1970 දී ඩඞ්ලි සේනානයක රජය පරාජයට පත් කළේ සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනියයි. මැතිවරණ ප්‍රතිඵල නිකුත් වූ වහාම නිල නිවසද නිල වාහනයද බාරදී සූට්කේසයකට තම ඇඳුම් ටික දමාගත් මේ එම්. ඩී. බණ්ඩා කොළඹ කොටුව දුම්රිය ස්ථානයට ගොස් තුන්වැනි පන්තියේ ටිකට් පතක් මිලදීගෙන දුම්රියෙන් පොල්ගහවෙලට ගියේය.

අද ඇතැම් දේශපාලකයින් ජනතාව ඉදිරියේ පවත්වන කතා ඉතා අසෝබනය. මොව්හු පාර්ලිමේන්තුවේදී කරන කතා බෙහෙවින් අසංවරය. ඇතැම් දේශපාලකයින් වේදිකා මතට නගින්නේ දුම්මල වරම අතට ගත් යකැදුරන් වගේය. යක්ෂාරූඪ වෙලාය. කියන තරමක් කියන්නේ අමූලික බොරුය. කැත කතා, ජරා කතා, කියන්නට මොවුන් උපන් හපන්නුය. දේශපාලන භූමිය අපවිත්‍ර කරන්නේ මොවුන්ය. 

ජනතාවගේ ආකර්ෂණය දිනා ගැනීම සඳහා ගජබින්නාලංකාරය රස කර කර කියවන මෙවැනි දේශපාලකයින්ගෙන් රටකට වැඩක්, සුගතියක්, යහපතක් සිදුවේද? අනුවණ, අඥාන, වාචාල පුද්ගලයින් ඇමති තනතුරුවලට පත්වීම රටකට විපතකි. අභාග්‍යයකි. ලංකාවේ නම් මෙවැනි අභාග්‍ය සම්පන්න සිද්ධීන් අලුත් ආණ්ඩු පිහිටුවීමේදී නිතර සිදුවන්නකි. පාර්ලිමේන්තුවේදී, ඇමති මණ්ඩලයේදී පමණක් නොව ජනතාව ඉදිරියේදීද තනතුර අගෞරවයට පත් කරමින් හැසිරෙන, අපහාසයට මුල් තැන දෙන, කුණු කතා දෙසන දේශපාලකයින් යළි යළින් බලය ලබා ගැනීම රටකට අයහපතකි. ලංකාවේ මජර දේශපාලනයේ ඇතුළු පැත්ත මෙහෙමය.

මෙවැනි වාතාවරණයක් තුළදී අතීතයේදී ලංකාවේ සිටි මහත්මා ගතිගුණවලින් හෙබි දේශපාලකයෙකු පිළිබඳ සඳහන් කිරීමට සුදුසුම වකවානුවකි මේ. අතීතයේ සිටි ඇමතිවරුන් අතරින් ඉතා ගෞරවණීය නාමයක් දිනා ගත්, සංවර පුද්ගලයකු වශයෙන් ඇම්. ඩී. බණ්ඩා නමැති දේශපාලකයා හැඳින්විය හැක. ඔහුගේ සම්පූර්ණ නම මොහොට්ටාලගේ ඩිංගිරි බණ්ඩාය. ඩඞ්ලි සේනානායක අගමැතිවරයාගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ සිටි අයි. එම්. ආර්. ඒ. ඊරියගොල්ල, යූ. බී. වන්නිනායක වැනි අය මෙන්ම මා මේ කියන එම්. ඩී. බණ්ඩා නමැති දේශපාලකයාද නිහතමානී ගතිගුණවලින් හෙබි ශ්‍රේෂ්ඨ යුග පුරුෂයෙකි. විරුද්ධවාදීන්ට අපහාස නොකළ, ගුණ ගරුක විනය ගරුක ප්‍රාඥයෙකි. තනතුර නිසා ඔහු බැබළුනේ නැත. තනතුර බැබළුනේ ඔහු නිසාය.

