වේගයෙන් පරිවර්තනය වන ගෝලීය ආර්ථිකයක් හමුවේ, ශ්‍රී ලංකාව සිටින්නේ තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයකය. කෘෂිකර්මාන්තය, නිෂ්පාදනය සහ සේවා යන සාම්ප්‍රදායික ආර්ථික කුලුනු කඩාකප්පල් වෙමින්, නැවත අර්ථ දක්වා ඇති අතර, සමහර කාරණා රජයන්ට නියාමනය කළ නොහැකි තරම් වේගයෙන් ගමන් කරන තාක්ෂණය මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය වෙමින් පවතී.
මෙම පසුබිමට එරෙහිව, පෞද්ගලික අංශයේ ජයග්‍රාහකයන්ගේ සහ ඩිජිටල් ආර්ථික උපදේශකයන්ගේ සහාය ඇතිව ශ්‍රී ලංකා රජය අභිලාෂකාමී නමුත් අත්‍යවශ්‍ය ඉලක්කයක් තබා ඇත. ඒ 2030 වසර වන විට රටේ ඩිජිටල් ආර්ථිකය ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 15 දක්වා වර්ධනය කිරීමයි. මෙම ඉලක්කය හුදෙක් ආර්ථික අභිලාෂයක් නොවන අතර, එය පැවැත්මේ අවශ්‍යතාවකි. ඩිජිටල් ආර්ථිකය තවදුරටත් අංශයක් පමණක් නොවේ. එය සෑම සමෘද්ධිමත් නූතන ජාතියකම නව ඩී.එන්.ඒ. වේ. ශ්‍රී ලංකාව සඳහා ඇති තේරීම වන්නේ ඩිජිටල් ලෙස පරිවර්තනය වීම හෝ එය නොසලකා හැරීමයි.
කෙසේ වෙතත්, ඩිජිටල් ආර්ථික උපාය මාර්ගයක් සකස් කිරීම එක් දෙයකි. එය ඵලදායී ලෙස ක්‍රියාත්මක කිරීම තවත් දෙයකි. නිලධාරිවාදය, නායකත්ව පෙළගැස්මක් නොමැතිකම හෝ බිම් මට්ටමේ ක්‍රියාමාර්ග බලමුලු‍ගැන්වීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන්, බොහෝ රටවල හොඳ අභිප්‍රායකින් යුත් ජාතික සැලසුම් අවසානයේ ඇණහිට ඇත. ශ්‍රී ලංකාවට මෙය දරාගත නොහැක. සාකච්ඡා කිරීමට කාලය ගෙවී ගොස් ඇත.
රට දැන් තම ඩිජිටල් සැලැස්ම ස්පර්ශ්‍ය ආර්ථික ප්‍රතිඵල බවට පරිවර්තනය කිරීම සඳහා ඉක්මනින් හා උපායමාර්ගිකව ක්‍රියා කළ යුතුය. ක්‍රියාත්මක කිරීම යනු සංකල්ප පත්‍රිකාවලින් ප්‍රජා බලපෑමට, මණ්ඩල කාමරවලින් පන්ති කාමරවලට සහ ප්‍රතිපත්තිවලින් ජනතාව වෙත මාරු වීමයි. එයට නිර්භීත දේශපාලන කැමැත්ත, ආයතනික සම්බන්ධීකරණය සහ බිම් මට්ටමේ නවෝත්පාදනය අවශ්‍ය වේ. කෙටියෙන් කිවහොත්, එය ඉල්ලා සිටින්නේ ජාතික හදිසි අවශ්‍යතාවයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ඩිජිටල් පරිවර්තනය රඳාපවතින්නේ මූලික කුලුනු කිහිපයක් මතය. එම කුලුනු වන්නේ ප්‍රවේශය, දැරිය හැකි මිල, කුසලතා, නවෝත්පාදනය සහ පරිමාණයයි. ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 15 ක ඉලක්කය යථාර්ථයක් වීමට නම් මෙම සෑම ක්ෂේත්‍රයක්ම එකවර විසඳා ගත යුතුය. අභියෝගයේ හරය වන්නේ සෑම ශ්‍රී ලාංකික පුරවැසියකුටම ඩිජිටල් මෙවලම් සහ අවස්ථා ප්‍රවේශ විය හැකි බවට පත් කිරීමේ අවශ්‍යතාවයි.
