( තිළිණි ද සිල්වා )

මානව හිමිකම් ගැටළු විසදීම සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රි ලංකාව ප්‍රමාණවත් ප්‍රගතියක් සහතික කර ගන නොමැති බවත් , ඒ සම්බන්ධයෙන්  කවුන්සිලයේ සාමජික රටවල් දැඩි අවධානය යොමු කරන්නැයි මානව හිමිකම් පිළිබද එක්සත් ජාතීන්ගේ මහකොමසාරිස් මිචෙල් බැචලේ මහත්මිය මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේදී අද (13) පැවසුවාය.

ශ්‍රී ලංකාවට එරෙහිව 46 වැනි සැසිවාරයේදී  සම්මත කර ගත් ශ්‍රී ලංකාවේ සංහිදියාව හා මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය පිළිබද යෝජනාව සම්බන්ධයෙන් ලබා ඇති ප්‍රගතිය පිළිබද සිය වාචික වාර්තාව ඉදිරිපත් කරමින් මානව හිමිකම් පිළිබද එක්සත් ජාතීන්ගේ මහකොමසාරිස් මේ බව කියා සිටියාය.

ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත සදහා ප්‍රතිශෝධන ගෙන එන බවට ශ්‍රී ලංකා රජය පැවසුවද දිගින් දිගටම මිනිසුන් අත්අඩංගුවට ගැනීම සහ රඳවා තබා ගැනීම සඳහා මෙම පනත අඛණ්ඩව භාවිතා කිරීම ගැන තමා  දැඩි කනස්සල්ලට පත්ව සිටින්නේ යැයිද මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස්වරිය වැඩිදුරටත් කියා සිටියාය.

එසේම පසුගිය කාලවලදී ලංකාවේ පැවති සාමකාමී විරෝධතා හා සැමරුම් කිහිපයකට අධික ලෙස බලය යෙදවීම සහ නිරෝධායන මධ්‍යස්ථාන තුළ පෙලපාලිකරුවන් අත්අඩංගුවට ගැනීම හෝ රඳවා තබා ගැනීම සිදු වීම සම්බන්ධයෙන් සිය දැඩි අවධානය යොමු වූ බවද මිෂෙල් බැචලේ මහත්මිය ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් වන වාචික වාර්තා ඉදිරිපත් කරමින් කියා සිටියාය.

සිය වාචික වාර්තාව ඉදිරිපත් කරමින් මානව හිමිකම් මහකොමසාරිස් මිෂෙල් බැචලේ මහත්මිය මෙසේද පැවසුවාය.

ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳ මෙම යාවත්කාලීන කිරීම සඳහා සූදානම් වීම සඳහා රජය විසින් එවන ලද ඇතුළත් කිරීම් මම පිළිගන්නා අතර, "වගවීම සහතික කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන් සමඟ වැඩ කිරීමට රජය කැපවී සිටින" බවත් "අවශ්‍ය ආයතනික ප්‍රතිසංස්කරණ" ක්‍රියාත්මක කරන බවත් ජනාධිපතිවරයා ජූනි මාසයේදී කළ ප්‍රකාශය සටහන් කරමි. අපගේ වාර්තාවල සහ විවිධ මානව හිමිකම් යාන්ත්‍රණයන්හි කර ඇති නිර්දේශයන්ට අනුකූලව - ඒ සඳහා නිශ්චිත ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට මම බලා පොරොත්තු වන අතර ඒ සඳහා මගේ කාර්යාලය සූදානම්ව සිටී.

2021 ජනවාරි මාසයේදී පත් කරන ලද ජාතික පරීක්ෂණ කොමිෂන් සභා වාර්‍තා කඩිනමින් සහ ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට ද මම උනන්දු කරවන්නෙමි.ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දී ඇති වර්තමාන සමාජ, ආර්ථික හා පාලන අභියෝගයන් පෙන්නුම් කරන්නේ මිලිටරිකරණය සහ වගවීම නොමැතිකම මූලික අයිතිවාසිකම්, සිවිල් අවකාශය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන, සමාජ සමගිය සහ තිරසාර සංවර්ධනය කෙරෙහි අඛණ්ඩව බලපාන බලපෑමයි.

දැඩි ආර්ථික අවපාතය මධ්‍යයේ ආහාර සුරක්‍ෂිතතාවය සහ මිල පාලනය සහතික කිරීමේ අරමුණින් අගෝස්තු 30 වන දින ශ්‍රී ලංකාවේ නව හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කෙරිණි. හදිසි අවස්ථා රෙගුලාසි ඉතා පුළුල් වන අතර සිවිල් කටයුතු වලදී හමුදාවේ කාර්යභාරය තවදුරටත් පුළුල් කළ හැකිය. මේ පිබද මා ඉතා හොදින් නිරීක්ෂණය කර සිටිමි.