ඔහු උපත ලැබුවේ 1914 මාර්තු 9 වැනිදාය. අධ්‍යාපනය ලැබුවේ කොළඹ නාලන්ද විද්‍යාලයෙන් සහ මහනුවර ශාන්ත අන්තෝනි විදුහලෙනි. සත් කෝරලයේ පනලිය ගමේ උපත ලැබූ ඔහු ලන්ඩන් මැටි්‍රකියුලේෂන් විභාගයද සමත්ව ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් උපාධියක්ද හිමිකර ගෙන පසුව සිවිල් සේවා විභාගයෙන්ද සමත්ව දිවයිනේ ප්‍රදේශ කීපයක ඩී.ආර්.ඕ. (ආදායම් පාලක නිලධාරි) තනතුරුවල නිරත වූ බුද්ධිමතෙකි. වසර 24 ක් රට පුරා ඩී.ආර්.ඕ. තනතුරු හොබවා මහ දිසාපති තනතුරට උසස් වීමට ඔන්න මෙන්න කියා තිබියදී ඔහු රජයේ සේවයෙන් ඉවත් වී දේශපාලනයට පිවිසුණේය.

ඩී.ආර්.ඕ. තනතුර දරද්දී බොහෝ දෙනා ඔහුට ‘දිසා හාමුදුරුවෝ” යනුවෙන් ආමන්ත්‍රණය කරනු ලැබුවත් “ මම මහණ වෙලා නැහැ. මම හාමුදුරු කෙනෙක් නොවෙයි” යනුවෙන් ඔහු පිළිතුරු දුන්නේය. 1940 ගණන්වලදී රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට තේරී පත් වූ ඔහු ලංකාවේ ප්‍රථම අගමැති ඩී. එස්. සේනානායක සහ ඔහුගේ පුතා වූ ඩඞ්ලි සේනානායක යටතේද සේවය කළේය. අද දේශපාලනයට අවශ්‍ය මෙවැනි බුද්ධිමතුන්ය. නැණවතුන්ය.

1960 ආහාර සහ වෙළෙඳ ඇමතිවරයා වූයේ ඔහුය. 1965 සිට 1970 දක්වා කෘෂිකර්ම හා ආහාර ඇමති තනතුර දැරුවේ ඔහුය. ඔහු මෙන්ම ඩඞ්ලි සේනානායක අගමැතිවරයාගේ කැබිනට් මංඩලයේ සිටි ප්‍රවාහන ඇමති ඊ. එල්. බී. හුරුල්ලේ නමැති රජරට පුත්‍රයාද සිවිල් සේවා විභාගය සමත්ව ඩී.ආර්.ඕ. තනතුර හොබවා රජයේ සේවයෙන් ඉවත්ව දේශපාලනයට පිවිසි විශිෂ්ට ලංකා පුත්‍රයෙකි.

1970 දී ඩඞ්ලි සේනානයක රජය පරාජයට පත් කළේ සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනියයි. මැතිවරණ ප්‍රතිඵල නිකුත් වූ වහාම නිල නිවසද නිල වාහනයද බාරදී සූට්කේසයකට තම ඇඳුම් ටික දමාගත් මේ එම්. ඩී. බණ්ඩා කොළඹ කොටුව දුම්රිය ස්ථානයට ගොස් තුන්වැනි පන්තියේ ටිකට් පතක් මිලදීගෙන දුම්රියෙන් පොල්ගහවෙලට ගියේය.

පොල්ගහවෙලින් බැස කඩයකින් පාන් රාත්තලක් මිලට ගත් ඔහු නිවසට ළඟා වුනේ දේශපාලකයින්ට හිමිවන බලය තාවකාලික බව අවබෝධ කරගනිමිනි. මෙය අද අප රටේ දේශපාලකයින් වැඩි දෙනෙකුට අවබෝධ වී නැති බව පෙනේ.

ඇම්. ඩී. බණ්ඩා නමැති මේ නිහතමානී මිනිසා කිසිමදාක වේදිකා මත නැග හෝ පාර්ලිමේන්තුවේදී හෝ අසංවර අයුරින් හැසිරුණේ නැත. බොරු දෙසා බෑවේද නැත. කතා කළේ සංවර අයුරිනි. දූෂිත ක්‍රියා සිදු නොකළේය. අපහාස උපහාය පිළිකුල් කළේය. ඔහු ජනතා දුක හඳුනාගත්තේ ගම් නියම් ගම්වල වසර 24 ක් තිස්සේ රාජ්‍ය සේවයේ ඉහළම තනතුරක් දරමින් සිටියදීය. අද බොහෝ දේශපාලකයින් එම්. ඩී. බණ්ඩා වැනි හිටපු ඇමතිවරුන්ගේ ගුණ ගරුක චරිත ආදර්ශයට ගන්නේ නැත.