පුළුල් ඩිජිටල් ඇතුළත් කිරීමකින් තොරව, ආර්ථිකයේ වර්ධනය අස්ථාවර හා බිඳෙන සුළු වනු ඇත. ක්‍රියාත්මක කිරීම තාක්ෂණික සහ සදාචාරාත්මක අවශ්‍යතාවක් බවට පත්වන ස්ථානය මෙයයි. ජනගහනයට ඩිජිටල් ලෙස සම්බන්ධ වීම සහ විසන්ධි වීම අතර තවදුරටත් බෙදීමට ඉඩ දිය නොහැක. ඩිජිටල් සාධාරණත්වය ආර්ථික සාධාරණත්වයේ පදනම බවට පත්විය යුතුය.
එහෙත් ප්‍රවේශය පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. ක්‍රියාත්මක කිරීම අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණ සමග අත්වැල් බැඳ ගත යුතුය. ඩිජිටල් සාක්ෂරතාවයෙන් පමණක් නොව ඩිජිටල් හැකියාවෙන් යුත් පරම්පරාවක් බිහි කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව තම අධ්‍යාපන ක්‍රමය ගැන නැවත සිතා බැලිය යුතුය. මෙයින් අදහස් කරන්නේ විෂය මාලාව පුරා තාක්ෂණය ඒකාබද්ධ කිරීම, නවීන මෙවලම් භාවිත කිරීමට ගුරුවරුන් පුහුණු කිරීම සහ මුල් පාසල් අවධියේ සිට කේතනය, දත්ත විද්‍යාව, කෘත්‍රිම බුද්ධිය සහ සයිබර් ආරක්ෂාව වැනි කුසලතා ප්‍රවර්ධනය කිරීමයි.
ඩිජිටල් ලෙස සන්නද්ධ ශ්‍රම බලකායක් සුඛෝපභෝගී දෙයක් නොවේ, එය තරගකාරී ඩිජිටල් ආර්ථිකයක පදනමයි. අද ඩිජිටල් අධ්‍යාපනය සඳහා ආයෝජනය කරන සෑම රුපියලක්ම හෙට දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ වර්ධනය, නවෝත්පාදනය සහ ගෝලීය තරගකාරිත්වය ලෙස නැවත පැමිණෙනු ඇත.
මේවා ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ශක්තිමත් රාජ්‍ය-පෞද්ගලික සහයෝගීතාවක් ද අවශ්‍ය වේ. රජයට පමණක් ඩිජිටල් ආර්ථිකයක් ගොඩනැගීමට නොහැකිය. පෞද්ගලික අංශයේ නායකයන්, තාක්ෂණික ව්‍යවසායකයන්, විශ්වවිද්‍යාල, ආරම්භක ව්‍යාපාර සහ සිවිල් සමාජය නව ඩිජිටල් භූ දර්ශනයේ සම-නිර්මාපකයින් බවට පත්විය යුතුය. ඩිජිටල් ආර්ථික කඩිනම් කිරීමේ කවුන්සිලය, යෝජිත ජාතික ඩිජිටල් රාමුව සහ බ්‍රෝඩ්බෑන්ඩ් ව්‍යාප්තිය සහ ඊ-රාජ්‍යය සඳහා වන රාජ්‍ය ආයෝජන වැනි මුලපිරීම්, ආයතනික නායකත්වයෙන් යුත් කුසලතා ඉහළ නැංවීම, දේශීය නවෝත්පාදන සඳහා ආයෝජනය කිරීම සහ නැගී එන තාක්ෂණවල පර්‌යේෂණ සහ සංවර්ධනය මගින් අනුපූරක විය යුතුය. ඩිජිටල් අංශය විදේශීය විසඳුම් මිලදී ගන්නෙකු පමණක් නොව, දේශීය නවෝත්පාදන නිෂ්පාදකයකු වන පරිසරයක් ශ්‍රී ලංකාව නිර්මාණය කළ යුතුය. ඩිජිටල් ව්‍යවසායකත්වය සැමරීම, පූර්ව ලියාපදිංචි කිරීම සහ අපනයනය කළ යුතුය.