ජනාධිපතිවරයා මෑතකදී සමහර සිවිල් සමාජ නායකයින් හමුවීම ගැන මම උනන්දුවෙන් සටහන් කරන අතර, පුළුල් සංවාදයක් සහ ශ්‍රී ලංකාවේ සිවිල් අවකාශය විවෘත කිරීමට පියවර ගැනීමටද අගය කරමි.නමුත් කණගාටුවට කරුණක් නම්, මානව හිමිකම් ආරක්ෂකයින්, මාධ්‍යවේදීන් සහ අතුරුදහන් වූවන්ගේ පවුල් වෙත නිරීක්‍ෂණය කිරීම, බිය ගැන්වීම සහ අධිකරණ හිරිහැර කිරීම අඛණ්ඩව සිදු වූවා පමණක් නොව, රජයේ ප්‍රතිපත්ති විවේචනයට ලක් කරන පුළුල් පරාසයක ශිෂ්‍යයින්, විද්වතුන් , වෛද්‍ය වෘත්තිකයන් සහ ආගමික නායකයින් දක්වා පුළුල් වී ඇත. සාමකාමී විරෝධතා හා සැමරුම් කිහිපයකට අධික ලෙස බලය යෙදවීම සහ නිරෝධායන මධ්‍යස්ථාන තුළ පෙලපාලිකරුවන් අත්අඩංගුවට ගැනීම හෝ රඳවා තබා ගැනීම සිදු වී තිබේ.

සිවිල් සමාජ කණ්ඩායම් පිළිබඳ නව රෙගුලාසි සම්පාදනය කෙරෙමින් පවතින අතර, ඔවුන් මූලික නිදහස සඳහා ඇති සීමා තවදුරටත් දැඩි කරනු ඇතැයි යන බිය වැඩිය. මෙම කෙටුම්පත වඩාත් පුළුල් ලෙස සාකච්ඡාවට ඉඩ සලසන ලෙස ප්‍රසිද්ධ කරන ලෙස මම ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් ඉල්ලා සිටිමි.

සංකේතාත්මක මානව හිමිකම් නඩු ගණනාවක අධිකරණ ක්‍රියාවලීන්ගේ වර්ධනයන් ගැන මම සැලකිලිමත් වෙමි. 2008 සහ 2009 දී 11 දෙනෙකු බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීමේ සිද්ධියේදී හිටපු නාවික හමුදාපති වසන්ත කරන්නාගොඩ මහතාට එරෙහි චෝදනා ඉවත් කිරීම , 2011 දී දේශපාලනඥයෙකු ඝාතනය කිරීමේ වරදට වරදකරු වූ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී දුමින්ද සිල්වාට ජනාධිපතිවරයා මෑතකදී සමාව දීම,  2019 පාස්කු ඉරිදා බෝම්බ ප්‍රහාරයෙන් විපතට පත් වූවෝ සහ ආගමික නායකයින් දිගින් දිගටම සත්‍යය සහ යුක්තිය ඉල්ලා සිටීම නීතිය හා නීතිය පිළිබඳ විශ්වාසය බිඳ වැටීමේ අවදානම ද ඇති කරයි.

පොලිස් අත්අඩංගුවේදී තවදුරටත් මිය යාම සහ මත්ද්‍රව්‍ය අපරාධ කල්ලි සමඟ සිදු වූ පොලිස් ගැටුම් මෙන්ම නීතිය ක්රියාත්මක කරන නිලධාරීන් විසින් වධහිංසා පැමිණවීම සහ අයුතු ලෙස සැලකීම පිළිබඳ අඛණ්ඩ වාර්තා පිළිබඳව මම දැඩි කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමි.

 ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම් සමඟ සබඳතා පැවැත්වූ බවට චෝදනා කෙරෙන දෙමළ සහ මුස්ලිම් කණ්ඩායම් සහ පුද්ගලයින් 300 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් රජය විසින් නිර්දේශ කර හෝ ලැයිස්තු ගත කර ඇත.ජුනි මාසයේදී ගැටලුකාරී ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත යටතේ වරදකරුවන් වූ සහ දඩුවම් කාලය අවසන් වීමට ආසන්නව සිටි සිරකරුවන් 16 දෙනෙකුට සමාව දෙන ලදී. මෙම පනත යටතේ සිටින රැඳවියන්ට ඔවුන්ගේ නඩු නැවත සලකා බැලීම සඳහා ඉල්ලුම් කළ හැකි උපදේශක මණ්ඩලයක් පිහිටුවා ඇති අතර මෙම දීර්ඝ කාලීන නඩු සඳහා ඉක්මන් විසඳුමක් ලබා දෙන ලෙස මම ඉල්ලා සිටිමි.