එදා 1970 එනම් මීට වසර 49 කට පෙර එම්. ඩී. බණ්ඩා නම් වූ ඇමතිවරයා නිල වාහනය හා නිල නිවාසය බාරදී පොල්ගහවෙලට දුම්රියෙන් ගිය ගමන සිහියට නැගෙද්දී අද ඇතැම් දේශපාලකයින් නටන නාඩගම් කරන විකාර පිළිකුල් සහගත බව කිව යුතුය. මා මෙසේ සඳහන් කළේ හිටපු ඇමතිවරුන් රාශියක් තවමත් කොළඹ නිල නිවාස හා නිල වාහන රජයට බාරදී නැති බවට ඉකුත් දා පුවත්පත්වල පළවී තිබූ වාර්තා සැලකිල්ලට ගනිමිනි.

ඇම්. ඩී. බණ්ඩා ඇමතිවරයා පිළිබඳව කිවයුතු දේ බොහෝය. ඩඞ්ලි සේනානායක අගමැතිවරයාට රටපුරා වගා සංග්‍රාමය ඇරඹීමට යෝධ ශක්තිය සැපයුවේ ඔහුය. 

1970 දී ගෙදර ගිය ඇම්. ඩී. බණ්ඩා වයස අවුරුදු 60 ක් සම්පූර්ණ වෙද්දී ඊට වසර 4 කට පසු එනම් 1974 දී ගරා වැටුණු ගෙයක අවසන් හුස්ම හෙළුවේය. ඔහු දේශපාලනයෙන් හරි හම්බ කරගත් දෙයක් නැත. ඉකුත්දා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ පොල්ගහවෙල හරහා අනුරාධපුරයට යද්දී මේ කෘතහස්ත දේශපාලකයා මගේ සිහියට නැගුණේය.

ඇම්. ඩී. බණ්ඩා ඩඞ්ලි සේනානායක මහතා හමුවු මොහොතක්.

ඇම්. ඩී. බණ්ඩා කෘෂිකර්ම හා ආහාර ඇමති තනතුර දරද්දී වැදගත් සමුළුවකට සහභාගි වීමට විදේශ රටකට ගියේය. ඒ අතර ඔහුගේ පුත්‍රයෙකු බලවත් සේ රෝගාතුරව කොළඹ පෞද්ගලික රෝහලකට ඇතුළත්කර තිබුණේ බිරිඳ ප්‍රමුඛ පවුලේ ඥාතීන් විසිනි. 

සමුළුව අවසන් වී දිවයිනට ළඟා වූ ඔහුට රජයේ ප්‍රධානීන් පැවසුවේ පුත්‍රයා සිංගප්පූරුවේ රෝහලකට ඇතුළත් කරන ලෙසයි. රජයේ රෝහල් තිබියදී පුද්ගලික රෝහලකට පුතා ඇතුළත් කළේ මන්දැයි ඔහු පවුලේ ඥාතීන්ට දොස් පැවරුවේය.

පුත්‍රයාට ශල්‍ය කර්මයක් සිදු කළේ ඉතා ප්‍රසිද්ධ වෛද්‍යවරයෙකු වූ පී. ආර්. ඇන්තනීස්ය. එවකට ආසියාවේ විශිෂ්ටතම ශල්‍ය වෛද්‍යවරයා වූයේ ඔහුය. එම්. ඩී. බණ්ඩා ඇන්තනීස් වෛද්‍යවරයාට ගාස්තුව ගෙවීමට සූදානම් වූවිට වෛද්‍යවරයාම එය ප්‍රතික්ෂේප කරමින් පැවසුවේ “ඔබ වැනි විශිෂ්ට, නිහතමානී, විනීත, දේශපාලකයෙකුගෙන් ගාස්තුවක් අය කිරීම තම වෛද්‍ය වෘත්තියට අගෞරවයක්” බවය. වෛද්‍ය පී. ආර්. ඇන්තනීස්ගේ මෙම කියමන ඇම්. ඩී. බණ්ඩා නමැති යුග පුරුෂයා වෙනුවෙන් සිදුකළ උපහාරයක් නොවන්නේද? අද ලංකාවේ සිටින්නේ මෙවැනි දේශපාලකයින්ද? දේශපාලකයින් රාශියක් ඇමති තනතුර අහිමි වූ පසුවද කොළඹ හතෙන් තමන්ට ලැබුණ සුඛෝපභෝගි නිල නිවාස මෙන්ම නිල වාහනද රජයට බාර නොදී ඒවා පරිහරණය කරමින් “ඇමති ඌෂ්ණය’ තවමත් කරට ගෙන ක්‍රියා කරන යුගයක මෙවන් සටහනක් ලිවීම වඩාත් කාලෝචිත වන්නේය.

සිරි හීන්පැල්ල ලියයි
ඡායාරූප අන්තර්ජාලයෙනි