උපාය මාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීම බවට පරිවර්තනය කිරීම සඳහා, රට අඛණ්ඩව ප්‍රගතිය මැනිය යුතුය. ප්‍රධාන කාර්ය සාධන දර්ශක හරහා යටිතල පහසුකම් කෙරෙහි පමණක් නොව, භාවිතය, බලපෑම සහ තිරසාරභාවය කෙරෙහි ද අවධානය යොමු කළ යුතුය. ඩිජිටල් අධ්‍යාපන වේදිකාවලට ප්‍රවේශ වන සිසුන් සංඛ්‍යාව කොපමණද? ඩිජිටල් ගෙවීම් පද්ධති භාවිතා කරන කුඩා ව්‍යාපාර සංඛ්‍යාව කොපමණද? දැන් රජයේ සේවා කීයක් කඩදාසි රහිත ඒවාද? ග්‍රාමීය කාන්තාවන් කී දෙනෙක් ඊ-වාණිජ්‍ය වේදිකාවලට ප්‍රවේශ වනවාද? තීරණ ගැනීම සහ අයවැය වෙන් කිරීම සඳහා මග පෙන්විය යුතු මිනුම් වර්ග මේවාය. විනිවිදභාවය, වගවීම සහ දත්ත මත පදනම් වූ පාලනය ඩිජිටල් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ කොඳු නාරටිය බවට පත්විය යුතුය.
ක්‍රියාත්මක කිරීම වැඩිදියුණු කළ යුතු තවත් ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍රයක් වන්නේ නියාමනය සහ ප්‍රතිපත්ති ය. ඩිජිටල් ආර්ථිකයක් සමෘද්ධිමත් වීමට නම්, නීති යාවත්කාලීන කොට සරල කළ යුතුය. දත්ත ආරක්ෂාව, සයිබර් ආරක්ෂාව, ඊ-වාණිජ්‍යය, ආරම්භක ලියාපදිංචිය සහ ඩිජිටල් අනන්‍යතාව නවීන, ව්‍යාපාර-හිතකාමී සහ පුරවැසි කේන්ද්‍රීය රාමු මගින් පාලනය කළ යුතුය. රජය අධික නියාමනයෙන් ඉවත් වී ස්මාර්ට් නියාමනය කරා යා යුතුය. ආරම්භක ව්‍යාපාර රතු පටියෙන් හිර නොකළ යුතුය. ශ්‍රී ලංකාව තුළ සිට ගොඩනැගීමට සහ පරිමාණය කිරීමට තාක්ෂණික සමාගම් දිරිමත් කළ යුතුය. රට ගෝලීය ආයෝජකයින් දැකිය යුත්තේ ස්ථාවර, ආරක්ෂිත සහ ස්මාර්ට් ඩිජිටල් ගමනාන්තයක් ලෙසය.
ක්‍රියාත්මක කිරීමේ තවත් කුලුනක් වන්නේ සම්බන්ධතාවයි. නාගරික ප්‍රදේශවලට සාපේක්ෂව හොඳ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශයක් තිබුණද, බොහෝ ග්‍රාමීය සහ වතු අංශ තවමත් දුර්වල ජාල ගුණාත්මකභාවයකින් සහ ඉහළ දත්ත පිරිවැයකින් පීඩා විඳියි. මෙය නිර්මාණය කරන්නේ නොසලකා හැරිය නොහැකි ඩිජිටල් පරතරයකි. පෞද්ගලික අංශයේ සහ ජාත්‍යන්තර හවුල්කරුවන්ගේ සහාය ඇතිව ජාතික බ්‍රෝඩ්බ්‍රෑන්ඩ් පරාශ ව්‍යාප්තිය වේගවත් කළ යුතුය. අවසාන සැතපුම් සම්බන්ධතාවය වාණිජ අවස්ථාවක් ලෙස නොව ජාතික වගකීමක් ලෙස සැලකිය යුතුය. සෑම ගමක්ම අධිවේගී අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධ කළ හැකි නම්, ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 15 ක ඩිජිටල් ආර්ථිකයක් පිළිබඳ ශ්‍රී ලංකාවේ සිහිනය සාක්ෂාත් කර ගැනීම ආරම්භ වෙයි.