පනත නැවත සලකා බැලීමේ අරමුණ රජය විසින් තහවුරු කර ඇති අතර ඒ සඳහා කැබිනට් අනු කමිටුවක් ද ස්ථාපිත කර ඇත. කෙසේ වෙතත්, මිනිසුන් අත්අඩංගුවට ගැනීම සහ රඳවා තබා ගැනීම සඳහා මෙම පනත අඛණ්ඩව භාවිතා කිරීම ගැන මම දැඩි කනස්සල්ලට පත්ව සිටිමි. නීතිඥ හෙයිජාස් හිස්බුල්ලා දැන් විශ්වාස කටයුතු සාක්ෂි නොමැතිව අධිකරණය යටතේ මාස 16 ක් නීතිය යටතේ රඳවා ඇත. එසේම, 2020 මැයි සිට ගුරුවරයෙකු හා කවියෙකු වන අහ්නාෆ් ජසීම් කිසිදු චෝදනාවක් නොමැතිව රඳවා තබාගෙන සිටින අතර, මෙම පනත භාවිතා කිරීම වහාම අත්හිටුවන ලෙසත්, එහි සවිස්තරාත්මක සමාලෝචනය හෝ අවලංගු කිරීම සඳහා පැහැදිලි කාල නියමයක් සකස් කරන ලෙසත් මම ඉල්ලා සිටිමි.

වන්දි ගෙවීම සඳහා වූ ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් අගෝස්තු මාසයේදී අනුමත කරන ලද අතර, වන්දි ගෙවීමේ හා සංහිඳියා වැඩ සටහන් අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක කර ඇත. කිලිනොච්චියේදී හයවන ප්‍රාදේශීය කාර්යාලයක් විවෘත කිරීමත් සමඟ අතුරුදහන් වූවන්ගේ කාර්යාලය ද අඛණ්ඩව ක්‍රියාත්මක වී ඇතත් එය වින්දිතයින් අතර විශ්වාසයක් ඇති කළ යුතුය. විනිවිද පෙනෙන, වින්දිතයින් කේන්ද්‍ර කරගත් සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය පිළිබඳ සංවේදී ප්‍රවේශයන් සහ එම වන්දි ගෙවීමේ වැදගත්කම මම නැවත අවධාරණය කරමි

ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් කඩවීම් සම්බන්ධයෙන් වන 46/1 යෝජනාවේ වගවීම සම්බන්ධ අංශ ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා මගේ කාර්යාලයේ වැඩ කටයුතු ආරම්භ වී තිබේ. එක්සත් ජාතීන් විසින් මේ වන විටත් එක් එක් අයිතම 120,000 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සහිත තොරතුරු හා සාක්ෂි ගබඩාවක් අපි සකස් කර ඇති අතර, මේ වසරේදී හැකිතාක් දුරට තොරතුරු රැස් කිරීම අපි ආරම්භ කරමු. මෙම කාර්යය සම්පුර්ණයෙන්ම ක්‍රියාත්මක කිරීමට මගේ කාර්යාලයට හැකි වන පරිදි අය වැය ක්‍රියාවලිය මඟින් අවශ්‍ය සහයෝගය ලබා දෙන බවට මම සාමාජික රටවලින් ඉල්ලා සිටිමි.

ශ්‍රී ලංකාවේ වර්ධනයන් කෙරෙහි දැඩි අවධානය යොමු කරන ලෙසත්, සංහිඳියාව, වගවීම සහ මානව හිමිකම් ඉදිරියට ගෙන යාමේදී විශ්වාසනීය ප්‍රගතියක් ලබා ගන්නා ලෙසත් මම කවුන්සිලයේ සාමාජිකයින්ට දිරිමත් කරමි යැයි ද ඇය පැවසුවාය.

ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු රටවල් කිහිපයක මානව මානව හිමිකම් ප්‍රවර්ධනය පිළිබද ප්‍රගතිය පිළිබද සලකා බැලෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 48 වැනි සැසිවාරය ස්විට්සර්ලන්තයේ ජිනීවා නුවර පිහිට එම කවුන්සිල මූලස්ථානයේදී ඊයේ  (13) ආරම්භ කෙරුඛු අතර එය ලබන ඔක්තෝබර් 08 වැනිදා දක්වා පැවැත්වේ.

ශ්‍රී ලංකාව පිළිබද මානව හිමිකම් පිළිබද එක්සත් ජාතීන්ගේ මහකොමසාරිස්වරියගේ වාචික වාර්තාව සම්බන්ධයෙන් වන විවාදය හෙට (14) දිනියේදී පැවත්වේ.

ඒ සම්බන්ධයෙන් කවුන්සිලයයේ සාමාජික රටවල් නිත්‍ය නියෝජිතවරුන්ගේ සහභාගීත්වයෙන් , ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා සංවිධානය , හියුමන් රයිට්ස් වොච් ආදී ජාත්‍යන්තර සිවිල් සංවිධාන අදහස් දැක්වීමට නියමිත අතර ශ්‍රී ලංකා රජය වෙනුවෙන් ජීනීවා හි එක්සත් ජාතීන්ගේ ශ්‍රී ලංකා නිත්‍ය නියෝජිත සී.ඒ චන්ද්‍රප්‍රේම මහතා  වෙනම අදහස් දැක්වමට නියමිතය.