේලි එෆ්ටී” පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය සිංහලට පරිවර්තනය කළේ
අනිල් කරුණාරත්න