කාලය තිබෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ පැත්තේ නොවේ. ගෝලීය තරගකාරිත්වය තීව්‍ර වෙමින් පවතින අතර, ඩිජිටල් කුසලතා බලපෑමේ සහ බලයේ නව මුදල් ඒකකය බවට පත්වෙමින් තිබේ. අසල්වැසි ආර්ථික ඩිජිටල් යටිතල පහසුකම් සඳහා ආක්‍රමණශීලී ලෙස ආයෝජනය කරමින්, තාක්ෂණික දැවැන්තයන් ආකර්ෂණය කර ගනිමින් සහ අනාගත සූදානම් කුසලතා සඳහා මිලියන ගණනක් පුහුණු කරමින් සිටී. ශ්‍රී ලංකාව ක්‍රියාත්මක කිරීම ප්‍රමාද කළහොත්, එය පසුබෑමට පමණක් නොව ගෝලීය ඩිජිටල් වෙෙළඳ භූ දර්ශනය තුළ අදාළ නොවීමේ අවදානමක් ඇත. එය තවදුරටත් ඩිජිටල්කරණයට යා යුතුද යන්න පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් නොවේ, එය කෙතරම් වේගයෙන් සහ කෙතරම් හොඳින්ද යන්න පිළිබඳ ප්‍රශ්නයකි. ශ්‍රී ලංකාව ජයග්‍රහණය කළ යුතු නව තරගය මෙයයි.
ක්‍රියාත්මක කිරීම ජාතික සංස්කෘතියක් බවට පත් වුවහොත් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 15 ක ඉලක්කය සපුරා ගත හැකිය. එය වාර්තා හෝ පවර්පොයින්ට් ඉදිරිපත් කිරීම්වල සිරවී නොතිබිය යුතුය. සෑම පුරවැසියෙකුටම ගම්‍යතාව දැනිය යුතුය. සෑම ගුරුවරයකුම, ව්‍යවසායකයකු, සිවිල් සේවකයකු සහ ශිෂ්‍යයෙකුම එහි කොටස්කරුවකු විය යුතුය. ඩිජිටල් පරිවර්තනය ප්‍රභූ සංවාදයෙන් ඔබ්බට ගොස් ජනතා ව්‍යාපාරයක් බවට පත්වීමට පටන් ගන්නේ එවිටය. එස්තෝනියාව, සිංගප්පූරුව සහ රුවන්ඩාව වැනි රටවල ඩිජිටල් ආර්ථිකය ප්‍රමාණයෙන් හෝ ධනයෙන් නොව කැමැත්තෙන්, වේගයෙන් සහ උපාය මාර්ගයෙන් හැඩගැසී ඇති ආකාරය පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකාවට ආශ්වාදයක් ලබා ගත හැකිය. එය ක්‍රියාත්මක කිරීම එකම තීව්‍රතාවකින් වැළඳ ගත යුතුය.
අවසානයේ දී, ඩිජිටල් ආර්ථිකය වර්ධනය කිරීම යනු ආර්ථික සංඛ්‍යා ගැන පමණක් නොවේ. එය ජාතික ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව, ගෝලීය අදාළත්වය සහ පරම්පරා අවස්ථා ගැනය. ශක්තිමත් ඩිජිටල් ආර්ථිකයක් යනු ශ්‍රී ලංකාවේ තරුණයන්ට ගෝලීය වශයෙන් රැකියා කළ හැකි, දේශීය ව්‍යාපාර ජාත්‍යන්තරව තරග කරන සහ පාලනය වඩාත් බුද්ධිමත් හා විනිවිද පෙනෙන අනාගතයකි. එහි තේරුම ගොවියාට, ශිෂ්‍යයාට, ව්‍යවසායකයාට සහ වැඩිහිටි පුරවැසියාට වඩා හොඳ, ආරක්ෂිත සහ වඩාත් සම්බන්ධිත ජීවිත ගත කිරීමට බලගැන්වීමයි. ශ්‍රී ලංකාව ඉතිහාසයේ ඉදිරියට පැනීමට හෝ පසුපසට යාමට හැකි මොහොතක සිටී. දැක්ම ක්‍රියාවට නැංවීමෙන් සහ උපායමාර්ග ක්‍රියාත්මක කිරීමට පරිවර්තනය කිරීමෙන්, දකුණු ආසියාවේ ප්‍රමුඛ ඩිජිටල් ජාතියක් ලෙස එයට එහි නියම ස්ථානය ලබා ගත හැකිය. මේ මොහොත දැන් වන අතර, පරමාර්ථය හදිසි වේ.
(මෙම ලියුම්කරු ඩිජිටල්, තොරතුරු සහ සන්නිවේදන තාක්ෂණ විසඳුම්, අලෙවිකරණය, නවෝත්පාදන, සංවර්ධනය, ඒකාබද්ධ කිරීම සහ වෙළෙඳපොළ සංවර්ධනය ආවරණය කරමින් ගෝලීය වසර 30 කට වැඩි පළපුරුද්දක් සහිත වෘත්තිකයෙකි)
සිංහලට පරිවර්තනය කළේ
අනිල් කරුණාරත්න
